۰۴ آذر ۱۴۰۳ ۲۳ جمادی الاول ۱۴۴۶ - ۱۵ : ۱۱
_ موعظه اگر حقیقی باشد و اهلش آن را بشنوند جان خود را از دست می دهند. برای این که حرفی در شنونده ای اثر کند دو شرط لازم است. اول این که گوینده حرف اهل دل باشد .معارف و حقایق الهی غیر از سایر علوم دیگر است. در حقایق و معارف الهی چون مقصد این معارف دل انسان است حرف باید از دل برآید تا بر دل شخص بنشیند.و دومین نکته این است که شنونده هم باید اهلیت داشته باشد.
_ وقتی وارد باغ سرسبزی می شویم و سبزه های تازه و گل های تازه شادابی و و سرور و شادی و وجدی به انسان می دهد که گل های خشک شده به این انسان این وجد را نمی دهد. اولیای حق چون معارف را در دل خود پیاده کرده بودند حرفشان تازه بود و این حرف شادی و سرور برای اهل سلوک می آورد.
_ گوینده حرف باید خودش با معانی نسبت داشته باشد و این معانی در آن محقق شده باشد. این باعث می شود که سالک الی الله شود. در روایت است که اولیای حق بسیار کم هستند. حرف حق را باید از اهل حق بگیرید . یعنی بتوانید حق و باطل را تشخیص دهید.
_ اولیای حق به اهل معرفت فرمودند که اگر کسی نصف عمرش و یا بیش از نیمی از عمرش را در طلب اهل معرفتی بگردد تا او را هدایت کند و دستش را در دست او بگذارد کار بیهوده ای نکرده است. چون باید حرف از معدن حرف خارج شود. خطبه متقین را انسان باید هر از چند گاهی بخواند. در این عالمی که انسان حواسش نیست که مقصد و مقصودش چیست خواندن این خطبه خوب است.
_ یک فقره از بیان مولا علی در وصف متقین که به نظر بالاترین و مهم ترین وصف متقین است. آقا در این خطبه دو نوع صفات و خصوصیات را بیان می کنند. یک صفات و خصوصیات ظاهری است که چطور لباس می پوشند و صبح را چگونه شب می کنند و مشی آن ها چگونه است. یک دسته دیگر خصوصیات و صفات باطنی و اعتقادات آنها است.
_ یک اعتقاد از همه اعتقادات بالاتر است و تنها چیزی است که مراتب اهل ایمان با آن شناخته می شوند. مولا فرمودند که خدا در نفس متقین بزرگ جلوه کرده است و به واسطه این بزرگی مادونش صغیر و کوچک شده است. این مهمترین وصفشان است. مراتب ایمان و تقوا با این مبنا رابطه مستقیم دارد. اگر خدا در دل انسان بزرگ جلوه کند ایمان و تقوای بیشتری دارد.
_ وجه تمایز متقین با دیگران در بزرگ جلوه کردن خدا چیست. اعتقاد عموم مؤمنین بر این است که خدا بزرگتر از همه اشیاء است. قرآن می فرماید آنهایی که گفتند که خدا سومین سه تا است کافر هستند و اگر از این حرف دست نکشند به عذاب الیم دچار می شوند. نصاری قائل به این هستند که پدر و پسر و روح القدس هر سه خدا هستند و به وحدانیت خدا اعتقاد ندارند.
_ خدا را نباید محدود کرد. این که می گوییم خدا بزرگ است خدا را محدود می کنیم. قرآن می فرماید آیا نمی دانید خدا عالم است به آنچه در آسمان و زمین است. خدا در عرض خلق نیست. هیچ موجودی در عرض خدا قرار نمی گیرد.
_ اگر خدا بخواهد که ضرری به انسان برسد چه کسی می تواند جلوی این ضرر را بگیرد مگر خود خدا. اگر خدا بخواهد خیری به شما برسد چه کسی است که جلوی این خیر را بگیرد. کسی در مقابل خدا نمی تواند قرار بگیرد.