۰۳ آذر ۱۴۰۳ ۲۲ جمادی الاول ۱۴۴۶ - ۵۵ : ۰۴
ابراهیمی‌دینانی پاسخ داد
آیا اندیشه انسان با آمدن پیری زائل می‌شود؟
چهره ماندگار فلسفه ایران گفت: انسان به موازات ضعف بدنی، فکرش نحیف نمی‌شود؛ چه بسا پیری که دارای بدنی ضعیف و ناتوان است اما فکری قوی و نیرومند دارد. ضعف پیری در کیفیت ارتباط با دیگران حاصل می‌شود نه زائل شدن اندیشه!
عقیق: غلامحسین ابراهیمی‌دینانی، چهره ماندگار فلسفه و عضو مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران در برنامه اخیر معرفت (شبکه چهارم سیما) در ادامه بحث حکیم ملاهادی سبزواری عنوان کرد: به تفسیر حکیم سبزواری، رابطه نفس و بدن از نوع ترکیبی است، یکی از مهمترین مباحث فلسفی، دینی، اجتماعی و اقتصادی انسان همین ارتباط نفس و بدن است.
وی با اشاره به اینکه انسان، موجود مجرد یا مادی محض نیست بلکه ترکیبی از هر دو است، گفت: اختلاف درباره این مسئله از آغاز تاریخ بوده است، عده‌ای انسان را تنها ماده و طبیعت دانسته و عده دیگر او را تنها روح مجرد خوانده‌اند، هر دو اینها افراط و تفریط است چرا که انسان ترکیبی از هر دو بُعد است.
دینانی با تأکید بر اینکه مرحوم حاجی سبزواری برای تجرد نفس دلیلی همه فهم می‌آورد، گفت: به تعبیر او چنانچه نفس فقط بدن باشد و معنویت نداشته باشد باید با تقویت بدن، فکر تقویت می‌شد و با ضعف بدن، فکر تضعیف می‌شد درحالیکه اینطور نیست، بسیاری افراد چاق و قوی و پر خوراک هستند اما عقل کوچک و ناتوانی دارند.
وی در ادامه افزود: بنابراین انسان به موازات ضعف و نحیف شدن فکرش نحیف نمی‌شود چه بسا پیری که دارای بدنی ضعیف، لاغر و ناتوان است اما فکری قوی و نیرومند دارد بنابراین پیرهایی را می‌بینیم که به لحاظ عقلانی ضعیف نیستند بسیار هم پرتجربه و عاقل‌اند!
چهره ماندگار فلسفه ایران اظهار داشت: فردی ممکن است اشکال کند که برخی انسان‌ها با پیری و ضعف بدنی، اندیشه‌شان نیز ضعیف می‌شود، مرحوم حاجی سبزواری پاسخ زیبایی می‌دهد که اینگونه نیست وقتی ما مشاهده می‌کنیم فردی با پیری حواسش پریشان می‌شود اما عقلش ضعیف نمی‌شود چرا که وی تنها کیفیت ارتباطش با جهان بیرون ضعیف شده است اما عقل مجردش به هیچ وجه ضعیف نشده است در نهایت ضعف بدنی موجب ضعف تعقل نیست بلکه ضعف بدنی موجب ضعف ارتباط با غیر می‌شود.
وی با بیان اینکه کل جهان هستی از ذره تا کهکشان با عقلانیت اداره می‌شود نه خودسر و تصادفی، یادآور شد: عقلی که کل جهان را در یک نظام متقن و محکم اداره می‌کنند، خلل ناپذیر و کلی است این جهان با همه عظمت و خرد و کبرایی که دارد یک ذره‌اش ناحساب نیست!
اگر یک ذرّه را برگیری از جای / همه عالم فرو ریزد سراپای
دینانی یادآور شد: انسان در نظام فکری خود اگر یک اشتباه تفکری بکند، کل نظام فکری‌اش دچار اختلال می‌شود بنابراین گاهی برای اینکه یک اشتباه خودمان را درست کنیم هزار دلیل و اشتباه دیگر برای خود می‌آوریم.
وی با تأکید بر اینکه انسان معمولاً خطا را از جزئیات آغاز می‌کند، توضیح داد: شخص حاجی سبزواری می‌گوید که با جزئیات ما نمی‌توانیم یک قانون کلی ایجاد کنیم اما انسان‌هایی که تنها به جزئیات می‌پردازند و اندیشه آنها همواره جزئی نگر است، اینها با کسی نمی‌توانند تسامح و صلح کنند هر چه توجه ما به کلیات وسیع تر باشد، صلح و آرامشمان بیشتر می‌شود، هر اندازه هم به جزئیات بیشتر توجه کنیم ، اختلافاتمان بیشتر می‌شود.
