آشنایی با سوره‌های کتاب آسمانی/انفال

در آیه نخست این سوره آمده است:

(ای پیامبر) از تو درباره انفال می‌پرسند، بگو: «انفال اختصاص به خدا و پیامبر دارد...»

چون در این آیه حکم انفال بیان شده است، این سوره «انفال» نامیده می‌شود.

از محتوای آیات این سوره فهیمده می‌شود که در مدینه به پس از جنگ بدر نازل شده است، چرا که بخش اعظم این سوره در مورد جنگ بدر و وقایع آنست، بدین جهت آن را «سوره بدر» نیز گفته‌اند.(2)

بدر نام چاهی است در نزدیکی مدینه. داستان جنگ بدر از این قرار است:

در سال دوم هجری کاروان تجاری قریش با مال التجاره فراوان که هزار شتر آن را حمل می‌کرد، از شام به سوی مکه باز می‌گشت. از آنجا که اموال مسلمانان مهارجی که در مدینه اقامت گزیده بودند، توسط کفار قریش در مکه مصادره شده بود، اینک فرصت خوبی بود که مسلمانان کالای تجارتی کفار را به عنوان مقابله به مثل ضبط کنند. از اینرو پیامبر اکرم(ص) جانشینی برای خود در مدینه معین فرمود و با 313 نفر برای مصادره اموال قریش بیرون آمد.

ابوسفیان – رئیس کاروان تجاری قریش – از تصمیم مسلمانان خبردار شد. با توجه به اینکه بیش از چهل نفر سوار همراه کاروان نبودند، به سرعت توسط پیکی به بزرگان قریش در مکه خبر داد که کاروان تجارتی در معرض خطر است، و باید برای دفاع از آن سریعا خود را برساند.

کفار قریش با سپاهی کاملا مجهز و با نیرویی نزدیک هزار نفر از مکه حرکت کردند. در این میان، خداوند به رسول خویش مژده داد که بر یکی از آن دو گروه یعنی کاروان تجارتی یا سپاه کفر، پیروز خواهد شد.

ابوسفیان راه کاران را از مسیر عادی خود منحرف و به سرعت آن را از دسترس مسلمانان دور کرد. سپس به لشکر قریش خبر داد که کاروان از خطر رسته است و بهتر است انان به مکه بازگردند. اما بواجهل که از سرکردگان لشکر کفار قریش بود اصرار داشت که باید به منطقه بدر برویم و با مسلمانان بجنگیم و نابودشان کنیم و در آنجا سه روز بمانیم و شترانی بکشیم و شراب بخوریم و زنان نوازنده برای ما آواز بخوانند و آوازه قدرت ما به گوش عرب برسد تا برای همیشه همه اعراب از ما حساب ببرند.

«خمس»  که یکی از فروع دین است در آیه 41 این سوره بر مسلمانان واجب می‌شود.

در آیه 690 در مورد آمادگی دفاعی مسلمانان می خوانیم:

(و هرچه در توان داردی از نیرو و اسب‌های آماده بسیج کنید، تا با این ]آمادگی[ دشمن خدا و دشمن خودتان و ]دشمنان[ دیگری را که شما نمی‌شناسید و خدا آنان را می‌شاسد بترسانید، و هر چیزی در راه خدا خرج کنید پاداش آن به شما بازگردانیده می‌شود و بر شما ستم نخواهد رفت.)

بدین ترتیب وظیفه مسلمانان و جوامع اسلامی نسبت به آمادگی دفاعی در برابر کفار کاملا روشن می‌شود. مسلمانان باید از این جهت، آنچنان قوی شوند که دشمان خدا و دشمنان خودشان از آنان بترسند، و هرگز فکر تهاجم به آنان و سرزمین‌هایشان را نداشته باشند. کوتاهی در این امر الهی، خسارت‌های جبران ناپذیری را به دنبال خواهد داشت.