تدوین منشوری موردتایید علمای جهان اسلام

موضوع «وحدت اسلامی» و پیگیری تحقق آن، از همان ابتدای نهضت و زمینه‌سازی برای وقوع و پیروزی انقلاب اسلامی به رهبری حضرت امام خمینی (ره) و بنابر سنت ائمه‌ی اهل‌بیت (ع) مورد تأکید و توجه ویژه قرار گرفت و پس از پیروزی انقلاب و استقرار نظام اسلامی نیز به عنوان یکی از ارکان سیاست تحکیم وحدت ملی و وحدت بین ملل اسلامی و مقابله با سلطه‌جویی استکبار جهانی، در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران و سیاست‌های کلی نظام اسلامی و قوانین موضوعه تثبیت شد و ضرورت پیگیری و زمینه‌سازی تحقق آن نیز در بیانات حضرت امام خمینی (ره) و رهبر معظم انقلاب اسلامی، هر ساله و به مناسبتهای مختلف تبیین و گوشزد شده و در این امر نهاد سازی نیز صورت گرفته است.

«وحدت و همگرایی از منظر رهبر معظم انقلاب اسلامی» عنوان کتابی است که علیرضا برازش تألیف کرده و توسط نشر امیرکبیر و برای اولین بار در همین سال جاری منتشر شده است.

یکی از مزیتهای این کتاب دسته‌بندی کلی و جزئی خوب موضوعات است و دیگری حجم کم آن که خواندنش را برای مخاطبان بیشتری ممکن می سازد. کتاب 80 صفحه دارد و بیانات رهبر انقلاب بدون دخل و تصرف و توضیح در کنار هم آورده شده‌اند. دسته‌بندی کلی کتاب در 6 فصل صورت گرفته است: تعریف وحدت، اهمیت وحدت و همگرایی، موانع وحدت و عوامل تفرقه، راه های رسیدن به وحدت، ثمرات وحدت و همگرایی و در آخر هم منادیان وحدت.

بر همین اساس، در این نوشتار در ادامه مباحث روز‌های گذشته به بخش دیگری از بیانات رهبر معظم انقلاب در فصل چهارم این کتاب اشاره می‎شود:

فصل چهارم

راههای رسیدن به وحدت

تهیه منشوری مورد تاییدی همه علما و روشنفکران دنیای اسلام

*بیایید وحدت اسلامی را عملی کنید و منشوری را که همه علمای اسلام،  همه روشنفکران دنیای اسلام‌، همه برجستگان سیاسی با اخلاص دنیای اسلام آن را تایید و تصدیق کنند و برای عملی کردن آن تلاش کنند، تهیه کنید تا دیگر مسلمانی جرات نکند متکلم به کلمه توحید را که در یک مذهب یا در یک جناح دیگر است، تکفیر کند؛ تا برادران باهم باشند. 169

استفاده از نفوذ عالمان اهل سنت و شیعه در بین مردم خود

*یک امر مشترکی وجود دارد یک دردهای مشترکی هست که درمانهای مشترکی دارد. عالم شیعه در بین مردم خود،‌عالم سنی در بین مردم خود نفوذ دارند؛ از این نفوذ استفاده کنند،  این مشکلات مشترک را برطرف کنند. 170

*وحدت و انسجام اسلامی امروز یک فریضه حتمی است که با همکاری خردمندان و دلسوزان می‌تواندن راه‌های عملی آن پیموده شود.171

