وصایای پیامبر رحمت به ابوذر:
بنا به گواهی کتب حدیثی بر جای مانده، یکی از ویژگی های ممتاز حضرت محمد (ص)، نصایحی ارزشمند و مبتنی بر نیازهای دنیوی و اخروی بوده است که در شرایط گوناگون بیان می فرمودند.
عقیق: نبی مکرم اسلام در نصایحی خطاب به ابوذر می فرمایند: ای ابوذر؛ تو را به(تقوا) سفارش می کنم، چرا که تقوا در رأس همه کارهای توست و بر تو باد قرآن خواندن و یاد خدای متعال، چرا که تلاوت قرآن برای تو در آسمانها «یاد» است و در زمین، «نور».
بی شک در این گفتار پیامبر(ص) تقوا عنوان کلی است، پروای از خدا در همه کارها. قرآن خواندن هم، انس مستمر با آفریدگار و کلام اوست، که تلاوت هر روزه و برنامه گرفتن از این منشور بی نظیر و جاویدان است. پیامبر همچنین فرمودند: ای ابوذر؛ بر تو باد (جهاد). چرا که رهبانیت آیین من، جهاد است و بر تو باد سکوت، مگر آنجا که حرف نیک بگویی، چرا که سکوت و خموشی شیطان را از تو طرد می کند و در امور دینی هم یاور توست.
جهاد معانی گوناگونی دارد که یکی از آنها جبهه درونی و در جهاد با نفس است. گاهی کنترل زبان و مهار کردن سخنان، از یک جنگ بیرونی دشوارتر است و قوّتی بیشتر می طلبد. همچنین چه بسیار حرفها که بی پایه و بی مایه است و خاستگاه نفسانی دارد و وسوسه های شیطانی انگیزه آن گفتار است، پس خموشی گزیدن و رعایت سکوت و کم حرفی، بستن راه شیطان است.
در ادامه حضرت محمد (ص) بیان می دارند: ای ابوذر؛ از خنده زیاد بپرهیز، چرا که دل را می میراند و نور چهره را از بین می برد و پیوسته به پایین تر از خودت نگاه کن، نه به بالاتر از خویش، چرا که این سبب می شود نعمتهای خدا را درباره خودت، کم مشماری.
در احادیث دیگر، این نکته با تفصیل بیشتری آمده است. در امور دنیایی و برخورداریها و مال و معیشت و زندگی، باید به پایین تر از خود نگریست نه بالاتر. چون نظر به پایین تر، سبب می شود انسان آنچه را هم که دارد قدر بشناسد و شکرگزار باشد. اما اگر به بالاتر از خود بنگرد و تمتعات و امکانات و رفاه و خانه و حقوق دیگران را ببیند، همیشه احساس کمبود می کند و به دنیاطلبی و تکاثر می گراید. اما در امور اخروی و معنوی، انسان باید به بالاتر از خود بنگرد.به آنکه علم بیشتر، تقوای افزونتر، خلوص و صداقت برتر دارد و معرفتش بیشتر، اخلاقش نیکوتر و روحیاتش والاتر است. اینها قله های کمالند. توجه به این گونه افراد بالاتر از خود، سبب می شود که انسان به ضعفهای اخلاقی و معنوی خود واقف گردد و تلاش بیشتر کند.
سپس پیامبر (ص) فرمودند: ای ابوذر؛ با خویشاوندانت رفت و آمد داشته باش، هرچند آنها از تو قطع رابطه کنند. بینوایان محروم را دوست داشته باش و با آنان مجالست و همنشینی کن. حق را بگو، هر چند تلخ باشد و در راه خدا، از ملامت و نکوهش ملامتگران نترس. ای ابوذر؛ آنچه از عیب و مسائل خویش می دانی، باید تو را از پرداختن به دیگران باز دارد و آنچه خود انجام می دهی، بر دیگران ستم مکن. در عیب انسان، همین بس که از عیوب دیگران آن را بشناسد که از خودش نمی شناسد. ای ابوذر؛ هیچ عقلی، همچون تدبیر و آینده نگری نیست و هیچ تقوا و وَرَعی، همچون پرهیز از حرامهای خدا نیست و هیچ افتخار و شرافتی، همچون حسن خلق و خوش اخلاقی نیست.
