از جمله مهم ترین منابع در فهم ارزش معنوی ماه مبارک رمضان خطبه رسول اکرم (صلی الله علیه وآله) معروف به شعبانیه است. خطبه این گونه آغاز می شود: حسن بن علی بن فضال از امام رضا علیه السلام از امام کاظم علیه السلام از امام صادق علیه السلام از امام باقر علیه السلام از امام سجاد علیه السلام از امام حسین علیه السلام از سرور اوصیاء امیرمؤمنان علی بن ابی طالب علیهم الصلاة و السلام نقل کرده که فرمودند: ان رسول الله صلی الله علیه وآله خطبنا ذات یوم فقال: ایها الناس! قد اقبل الیکم شهر الله بالبرکة و الرحمة و المغفرة، شهر هو عند الله افضل الشهور و ایامه افضل الایام و لیالیه افضل الیالی و ساعاته افضل الساعات و هو شهر دعیتم فیه الی ضیافة الله و جعلتهم فیه من اهل کرامة الله  انفاسکم فیه تسبیح و نومکم فیه عبادة و عملکم فیه مقبول و دعاوکم فیه مستجاب / روزی رسول خدا صلی الله علیه وآله برای ما خطبه خواند و فرمود:هان ای مردم! ماه خدا با برکت و رحمت و مغفرت به سوی شما رو آورده است، ماهی که نزد خدا بهترین ماهها و روزهایش بهترین روزها، و شبهایش بهترین شبها و ساعات است و آن ماهی است که در آن به میهمانی خدا خوانده شده اید و از گرامیان خدا قرار داده شده اید.نفسهایتان در آن تسبیح و خوابتان در آن عبادت و عملتان در آن مقبول و دعایتان در آن مستجاب است.
با نیت های خالص و دل های پاک جلو بیایید

فاسالو الله ربکم بنیات صادقه و قلوب طاهره ان یوفقکم لصیامة و تلاوة کتابه فان الشقی من حرم غفران الله فی هذا الشهر العظیم.و اذکروا بجوعکم و عطشکم فیه جوع یوم القیامة و عطشة و تصدقوا علی فقرائکم و مساکینکم و وقروا کبارکم و ارحموا صغارکم و صلوا ارحامکم و احفظوا السنتکم و غضوا عما لا یحل النظر الیه ابصارکم و عما لا یحل الاستماع الیه اسماعکم / پس خدا - پروردگار خود - را با نیتهای خالص و دلهای پاک بخوانید تا به روزه داری و تلاوت کتاب خود موفقتان بدارد، زیرا بدبخت کسی است که در این ماه بزرگ از آمرزش خدا محروم بماند. و با گرسنگی و تشنگی خود در آن، گرسنگی و تشنگی روز قیامت را یاد آورید. و بر فقیران و مسکینان خود صدقه دهید و بزرگان خود احترام کنید و کوچکان خود را رحم کنید و أرحام خود را صله کنید.
و زبانهای خود را نگهدارید و از چیزهایی که نگاه به آنها روا نیست چشم پوشید، و به چیزهایی که شنیدنش جایز نیست گوش مسپرید.
هان ای مردم! جانهای شما در گرو اعمال شماست

رسول الله (ص) در ادامه می فرماید: و تحننوا علی ایتام الناس کما یتحنن علی ایتامکم و توبوا الی الله من ذنوبکم و ارفعوا الیه ایدیکم بالدعا فی اوقات صلواتکم فانها افضل الساعات ینظر الله عز و جل فیها بالرحمة الی عباده یجیبهم اذا ناجوه ویلبیهم اذا نادوه و یستجیب لهم اذا دعوه ایها الناس! ان انفسکم مرهونة باعمالکم ففکوها باستغفارکم و ظهورکم ثقیلة من اوزارکم فحفظوا عنها بطول سجودکم / و بر یتیمان مردم دلسوزی کنید چنانکه (دوست دارید) بر یتیمان شما دلسوزی شود و از گناهان خود به سوی خدا توبه کنید و در وقتهای نمازتان دست های خود را به دعا بلند کنید که بهترین ساعاتی است که خدا در آن با رحمت به بندگان خود می نگرد.
چون مناجاتش کنند پاسخشان دهد و چون او را ندا کنند لبیکشان گوید هر گاه او را بخوانند اجابتشان کند.
هان ای مردم! جانهای شما در گرو اعمال شماست با استغفار خود جانهای خود را آغاز کنید و پشتهای شما از بار گناهان سنگین است با طول سجود خود آن را سبک کنید.
از آتش بپرهیزید هر چند با نصف خرما باشد