*اختلاف بین طرفداران دو عقیده بر اثر تعصبات،  یک امری است که هست و طبیعی است. و مخصوص شیعه و سنی هم نیست. بین فرق شیعه خودشان، بین فرق سنی خودشان؛ در طول زمان از این اختلافات وجود داشته است. تاریخ را نگاه کنید،‌ می‌بینید هم بین فرق فقهی و اصولی اهل تسنن - مثل اشاعره و معتزله، مثل حنابله و احناف و شافعیه و اینها - هم بین فرق مختلف شیعه،  بین خودشان، اختلافاتی وجود داشته است. این اختلافات وقتی به سطوح پایین - مردم عامی-  می‌رسد به جاهای تند و خطرناکی هم می‌رسد،  دست به گریبان می‌شوند. علما می‌نشینند با هم حرف می‌زنند و بحث می‌کنند،  لیکن وقتی نوبت به کسانی رسید که سلاح علمی ندارند،  از سلاح احساسات و مشت و سلاح مادی استفاده می‌کنند که این خطرناک است.در دنیا این همیشه بوده؛‌ همیشه هم مومنین و خیرخواهان سعی می‌کردند که مانع بشوند؛‌علما و زبدگان، تلاششان این بوده است که نگذارند سطوح غیر علمی کارشان به درگیری برسد. 172

*علمای شیعه و سنی بنشینند،‌ با هم اعلامیه بدهند. 173

*علما و زبدگان، تلاششان این بوده است که نگذارند سطوح غیر علمی کارشنان به درگیری برسد. 174

صرف‌نظر کردن از گذشته و قیچی کردن خود از آن

*اگر کسی مخلصا لله احساس می‌کند که باید امروز بین برادران، برادری واقعی و عملی باشد، باید کوشش کند که گذشته را به یادها نیاورد؛ والا او می‌رود کتاب "احقاق الحق" را می‌آورد و به رخ این می‌کشد و این هم می‌رود کتاب "تحفه اثناعشریه" را می‌اورد و به رخ آن می‌کشد! هر دو هم به قدر کافی کتاب پر از طعنه و دفاع علیه همدیگر نوشته‌اند! اگر ما بخواهیم گذشته را مطرح کنیم نمی‌شود به وحدت رسید. باید نگاه کنیم بگوییم گذشته، گذشته است. "رحم الله معشر الماضین ". ما کاری به کاری آنها نداریم اگر آنها هر کاری کرده‌اند ما امروز می‌خواهیم تکلیف خودمان را بیننا و بین الله نگاه کنیم. بیننا و بین الله، امروز ما باید با همدیگر توحید کلمه و رفاقت و برادری داشته باشیم. اگر بخواهیم این را عمل بکنیم باید از گذشته صرف نظر کنیم. 175

*سالها پیش از انقلاب که با بعضی از برادران اهل سنت صحبت می‌کردم، به آنها می‌گفتم که اگر ما بخواهیم وحدت اسلامی تحقق پیدا بکند باید خودمان را از گذشته جدا و قیچی کنیم. البته وحدت یعنی همین که پیروان این دو مذهب با هم برادر باشند و احساس برادری کنند نه اینکه شیعه، سنی و تسنن، شیعه بشود نه، مراد از وحدت این نیست بلکه وحدت به معنای احساس برادری است و همین که هر طرفی احساس کند که دیگری هم مسلمان است حق اسلامی او را بر گردن خود احساس کند و متقابلا او هم به همین ترتیب عمل نماید. من  می‌گفتم که اگر بخواهیم این کار را بکنیم باید خودمان را از گذشته جدا کنیم اگر به گذشته برگردیم دعواست این قدر بحث و تکذیب و تغلیط و درگیری و خونریزی و این طور چیزها اتفاق افتاده که اگر نگاهی به گذشته بکنیم باز دعوا خواهد شد. 176

آگاه شدن توده‌ها از اینکه دامن زدن به اختلافات و ممانعت از تحقق وحدت هدف دشمن است

*در بعضی از کشورهای اسلامی مثل ریگ پول می‌ریزند برای اینکه در بین سنی‌ها اجتماع ضد شیعه درست کنند. این از این طرف، از آن طرف هم به یک گوینده به اصطلاح شیعی پول می‌دهند که در تلویزیون به نام شیعه ام‌المومنین عایشه را متهم کند قذف کند، اهانت کند. روشها اینهاست شما در مقابل این روشها چه کار می‌کنید؟ سنی چه کار می‌کنی؟ شیعه چه کار می‌کنی؟ از کارهای اینها گول نخوریم اختلاف برای آنها بیشترین و بزرگترین نعمت است. 177