پی نوشت :
*محدثی، مواعظ حضرت رسول (ص) به ابوذر غفاری: 27-28.
منبع:قدس
211008
بی شک در این گفتار پیامبر(ص) تقوا عنوان کلی است، پروای از خدا در همه کارها. قرآن خواندن هم، انس مستمر با آفریدگار و کلام اوست، که تلاوت هر روزه و برنامه گرفتن از این منشور بی نظیر و جاویدان است. پیامبر همچنین فرمودند: ای ابوذر؛ بر تو باد (جهاد). چرا که رهبانیت آیین من، جهاد است و بر تو باد سکوت، مگر آنجا که حرف نیک بگویی، چرا که سکوت و خموشی شیطان را از تو طرد می کند و در امور دینی هم یاور توست.
جهاد معانی گوناگونی دارد که یکی از آنها جبهه درونی و در جهاد با نفس است. گاهی کنترل زبان و مهار کردن سخنان، از یک جنگ بیرونی دشوارتر است و قوّتی بیشتر می طلبد. همچنین چه بسیار حرفها که بی پایه و بی مایه است و خاستگاه نفسانی دارد و وسوسه های شیطانی انگیزه آن گفتار است، پس خموشی گزیدن و رعایت سکوت و کم حرفی، بستن راه شیطان است.
در ادامه حضرت محمد (ص) بیان می دارند: ای ابوذر؛ از خنده زیاد بپرهیز، چرا که دل را می میراند و نور چهره را از بین می برد و پیوسته به پایین تر از خودت نگاه کن، نه به بالاتر از خویش، چرا که این سبب می شود نعمتهای خدا را درباره خودت، کم مشماری.
در احادیث دیگر، این نکته با تفصیل بیشتری آمده است. در امور دنیایی و برخورداریها و مال و معیشت و زندگی، باید به پایین تر از خود نگریست نه بالاتر. چون نظر به پایین تر، سبب می شود انسان آنچه را هم که دارد قدر بشناسد و شکرگزار باشد. اما اگر به بالاتر از خود بنگرد و تمتعات و امکانات و رفاه و خانه و حقوق دیگران را ببیند، همیشه احساس کمبود می کند و به دنیاطلبی و تکاثر می گراید. اما در امور اخروی و معنوی، انسان باید به بالاتر از خود بنگرد.به آنکه علم بیشتر، تقوای افزونتر، خلوص و صداقت برتر دارد و معرفتش بیشتر، اخلاقش نیکوتر و روحیاتش والاتر است. اینها قله های کمالند. توجه به این گونه افراد بالاتر از خود، سبب می شود که انسان به ضعفهای اخلاقی و معنوی خود واقف گردد و تلاش بیشتر کند.
سپس پیامبر (ص) فرمودند: ای ابوذر؛ با خویشاوندانت رفت و آمد داشته باش، هرچند آنها از تو قطع رابطه کنند. بینوایان محروم را دوست داشته باش و با آنان مجالست و همنشینی کن. حق را بگو، هر چند تلخ باشد و در راه خدا، از ملامت و نکوهش ملامتگران نترس. ای ابوذر؛ آنچه از عیب و مسائل خویش می دانی، باید تو را از پرداختن به دیگران باز دارد و آنچه خود انجام می دهی، بر دیگران ستم مکن. در عیب انسان، همین بس که از عیوب دیگران آن را بشناسد که از خودش نمی شناسد. ای ابوذر؛ هیچ عقلی، همچون تدبیر و آینده نگری نیست و هیچ تقوا و وَرَعی، همچون پرهیز از حرامهای خدا نیست و هیچ افتخار و شرافتی، همچون حسن خلق و خوش اخلاقی نیست.
پی نوشت :
*محدثی، مواعظ حضرت رسول (ص) به ابوذر غفاری: 27-28.
منبع:قدس
211008