و اعملو ان الله تعالی ذکره اقسم بعزة ان لا یعذب المصلین و الساجدین و ان لا یرو عهم بالنار یوم یقوم الناس لرب العالمین ایها الناس! من فطر منکم صائما مومنا فی هذا الشهر کان له بذلک عند الله عز و جل عتق رقبة و مغفرة لما مضی من ذنوبه فقیل له: یا رسول الله لیس کلنا یقدر علی ذلک فقال صلی الله علیه وآله: اتقوا النار و لو بشق ثمرة اتقوا النار و لو بشربة من ماء / و بدانید خدا - که یادش بلند است - به عزت خود سوگند یاد کرده است که نمازگزاران و سجده کنندگان را عذاب نکند و در آن روز که همه در پیشگاه پروردگار عالمیان به (محاسبه) ایستند آنان را با آتش نترساند. ای مردم! هر کس در این ماه روزه دار مؤمنی را افطاری دهد پاداش آن نزد خدای متعال آزادی یک بنده و آمرزش گناهان گذشته اش خواهد بود. عرض شد: ای رسول خدا! همه ما توانا بر افطاری دادن نیستیم. فرمود: از آتش بپرهیزید هر چند با نصف خرما باشد، از آتش بپرهیزید هر چند با جرعه ای آب باشد.
وقتی در دوزخ بسته می شود

ادامه خطبه شعبانیه این گونه است: ایها الناس! من حسن منکم فی هذا الشهر خلقه کان له جواز علی الصراط یوم تزل فیه الاقدام  و من خفت فی هذا الشهر عما ملکت یمینه خفف الله علیه حسابة و من اکرم فیه شره کف الله عنه غضبة یوم یلقاه ومن اکرم فیه شره کف الله عنه غضبة یوم یلقاه ومن وصل فیه رحمة وصله الله برحمته یوم یلقاه ومن تطوع فیه بصلاة کتب الله براءة من النار / ای مردم! هر کس در این ماه اخلاق خود را نیکو کند در آن روز که قدمها (بر صراط) می لرزد برای او جواز بر صراط خواهد بود، و هر کس در این ماه بر مملوک (و زیر دست) خود آسان گیرد خدا حساب او را آسان کند، و هر کس در این ماه شر خود را باز دارد خدا - در روزی که با او دیدار کند خشم خود را از او برگیرد. و هر کس در این ماه یتیمی را اکرام کند خدا - در روز دیدارش - او را اکرام کند و هر کس در این ماه با ارحام خود صله کند خدا - در روز دیدارش - او را به رحمتش رساند، و هر کس در این ماه از ارحام خود ببُرد خدا - در روز دیدارش - رحمت خود را از او قطع کند. و هر کس در این ماه نماز مستحبی بخواند خدا برائت از آتش برایش بنویسد،
پاداش های حیرت آور در ماه مبارک رمضان

و من ادی فیه فرضا کان له ثواب من ادی سبعین فریضة فیما سواه من الشهور و من اکثر فیه من الصلاة علی ثقل الله میزانه یوم تخف الموازین و من تلافیه آیة من القرآن کان له مثل اجر من ختم القرآن فی غیرة من الشهور ایها الناس! ان ابواب الجنان فی هذا الشهر مفتحة فاسالو ربکم ان لا یعقلها علیکم و ابواب النیران مغلقه فاسالوا ربکم ان لا یفتحها علیکم و الشیاطین مغلولة فاسالوا ربکم ان لا یسلطها علیکم / و هر کس در این ماه واجبی را انجام دهد پاداش کسی را که هفتاد واجب در ماههای دیگر انجام دهد خواهد داشت و هر کس در این ماه صلوات بر من را افزون کند خدا - در آن روز که میزانهای عمل سبک است میزان عمل او را سنگین کند، و هر کس در این ماه آیه ای از قرآن تلاوت کند برای او همچون پاداش کسی که در ماه دیگر ختم قرآن کند خواهد بود. ای مردم! در این ماه درهای بهشت گشوده است، از پروردگار خود بخواهید که آن را بر شما نبندد؛ و درهای دوزخ بسته است، از پروردگار خود بخواهید که آن را بر شما نگشاید؛ و شیطانها در زنجیرند، از پروردگار خود بخواهید که آنان را بر شما مسلط نسازد.
بهترین عمل های این ماه پرهیز از حرام های خداست