*یکی از کارها همینی که در بیانات این آقایان محترم هم بود مسئله اختلاف در میان امت اسلامی است. با دقت دارند کار می‌کنند اختلافات را برجسته می‌کنند گرایش‌های انحرافی را هم در طرف شیعه هم در طرف سنی تقویت می‌کنند در طرف شیعه با نام تشیع گرایش قرمطی‌گری را مثل رامطه تقویت می‌کنند و افساد می‌کنند در طرف سنی گرایش ناصبی‌گری را با نام تسنن اما با باطن نصبی‌گری تقویت می‌کنند و در مقابل هم قرار می‌دهند باید بیدار بود باید هوشیار بود باید دید باید فهمید اینها آن اساس مسائلی است که امروز دنیای اسلام به آنها احتیاج دارد.178

*خیلی مراقب باشید که نفوذهای دشمن پرچمهای اختلاف را بلند نکنند. هر پرچم اختلافی که بلند شد شما آن را متهم کنید که نفوذی دشمن است هر چند خودش نداند. 179

*اگر چه به نظر ما اختلاف شیعه و سن یدر حقیقت اختلاف نیست زیرا در اصول اصلی اسلام که اگر کسی آنها را نداشت مسلمان نیست مشترکند، یعنی هر دو مذهب به قبله واحد خدای واحد،  پیامبر واحد قرآن واحد و احکام و ارکان واحد اسلامی معتقدند اما شما ببینید که استعمار در طول زمان از طرح مسئله شیعه و سنی در مقابل یکدیگر چه وسیله‌ای اختلافی - به خصوص در محافل پایین‌تر و نسبت به اوساط پایین مردم که از معرفت و توجه قدری دورتر هستند درست کرده است. 180

*همین وحدت با ارزشی که به برکت آن شما توانسته‌اید این همه پیروزی را به دست بیاورید دشمنیهایی در کمین دارد باید هوشیار باشید و نگذارید اختلافات به وجود آید در آنجای یکه بهانه‌ای اختلاف هست و دشمن می‌تواند آنجا مستمسکی برای اختلاف درست کند. بیشتر مواظب باشید در مسئله مذهب و اختلافات مذهبی که قرنهای متمادی دشمنان از‌ آن سوء استفاده کردند بیشتر باید مواظب باشند هم شیعه باید مواظب باشد هم سنتی. 181

*البته باید مراقب باشید که دشمنان اسلام این همزیستی و رادری بین شیعه و سنی را به هم نزنند. یکی از افتخارات ما این است که مردم ما در نقاطی که تقاوتهای مذهبی و قومی وجود دارد و امکان و زمینه اختلاف هست از درگیری  اختلاف قومی و مذهبی پرهیز می‌کنند. دشمنان این را نمی‌پسندند. جنگ شیعه و سنی برای دشمنان اسلامی خیلی قیمت دارد. اختلاف و تفرقه میان امت اسلامی موجب می‌شود که معنویت، طراوات، قدرت، شکوه و عظمت ائتلاف ملی شما را در هم بشکند و همانطور که قرآن فرموده است "و تذهب ریحکم" 182

*به شما جوانان هم می گویم بدانید آن کسی که شیعه را علیه سنی و سنی را علیه شیعه تحریک می‌کند نه شیعه را دوست دارد و نه سنی را با اصل اسلام دشمنند. "رحماء بینهم"؛ یعنی برادران مسلمان بین خود رحیم و مهرابن باشند. دشمن از هر دو طرف تلاش می‌کند. از یکرف غالی‌گری و ناصبی‌گری را ترویج می‌کند و شیعه را در چشم سنی، دشمن حقیقی معرفی می کند بعضی از متحرجرین دینی هم متاسفانه باور می‌کند از سوی دگیر شیعه را به اهانت به مقدسات و ارزشهای سنی وادار می‌کند.م تتوطئه دشمن آن است که این دو مکتب را در مقابل هم قرار دهد. این اختلاف در جهت از بین بردن هویت یک ملت و در موضوعاتی ایجاد می‌وشد که نباید بین آنها باشد. 183

