حاج حسن خلج:مداح باید از نام فراری باشد

توی دفترت نشسته ای و داری به گذرنامه ات که به تازگی گرفته‌ای نگاه می‌کنی و به فکر سفر اربعین هستی که اگر خدا بخواهد و توفیقش باشد امسال زائر حرم ارباب خواهی بود که تلفن همراهت زنگ می‌خورد، کسی آن طرف خط کسی می‌گوید ۲۰ دقیقه دیگر اینجا باش و یک مصاحبه اختصاصی با حاج حسن خلج بگیر. فرصت برای شادمانی از فرصت پیش آمده و هول شدن نیست، سریع می روی سراغ اینترنت که چند سوال مهم و جان دار از یکی از مداحان برجسته کشور بپرسی. سوالاتت را در ذهن و روی کاغذ ردیف می‌کنی و بیشتر می‌خواهی به قول خودت از تجربیات و دانسته‌های یک مداح مشهور برای استفاده کسانی که تازه گام در این راه گذاشته‌اند بگویی.

می‌روی و به محل مورد نظر که دفتر مدیرکل اوقاف گیلان باشد می‌رسی و می‌بینی کدام مصاحبه اختصاصی؟ کدام گفتگوی بی دردسر؟ کدام خبر؟ جلسه خودمانی حاج حسن خلج با مداحان است و تو هم اگر می‌خواهی مصاحبه اختصاصی بگیری باید تا پایان جلسه صبر کنی.. بسم اللهی می‌گویی و می‌نشینی تا از لابلای حرفاهایشان یک خبر دیگر تهیه کنی که واقعه طور دیگری برایت رقم می‌خورد.

شده فکر کنی تمام فکرت درست است و بر مبنای آن قضاوت کنی، تصمیم بگیری و عمل کنی و بعد حرفی بشنوی و یا واقعه‌ای نگاهت را به موضوع کاملاً تغییر دهد. حاج حسن خلج سوالاتی را که خبرنگار برای پرسیدن ردیف کرده بی‌آنکه مطرح شود جواب می‌دهد. خبرنگار خواسته از فنون و رموز مداحی سوال کند که حاج حسن پاسخ داد: اخلاص در مداحی حرف اول را می‌زند. باید نگاه به مداحی را تغییر بدهیم. نگاه حاکم به مداحی نگاهی است که سایر هنرها داریم. مداحی یکی شغل و کار زمینی نیست. مداحی یک راه آسمانی است و برای رسیدن به ان نباید مقید به ظوابط زمین بود. باید آسمانی شیوه اش را پیدا کرد و جلو رفت.

حاج حسن خلق به مشکلاتی که در حوزه مداحی هم وجود دارد اشاره کرد و گفت: اگر در برخی روضه‌ها اتفاق نظر نیست به خاطر کوتاهی اهل علم در برخی مسائل و البته کوتاهی ما مداحان است. به خاطر اینکه از موانست و همراهی با اهل علم خود را غنی دیدیم و نرفتیم از آنان تلمذ کنیم.

وی با تاکید بر اینکه باید بتوانیم به هم کمک کنیم و در معارف اهل بیت(علیهما سلام) ارتقا پیدا کنیم، گفت: اگر در معارف ارتقا پیدا کردیم بسیاری از مشکلات حل می‌شود.

این مداح مشهور خاطرنشان کرد: مداح در واقع حالات روحی و باطنی خود را به ظهور می‌آورد و این حالات روحی مداح است که شیوه مداحی او را مشخص می‌کند. کسی که ناآرام می‌خواند از نظر روحی ناآرام و از نظر باطنی در تلاطم است.

وی آرامش را در گرو ارتقای معرفت و اطاعات و عبادت دانست و گفت: باید از امام حسین(علیه السلام) بخواهیم که از ما یک جوان وعباس دیگر بسازد، مسائل مادی خودش به دنبال مداح می‌آید.

مداح و ذاکر باید از نام فراری باشد

خلج اضافه کرد: از کارهای مداح این است که به دیگران در ارتقای معرفت کمک کند، اصل این نیست که به چه آهنگ و سبکی بخواند، در جامعه مطرح شود یا نه. مداح و ذاکر باید از نام فراری باشد.

وی یادآور شد: مقصد نهایی این است که مداح بتواند خود را به امام نزدیک کند و کمک کند دیگران هم به ایشان نزدیک شوند. یک نفر یا صد نفرش فرقی نمی‌کند.