دینانی در پایان اظهار داشت: بنابراین صلح در یک جامعه و در کل جوامع جایی حاصل می‌شود که مباحث را کلی‌تر بنگریم. هر چه جزئی‌‌نگرتر باشیم، اختلافات ما بیشتر می‌شود، این قانون فلسفی و اخلاقی است که باید کلی نگر باشیم و از کلی به جزئی برسیم اما کلی را فراموش نکنیم.
منبع:فارس
211008
وی با اشاره به اینکه انسان، موجود مجرد یا مادی محض نیست بلکه ترکیبی از هر دو است، گفت: اختلاف درباره این مسئله از آغاز تاریخ بوده است، عده‌ای انسان را تنها ماده و طبیعت دانسته و عده دیگر او را تنها روح مجرد خوانده‌اند، هر دو اینها افراط و تفریط است چرا که انسان ترکیبی از هر دو بُعد است.
دینانی با تأکید بر اینکه مرحوم حاجی سبزواری برای تجرد نفس دلیلی همه فهم می‌آورد، گفت: به تعبیر او چنانچه نفس فقط بدن باشد و معنویت نداشته باشد باید با تقویت بدن، فکر تقویت می‌شد و با ضعف بدن، فکر تضعیف می‌شد درحالیکه اینطور نیست، بسیاری افراد چاق و قوی و پر خوراک هستند اما عقل کوچک و ناتوانی دارند.
وی در ادامه افزود: بنابراین انسان به موازات ضعف و نحیف شدن فکرش نحیف نمی‌شود چه بسا پیری که دارای بدنی ضعیف، لاغر و ناتوان است اما فکری قوی و نیرومند دارد بنابراین پیرهایی را می‌بینیم که به لحاظ عقلانی ضعیف نیستند بسیار هم پرتجربه و عاقل‌اند!
چهره ماندگار فلسفه ایران اظهار داشت: فردی ممکن است اشکال کند که برخی انسان‌ها با پیری و ضعف بدنی، اندیشه‌شان نیز ضعیف می‌شود، مرحوم حاجی سبزواری پاسخ زیبایی می‌دهد که اینگونه نیست وقتی ما مشاهده می‌کنیم فردی با پیری حواسش پریشان می‌شود اما عقلش ضعیف نمی‌شود چرا که وی تنها کیفیت ارتباطش با جهان بیرون ضعیف شده است اما عقل مجردش به هیچ وجه ضعیف نشده است در نهایت ضعف بدنی موجب ضعف تعقل نیست بلکه ضعف بدنی موجب ضعف ارتباط با غیر می‌شود.
وی با بیان اینکه کل جهان هستی از ذره تا کهکشان با عقلانیت اداره می‌شود نه خودسر و تصادفی، یادآور شد: عقلی که کل جهان را در یک نظام متقن و محکم اداره می‌کنند، خلل ناپذیر و کلی است این جهان با همه عظمت و خرد و کبرایی که دارد یک ذره‌اش ناحساب نیست!
اگر یک ذرّه را برگیری از جای / همه عالم فرو ریزد سراپای
دینانی یادآور شد: انسان در نظام فکری خود اگر یک اشتباه تفکری بکند، کل نظام فکری‌اش دچار اختلال می‌شود بنابراین گاهی برای اینکه یک اشتباه خودمان را درست کنیم هزار دلیل و اشتباه دیگر برای خود می‌آوریم.
وی با تأکید بر اینکه انسان معمولاً خطا را از جزئیات آغاز می‌کند، توضیح داد: شخص حاجی سبزواری می‌گوید که با جزئیات ما نمی‌توانیم یک قانون کلی ایجاد کنیم اما انسان‌هایی که تنها به جزئیات می‌پردازند و اندیشه آنها همواره جزئی نگر است، اینها با کسی نمی‌توانند تسامح و صلح کنند هر چه توجه ما به کلیات وسیع تر باشد، صلح و آرامشمان بیشتر می‌شود، هر اندازه هم به جزئیات بیشتر توجه کنیم ، اختلافاتمان بیشتر می‌شود.
دینانی در پایان اظهار داشت: بنابراین صلح در یک جامعه و در کل جوامع جایی حاصل می‌شود که مباحث را کلی‌تر بنگریم. هر چه جزئی‌‌نگرتر باشیم، اختلافات ما بیشتر می‌شود، این قانون فلسفی و اخلاقی است که باید کلی نگر باشیم و از کلی به جزئی برسیم اما کلی را فراموش نکنیم.
منبع:فارس
211008
گزارش خطا