*حج درست و کامل می‌تواند به وسیله نزدیک کردن دلها و تبادل آگاهی‌ها و افشار توطئه‌ها خطرناک‌ترین توطئه‌های دمشن علیه اسلام و مسلمین را خنثی کند. 184

*این همه تلاش مبارک و مخلصانه برای تقریب انجام می‌شود همین مجمع التقریبی که ما انیجا داریم یا بقیه تلاشهایی که در دنیا برای تقریب می‌شود همه اینها را رها کنیم برای اینکه جاهلی یا خبیثی یا مزدوری حرکتی کرده است؟! عوض افشاگری شروع کنیم به کار متقابل اهانت، ایجاد تفرقه؟ این درست است؟! این همان چیزی است که بزگرداشت ولادت نبی اکرم از آن منعم می‌کند. 185

عدم تحریک عواطف مذهبی و عدم اهانت به مقدسات یکدیگر

*بدانید تحریک عواطف مذهبی برادران اهل سنت کار بسیار خطا و گناه است؛ این را به عنوان یک اصل بپذیرید. یک نقاط اختلافی وجود دارد. تکیه بر رویاین نقاط شعله‌ور کردن آتش تعصبات در یان نقاط اختلاف این درست همان چیزی است که امروز سازمانهای جاسوسی آمریکا و اسرائیل دنبالش هستند، این همان چیزی است که آنها می‌خواهند. بعضی‌ها ناخواسته و بدون جیره و مواجب می‌شوند مزدور آنها، همان کاری را که او باید پول بدهد و بدست بیاورند آن را بدون اینکه از او اجر و مزدی هم بگیرند برایش دارند انجام می‌دهند و خشم الهی و سخط الهی را برای خودشان فراهم می‌کنند. 186

*مبلغان شیعه و سنی هم همدیگر را آزرده نکنند با هم همراهی کنید همدلی کنید در موارد اختصاصی خودشان سنی کار خودش را بکند، شیعه کار خودش را بکند یک موارد مشتکر یهم وجود دارد که با همدیگر کار کنند این اگر شد انشاءالله آ« وقت روحانیت پیش خواهد رفت. 187

*ما به همه می‌گوییم که احترام یکدیگر را حفظ بکنند و به عقاید و مقدسات هم اهانت نکنند اگر کسی به بهانه عقیده‌ای بخواهد به مقدسات دیگران اهانت بکند از نظرما به هیچ وجه قابل دفاع نیست. محبت طرفینی است بایستی همه با هم کمک کنند تا مبت بوجود آید و دشمن نتواند سوء استفاده بکند دشمنی که نه با شیعه رابطه خوب یدارد و نه با سنی بلکه با اصل اسلام خالف است و نسبت به آن کینه می‌ورزد. 188

*بد نیست من خاطره‌ای را برا یشما نقل کنم هر چند که به خیل یاز دوستان هم این را گفته‌ام. امام یک وقت در اوایل انقلاب در سخنرانیهایشان از معاویه به‌صورت طعن‌آمیزی   امس می‌آورند شما می‌دانید که من مدتی را در بلوچستان بودم و با خیل یاز علمای آنجا دوست بنزدیک هستم. مردم و علمای سنی آن منطقه معاویه را مقدس می دانند به امام عرض کردم که در طرف شرق کشورمان چند صد میلیون نفر معاویه را محترم می‌شمارند و او را خالالمومنین می‌دانند، البته بحق یا به ناحق آن‌، مربوط هب جلسه بحث است یعنی مسلمانان هسنهد، پاکستان، بنگلادش و افغانستان لب سنی حنفی‌اند اینها معاویه را محترم می‌شمارند اما گفتند عجب، من نمی‌دانستم! من بعد از آن در طول ده سیازده سال یک جمله طعن‌آمیز از امام راجع به معاویه نشنیدم. من خودم در نماز جمعه راجع به جنگ صفین و سیار جنگهای امیرالمومنین صحبت می‌نم اما اهانت نمی‌کنم. تاریخ‌گوی یک حرف است؛ اهانت حرف دگیری است تاریخ بیست و سه ساله ی بعد از رحمت لپیامبر تا خلافت امیرالمومنین یک تاریخ قابل بررسی است باید بررسی شود اما در آ« اهانت و جسارت به خلفا به یهچ وجه نباید باشد. 189