این مداح برجسته با بیان اینکه کار روضه خوان دارد به جریان امام حسین( علیه السلام) حیات می‌دهد، گفت: خداوند اینطور خواسته به واسطه ذکر روضه جریان سید الشهدا جاری باشد و این کار خیلی عظیم است.

وی خواستار توجه به عظمت کار روضه خوانی شد و گفت: گاهی فکر می کنیم روضه خوانی نقالی است. زیباترین داستان‌های دنیا با بهترین شکل روایت در شاهنامه آمده که هم حماسی است و هر تراژیک. شما این را دو بار، ده بار برای عده‌ای بخوان، می‌گویند آقا ما این را حفظ شدیم. اثر خواندن بار اول را هم ندارد.

خلج ادامه داد: روضه خوانی نقالی نیست. هزار و ۴۰۰ سال است که دارند روضه می‌خوانند. روضه دارد اتفاق می‌افتد و خسته کننده و تکراری نیست. آدم را از خودش سیر نمی‌کند، بلکه تشنه تر می‌کند.

وی تاکید کرد: خداوند این قدرت را به روضه خوان داده با هر بار خواندن، کربلای جدید به پا کند.

این مداح با ضروری خواندن ارتباط با عالمان ربانی گفت: پیدا کردن عالمان ربانی هم کار ما نیست. باید توسل کنیم تا خودشان آن عالم را به ما معرفی کنند.

وی در ادامه اعلام کرد: حنجره آدم‌ها مثل اثر انگشتشان متفاوت است. هر که هر چه بخواند خوب است. سینه باید درست باشد. سبک و شعر و دقت نظر و ارتباط با عالم ربانی باید باشد. همه اینها لازم هست و نیست. اصل سینه است.

روضه خوانی را دوست دارم

خلج با بیان اینکه محور اصلی در مجالس باید روضه خوانی و گریه بر سیدالشهدا و اهل بیت باشد، گفت: امام زمان( عجل الله تعالی فرجه شریف) خطاب به امام حسین( علیه السلام) می‌فرمایند هر صبح و شب برای شما گریه میکنم نه اینکه سینه می زنم و شور می‌گیرد. تاکید اهل بیت بر ذکر مصیبت است.

این مداح مشهور از علاقه اش به ذکر مصیبت اهل بیت گفت و اظهار کرد: روضه خوانی را دوست دارم. برای من هیچ چیز لذت بخش تر و شیرین تر از این نیست که در حال روضه خوانی باشم و مردم گریه کنند.

اینجای بحث وقت اذان می رسد و بدون اینکه به مصاحبه ات برسی راهی نماز خانه می‌شوی. ماموریت انجام شده و هیچ چیز که دستت را نگرفته باشد از یک گفتگوی مهم گزارش تهیه کرده‌ای. بی آنکه خبرنگاری از رسانه‌های رقیب دور و برت باشد. اما انگار دلت راضی نشده باشد منتظر فرصت می‌مانی تا خودت را به استاد خلج نزدیک کنی و حالا که این مداح دیدت را به مداحی روشن تر کرده سوالاتی متناسب با دانسته های جدید بپرسی.

می‌خواهی وقتی بعد از نماز سرش خلوت شد بروی کنارش بنشینی و آرام به او بگویی چرا امام حسین( علیه السلام) را دوست داری؟ او هم آرام توی چشمانت خیره شود و با چشمانی به اشک نشسته جوابت را ندهد که پایان گزارشت اینجور در بیاید که عشق دلیل نمی‌خواهد. عجب تصویری برای پایان گزارش. توی همین خیالات هستی که یک نفر با صدای بلند می‌گوید برادران بعد از نماز از مداحی ذاکر اهل بیت، حاج حسن خلج بهره خواهیم برد و به همین سادگی پایان گزارشت را بر باد می‌دهد.

نماز که تمام شد می بینی خیلی ساده می‌رود و روی پله اول منبر می‌نشینید و دم می‌گیرد که، گریه برای تو چقدر جانفزاست حسین...

همین، به همین سادگی می بینی به قول شاعر بساط روضه جور می‌شود و پایان گزارشت را خودشان برایت رقم می‌زنند و حاج حسن می‌ماند و به قول خودش شیرین ترین لحظه زندگی اش که روضه بخواند و مردم گریه کنند...