قال امیر المومنین علیه السلام: فقمت فقلت: یا رسول الله ما افضل الاعمال فی هذا الشهر؟ فقال: یا ابالحسن! افضل الاعمال فی هذا الشهر، الورع عن محارم الله عز و جل، ثم بکی فقلت: یا رسول الله ما یبکیک؟ فقال: یا علی! ابکی لما یستحل منک فی هذا الشهر: کانی بک و انت تصلی لربک، و قد انبعث اشقی الاولین و الاخرین، شقیق عاقر ناقة ثمود، فضربک ضربة علی قرنک، فخصب منها لحیتک / امیرمؤمنان علیه السلام فرمود: برخاستم و عرض کردم: ای رسول خدا! بهترین عملها در این ماه چیست؟ فرمود: ای اباالحسن! بهترین اعمال در این ماه پرهیز از حرامهای خدای سبحان است، سپس گریست. عرض کردم: ای رسول خدا! برای چه می گریی؟
فرمود: ای علی! می گریم برای آنچه که در این ماه از تو حلال می شمرند، گویا تو را می بینم که به نماز پروردگار خود ایستاده ای در حالیکه شقی ترین اولین و آخرین - آن همتای پی کننده ناقه ثمود - برانگیخته شود و ضربتی بر فرقت فرود آورد که محاسنت را از آن رنگین کند.
یا علی! هرکس امامت تو را انکار کند رسالت مرا منکر شده است

قال امیر المومنین علیه السلام: فقلت: یا رسول الله! و ذلک فی سلامة من دینی؟ فقال صلی الله علیه وآله: فی سلامة من دینک.ثم قال: یا علی من قتلک فقد قتلنی، و من ابغضک فقد ابغضنی، و من سبک فقد سبنی لانک منی کنفسی؛ روحک من روحی و طینتک من طینتی.ان الله تبارک و تعالی خلقنی و ایاک، و اصطفانی و ایاک، و اختارنی للنبوة و اختارک للامامة؛ فمن انکر امامتک، فقد انکر نبوتی / امیرمؤمنان علیه السلام فرمود: عرض کردم: ای رسول خدا! آیا در آن روز دینم در سلامت است؟ فرمود: آری، دینت در سلامت است. سپس فرمود: ای علی! هر کس تو را بکشد مرا کشته است، و هر کس با تو دشمنی کند با من دشمنی کرده است، و هر کس به تو ناسزا گوید به من ناسزا گفته است، زیرا تو از من همچون جان منی، روحت از روح من، و سرشتت از سرشت من است، همانا خدای متعال مرا آفرید و تو را، و مرا برگزید و تو را، مرا برای پیامبری برگزید و تو را برای امامت، پس هر کس امامت تو را انکار کند پیامبری مرا انکار کرده است.
یا علی انت وصیی، و ابو ولدی و زوج ابنتی، و خلیفتی علی امتی فی حیاتی و بعد موتی؛ امرک امری و نهیک نهیی. اقسم بالذی بعثنی بالنبوة و جعلنی خیر البریة، انک لحجة الله علی خلقه، و امینه علی سره، و خلیفته علی عباده / ای علی! تو وصی من، و پدر فرزندان من، و همسر دختر من، و جانشین من بر امتم - در زندگی و پس از مرگم - هستی. فرمان تو فرمان من، و نهی تو نهی من است، سوگند به آن خدایی که مرا به پیامبری برانگیخت، و بهترین آدمیان قرار داد، تو حجت خدا بر خلق خدا، و امین او بر سر او، و خلیفه او بر بندگانش هستی.

منبع:شبستان.