*هر کس دارای هر مذهب یاست به عقاید و ارزشهای خود احترام می‌ذارد این حق اوست اما این احترام گذاشتن نباید با اهانت به ارزشهای جمعیت دیگری همراه بشود که در اعتقادات باآنها موارد اختلافی دارد. ما متلفقا به یک اسلام به یک کعبه به یک پیمغبر، به یک ناز، به یک حج، به یک جهاد و به یک شریعت معتقدیم و عمل می‌کنیم. موارد اختلاف به مراتب کمتر از موارد وحدت و اتفاق نظر است. دمشنان اسلام می‌خواهند بین شیعه و سنی نه فقط در نقاطی از ایران بکله در همه دنیا اسلام اختلاف بیندازند. 190

*یکی از چیزهایی که من به خصوص می‌خواهم تکیه کنم مسائله "انسجام اسلامی" است که ما گفتیم. انسجام اسلامی یعنی عصبیتهای بین‌المذاهبی مسلمانان نباید تحریم شود. شما نباید کاری کنید که عصبیت آن مسلمان غیر شیعه علیه شما تحریم شود او هم متقابلا نباید کاری کند که غیریت و عصبیت شما را علیه خودش تحریک کند. 191

*امروز اختلافات را نباید زنده کرد نباید برجسته کرد نباید فرق اسلامی مقدسات یکدیگر را که نقطه حساسیت‌زای هر فرقه‌ای همان بخش مقدماست است مورد اهانت قرار بدهند روی نقاط حساس یکدیگر انگشت گذاشتن و فشار آوردن معلوم است تحریک کنند هاست این به اختلاف دنیای اسلام منتهی می‌وشد این اختلاف نباید باشد حر فما این است. 192

پرهیز از تبدیل تفاتها به تضاد و چند گونگی به ستیزه‌گری

*تفرقه و ستیزه‌جویی میان بخشهای امت مسلمان، بیماری خطرناکی است که باید با همه توان به درمان آن پرداخت. دشمنان ما زا دیرباز در این عرصه نیز به تلاش گسرده وبی وقفه دستزده‌اند و امروزه که بیداری اسلامی، آنان را وحشت‌زده کرده است تلاش خود را شدت بخشیده‌آند همه سخن دلسوزان آ« است که تفاوتها نباید به تضاد تبدیل شود و چند گونگی نباید به ستیزه‌گری بیانجامد. 194

برداشتن دیوارها، پر کردن شکافها و نزدیک کردن دلها

*حج از یک طرف مظهر معنویت است، ارتباط با خدا، آشنا شدن دل با آیات الهی و نزدیک شدن هر چه بیشتر انسان به خدا؛ از یک طرف نیز مظهر وحدت است، یکچارچگی امت اسلام برداشتن دیوارها و حجابها و پر کردن دره‌ها و شکافهایی که یا به دست دشمن یا به وسیله تعصبات و اوهام بوجود آمده است و نیز ایجاد قدمی به سوی امت واحده اسلامی است. 194

*باید دانست که این هدف (وحدت و تقریب)  جز در سایه نزدیک کردن دلها و فکرها و ایمانها دست یافتنی نیست. 195

توجه به مشترکات، پرهیز از طرح مسائل اختلاف آمیز

*از زمان مرحوم آیت‌الله بروجردی و بعضی از بزرگان علمای اهل سنت در مصر که این فکر پیدا شده که بایید اختلافات را کنار بگذارید؛ سنی سنی بماند، شیعه شیعه بماند؛ عقاید خودتان را داشته باشید؛ اما با هم دست در دست هم بگذارید. قرآن از زبان پیامبر اکرم به مسیحیان آن زمان می‌گوید: "تعالوا الی کلمه سواء بیننا و بینکم الا تعبد الا الله و لا نشرک به شیئا". آن وقت فرقه‌های مسلمان با خدای واحد، پیغمبر واحد، قرآن واحد، قبله واحد، عبادت واحد، این همه مشترکات و مسلمات، چند موضوع مورد اختلاف را وسیله قرار بدهند برای دشمنی! این، خیانت نیست؟ این غرض ورزی عرض ورزان و غفلت غافلان نیست؟ هر کسی که در این زمینه تقصیری بکند پیش خدای متعال مواخذ است چه شیعه باشد چه سنی. 196

