ملاکِ ارزش گذاری ها، سعی است نه عمل

  اللهمّ اجْعَل سَعْیی فیهِ مَشْكوراً وذَنْبی فیهِ مَغْفوراً وعَملی فیهِ مَقْبولاً وعَیْبی فیهِ مَسْتوراً یا أسْمَعِ السّامعین.

خدایا در این روز سعی ام را بپذیر، و گناهانم را ببخش، عملم را مقبول و عیبم را بپوشان، ای بهترین شنونده.

اللهمّ اجْعَل سَعْیی فیهِ مَشْكوراً – سعی مشکور

  یکی از افعال انسان، سعی، به معنای زحمت، تلاش و کوشش است که در قرآن هم زیاد آمده است. (لَيْسَ لِلْإِنْسَانِ إِلَّا مَا سَعَى، نجم/39) و مشکور، اسم مفعول به معنای پذیرفته شده و مقبول است.

مورد شکر، سعی است. شکر در اینجا به معنای قدردانی است.

  انجام یک کار، فرمان و دستور را عمل گویند؛ ولی سعی، فعل و کار هدفمند همراه با رنج و زحمت را گویند.

در لغت، سعی راه رفتن سریع که به دویدن نرسد، را گویند. در اصطلاح، تلاش و کوشش است، چون هنگام تلاش در کارها انسان حرکات سریع انجام می دهد. اعم از کار خیر یا شرّ

لذا ملاکِ ارزش، سعی است نه عمل، بهره انسان چیزی جز سعی نیست. (لَيْسَ لِلْإِنْسَانِ إِلَّا مَا سَعَى، نجم/39)

سعی نسبت عمل با قدرت و توانایی انسان را گویند نه حجم عمل. یعنی نسبت به توانایی تکلیف می دهند لذا پاداش هم بر همین منوال خواهد بود. (لَا يُكَلِّفُ اللَّهُ نَفْسًا إِلَّا وُسْعَهَا، بقره/286)

کسی از یک تومان، یک ریال سود می کند(10/1) و کسی از هزار تومان، ده تومان(100/10)؛ دقت کنید دومی حجمش بیشتر است؛ ولی اولی بهره و سود بیشتری است، پس اینها با هم مساوی نیستند، بلکه اولی سعیش بیشتر است؛  لذا دارایی ما در قیامت سعی ماست نه عمل ما.

عمل بدون توجه به توانایی، عامل غرور است، اگر عمل لله و با اخلاص بلاشد، سعی است یعنی هرچند کم باشد ولی سودش بیشتر است، چون با نسبت سنجیده می شود؛ ولی اگر حجم عمل زیاد باشد ولی با نسبت لله سنجیده نشود سود بسیار اندکی خواهد داشت،قیامت نسبت ها را در نظر می گیرند و پاداش می دهند.

در سعی چون نسبت سنجیده می شود، با نیت هم محقق می شود؛ لذا اگر انسان موفق نشد و به مقصد و مقصود هم نرسید، خدا پاداش را می دهد. بنابراین کسی که از سودش می بخشد با کسی که از سرمایه اش می بخشد و با کسی که از نان خودش کم کرده و می بخشد، قطعا مثل هم و مساوی هم نیستند.

اگر تلاش مقبول واقع شود، ذنب و گناهان، بخشیده و آمرزیده می شود.

سعی مشکور

یکی از سعی های ما، روزه است که زحمت دارد و همراه با تشنگی، گرسنگی، ضعف و غیره است؛ اگر سعی ما را خدا قبول نکند، خسران می بینیم و جزو زیانکاران خواهیم بود؛ و اگر خداوند با لطف خود، قبول کند، سعی مشکور می شود، یعنی سعی و تلاشی که سپاس الهی و تشکر خدا را به همراه دارد.