*البته اتخاذ و یگانگی و وحدت کلمه شرط اصلی است چه از لحاظ ملیتی یعنی برداشتن این ناسیونالیسم‌ها و ملت‌گرایی‌ها، عرب و عجم و ترک و فارس و بقیه این قومیت ها و ملیتها در سطح جهان اسلام؛ چه از لحاظ مذهبی که شیعه و سنی و فرق گوناگون اهل تسنن و شیعه باید اختلافات را کنار بگذارند و با هماهنگی و با تکیه بر نقاط مشترک آن خواست معنوی را تامین کنند. 197

*هم در دوران بعد از پیروزی انقلاب و هم پیش از پیروزی انقلاب، همیشه عقیده من بر این بود که امروز شیعه و سنی باید اختلافات دیرین خود را در تعامل روزمره خودشان کنار بگذارند. جنگ ودعوا را کنار بگذارند و مشترکات خود را بچسبند؛ که این یکی از مشترکات می‌تواند باشد. امروز هم عقیده ام همین است. 198

*امروز مسلمانان وظیفه دارند به موارد اتحاد و وحدت خوددشان بپردازند. توحید، یکی؛ خدا، یکی؛ نبوت، یکی؛ معاد، یکی؛ قرآن، یکی؛ بیشترین احکام شیریعت اسلامی؛ یکی ؛ همه مشترک  199

*مسولان فرهنگی، نویسندگان و علما باید از طرح مسائل اختلاف‌افرین و تفرقه‌افکن بپرهیزند هم سنی و هم شیعه، همه باید روی این نقطه اتحاد تکیه کنند. و توقع از علما و زبدگان و نخبگان سیاسی است که خطورات زمان را بفهمند اهمیت اتحاد مسلمانان را بفهمند و توطئه دشمنان را برای شکستن این اتحاد و همدلی بفهمند. 200

*فرمان "رحماء بینهم" در قرآن به معنی ریشه کنی این ستیزه‌گریها است. شما در این روزهای پرشکوه و در مناسک گوناگون حجم مسلمانان را از همه جا و از مذاهب گوناگون می‌بینید که گرد یک خانه می‌گردند؛ به سوی یک کعبه نماز می‌گزارند، نماد شیطان رجیم را با هم سنگباران می‌کنند. در نماد قربانی کردن تمنیات و هوسهای نفسانی به یک گونه رفتار می‌کنند.در معیاد عرفات و مشعر در کنار یکدیگر به تضرع می‌پردازند.... مذاهب اسلامی در اصلی‌ترین وبیشترین فرائض و احکام و عقاید،  به همین اندازه به یکدیگر نزدیک‌اند. با این حال چرا باید تعصبها و پیشداوریها میان آنها اتش‌افروزی کند و دست خیانتکار دشمن به این آتش خانمانسوز دامن بزند. امروز کسانی با کوته‌بینی و بی‌خردی به بهانه‌های واهی جماعت بزرگی از مسلمانان را مشرک می‌شمارند و حتی خون آنان را مباح می‌دانند اینها چه بدانند و چه ندانند در خدمت شرک و کفر و استکبارند چه بسا کسانی که احترام به بارگاه پیامبر اعظم (ص) و اولیاء دین (ع) را که تکریم دین و دین داری است شرک و کفر نامیدند اما خود در خدمت درگاه کافران و ستمگران درآمدند و به هدفهای پلید آنان کمک کردند. 201