زیانکار و زیانکارترین

زیانکار و زیانکارترین...؟ قُلْ هَلْ نُنَبِّئُكُمْ بِالْأَخْسَرِينَ أَعْمَالًا، (کهف،103) بگو آیا می خواهید شما را بر زیانکارترین مردم آگاه سازم؟ الَّذِينَ ضَلَّ سَعْيُهُمْ فِي الْحَيَاةِ الدُّنْيَا وَهُمْ يَحْسَبُونَ أَنَّهُمْ يُحْسِنُونَ صُنْعًا، (کهف،104)، (زیانکارترین مردم) کسانی هستند که سعی و تلاششان در دنیا تباه شده و به خیال باطل فکر می کردند که نیکوکاری می کنند.

نتیجه آن حبط اعمال در قیامت و جهنم است. دقت کنید سعی و زحمت هست ولی بی فایده؛ حتی ضلّ تباه شده در حالی که ظاهرا عمل خوب و پسندیده است، پس باید از خدا بخواهیم که سعی ما را مشکور قرار دهد.

حالا از آن طرف، هرکس طالب حیات آخرت باشد و برای آن سعی و تلاش کند، بشرط ایمان، سعی چنین افرادی سعی مشکور خواهد بود، یعنی مورد قبول خواهد بود و ماجور.

آیا واقعا خدا از انسان تشکر می کند؟

چگونه سعی مشکور می شود؟ مورد تشکر خدا قرار می گیرد؟ چکار کنیم که خدا از ما تشکر کند؟ آیا واقعا خدا از انسان تشکر می کند؟

فَإِنَّ اللَّهَ شَاكِرٌ عَلِيمٌ، (بقره/158)

إِنَّهُ غَفُورٌ شَكُورٌ، (فاطر/30)

إِنَّ رَبَّنَا لَغَفُورٌ شَكُورٌ، (فاطر/34)

بله! عمل خوب و پسندیده به شرط ایمان و اخلاص، مورد تشکر قرار می گیرد. خداوند از عمل بنده قدردانی می کند یعنی آن را از بین نمی برد.

وذَنْبی فیهِ مَغْفوراً – ذنب مغفور

ذنب به معنای گناه و مغفور به معنای آمرزیده شده، است.

گناه دو نوع صغیره و کبیره است. متدینین سعی می کنند از کبیره ها فاصله بگیرند؛ ولی صغیره ها کوچک تلقی شده و بی اهمیت جلوه داده می شود لذا خطر ارتکاب و آلودگی به صغیره ها بیشتر است.

بعضی از گناهان مخفی است و غیر از خدا کسی مطلع نیست مثل تحقیر و استهزاء با نگاه ، اشاره و شوخی،   خودنمایی و غیره ،خواسته ما این است که خدایا گناه مرا ببخش چون تا صفحه دل پاک نشود زمینه توفیق فراهم نمی شود، لذا بعد از این می گوییم: وعَملی فیهِ مَقْبولاً، اول باید ظرف دل را از گناه پاک کرد بعد اعمال پسندیده در ظرف دل ریخت یعنی اول تخلیه بعد تحلیه.

ماه مبارک رمضان، سرِ خرمن است، دنیایی از ثواب، حتی نفس بی اختیار یا خواب لازمه حیات، ثواب دارد

دعای سحر: یا مَن یَقبَلُ الیَسیر، وَ یَعفوا عنِ الکَثیر، إقبَل منّی الیَسیر، واعفُ عنّی الکثیرَ، إنّکَ أنتَ الغَفورُ الرّحیمُ.

وعَیْبی فیهِ مَسْتوراً

خدا ستارالعیوب است، نمی گذارد کسی مطلع شود.

  اگر گناه بو داشت دو نفر کنار هم نمی نشستند

گناه تعفن است و اگر عیب آدم عیان می شد کسی جنازه کسی را دفن نمی کرد.

یا أسْمَعِ السّامعین

خدا از همه شنواتر است، آهسته و بلند ندارد، دور و نزدیک ندارد مهم به یاد او بودن است.

بی دلی در همه احوال خدا با او بود                 او نمی‌دیدش و از دور خدا خدا می‌کرد