استفاده از ظرفیت حج

*امروز سرویس‌های جاسوسی آمریکا و انگلیس در عراق، در لبنان،‌ در کشورهایی از شمال افریقا و در هر جای دیگری که بتوانند با همه قوا در حال پراکندن ویروس اختلاف مذهبی‌اند. اجتماع حج باید ما را در برابراین بیماری مهلک مصون‌سازی کند و آیه شریفه " و اطیعو الله و رسوله و لا تنازعوا فتفشلوا و تذهب بریحکم و اصبروا ان الله مع الصابرین" را پیوسته در برابر چشم ما قرار دهد. 202

*در بعد سیاسی محور اصلی در حج ، نمایش هویت متحد امت اسلامی است. دوری برادران از یکدیگر، عرصه را برای بدخواهان می‌گشاید و تخم تفرقه میان مسلمانان را بارور می‌کند. 203

*حج همچنین مظهر وحدت و اتحاد مسلمانان است. 204

اتحاد زیر نام نبی اکرم (ص)

*عزیزان من! مسلمانان دنیا، زیر نام نبی اکرم (ص) راحت‌تر و سهل تر از همه چیز، می‌توانند متحد شوند. این، خصوصیت آن بزرگوار است. من بارها عرض کرده‌ام: "آن بزرگوار، مجمع و ملتقای عواطف  مسلمانان است. مسلمان، به پیغمبر خود عشق می‌ورزد." خدایا! تو شاهدی که دلهای ما مالامال از محبت پیغمبر است. از این محبت باید استفاده کرد. این محبت راهگشاست. امروز مسلمانان به اخوت و برادر ی احتیاج دارند. 205

*در حالی که ما در اینجا پرچم حکومت اسلام و قرآن و نام مبارک پیامبر اکرم حضرت محمد مصطفی را بلند کرده‌ایم این چیزی است که همه مسلمانان مشتاق و عاشق آن هستند یکی از راهها این است.206

*در صدر فعالیتهای مرحوم ایت‌الله بروجردی برای تقریب آن طورکه من شنیدم و تا حدودی اطلاع دارم توجه به "حدیث ثقلین" بود که بین مذاهب مختلف اسلامی مورد اتفاق است و متواترا آن را نقل کرده‌اند.به همان شکلی که شیعه آن را نقل کرده، کتب برادران اهل سنت هم پر است؛ اگر چه به شکل دیگری هم نقل کرده‌اند. به هر حال مسئله اهل بیت و نظیر آن را که مورد قبول همه مسلمین است و همه مسلمین به آنان ارادت دارند و آنان را دوست می‌دارند و هر کدام به نحوی به آنان عقیده دینی دارند محور قرار بدهند.و در خود اسلام می شود مواردی را از متون اسلامی پیدا کرد که پایه‌های تقریب باشد. 207

کتاب الغدیر مایه وحدت دنیا اسلام

*مرحوم شهید مطهری قبل از انقلاب یک مقاله مفصلی درباره کتاب "الغدیر" علامه امینی نوشتند و ثابت کردند که الغدیر علامه امینی، وسیله وحدت مسلمین است. بعضی خیال می‌کردند کتاب الغدیر ممکن است مایه افتراق بشود، ایشان می‌گوید اگر درست فکر کنیم درست عمل کنیم و سنجیده پیش برویم کتاب الغدیر مایه حدت دنیا اسلامی است. 208

ارجاعات:

1385/05/30.169

1390/07/20.170

1386/09/27.171

1385/10/25.172

1384/12/08.173

1385/10/25.174

1386/10/08.175

1368/10/05.176

1390/07/20.177

1389/07/17.178

1368/04/13.179

1368/07/11.180

1371/06/24.181

1381/12/04.182

1381/12/04.183

1381/12/04.184

1372/06/14.185

1386/08/23.186

1390/07/20.187

1368/07/19.188

1370/12/13.189

1381/12/04.190

1386/04/14.191

1368/10/08.192

1368/09/27.193

1378/11/26.194

1379/10/18.195

1385/05/17.196

1369/02/22.197

1379/01/06.198

1384/03/14.199

1385/01/27.200

1386/09/27.201

1385/10/08.202

1385/10/08.203

1370/03/26.204

1372/06/14.205

1376/05/01.206

1370/07/01.207

1385/10/18.208