واکنش جامعه جهانی به فاجعه منا

فاجعه بزرگی که روز پنجشنبه گذشته رخ داد، حدود دو هزار کشته و در همین حدود زخمی بر جای گذاشت.

کشته شدن زائران که از مناطق مختلف جهان برای انجام فریضه حج به عربستان سفر کرده اند، تاسف جامعه جهانی را برانگیخت.

لحظاتی پس از انتشار این خبر، جامعه بین المللی در واکنش به این فاجعه انسانی تاسف بار، ضمن انتقاد از کوتاهی عربستان در مدیریت و ساماندهی حجاج و نیز شرایط امنیتی چنین فریضه بزرگی که هر ساله در این کشور برگزار می شود، خواهان بازبینی تدابیر امنیتی در این خصوص شدند.

جامعه جهانی به ویژه مسلمانان جهان ضمن انتقاد از عربستان به دلیل ضعف مدیریتی در حفظ جان حجاج، لزوم بازبینی و مدیریت صحیح شرایط امنیتی را لازمه جلوگیری از وقوع حوادث مشابه در آینده دانستند.

دو هفته قبل از این فاجعه نیز، حادثه تاسف بار دیگری در خانه خدا منجر به کشته شدن بسیاری از زائران خانه خدا شد.

در این حادثه یک جرثقیل سنگین ساختمان سازی سقوط کرد و بیش از یکصد زائر خانه خدا کشته و ۳۳۱ نفر دیگر زخمی شدند.

عراق

آیت الله سیستانی مرجع عالیقدر شیعیان عراق با ابراز تاثر از کشته و زخمی شدن هزاران حاجی از کشورهای مختلف عربی و اسلامی، خواهان اتخاذ تدابیر لازم برای عدم تکرار فاجعه رنج آور منا شد.

آیت الله سیستانی با صدور بیانیه ای اعلام کرد که امیدوار است در آینده برای عدم تکرار حوادث حزن آور مشابه حادثه منا تدابیر لازم اتخاذ شود.

عمار حکیم رییس مجلس اعلای اسلامی عراق نیز با ابراز تاسف از حادثه مرگبار منا، خواستار بازخواست عاملان این فاجعه شد.

سید عمار حکیم در بیانیه ای که روز شنبه در بغداد منتشر شد از مقامات عربستان سعودی خواست که در خصوص فاجعه مرگبار منا هر چه سریع تر تحقیق و تفحص انجام داده و عاملان این فاجعه را بازخواست کنند.

وی خواستار انجام فوری تحقیق و تفحص در این خصوص و علل وقوع حادثه و بازخواست عاملان شده تا در آینده شرایط امن برای انجام فریضه حج برای حجاج فراهم شود.

از سوی دیگر کمیسیون اوقاف و امور دینی پارلمان ملی عراق در واکنش به تکرار حوادث مرگبار سالانه در جریان آیین حج، خواهان مدیریت کشورهای اسلامی برای مناسک حج شد.

عضو برجسته این کمیسیون در بیانیه جداگانه ای که روز شنبه در بغداد منتشر شد، تاکید کرد که دولت عربستان در اداره مناسک حج عاجز و ناتوان است و بایستی مدیریت مناسک حج با مشارکت کشورهای اسلامی باشد.

وی با اشاره به تکرار حوادث مرگبار سال های گذشته و امسال در مناسک حج از جمله سقوط بالابر در حرم مکی و فاجعه منا و همچنین آتش سوزی های مکرر و تعداد بالای قربانیان در حوادث اخیر از سازمان همکاری های کشورهای اسلامی خواست تا برای برپایی جلسه اضطراری جهت بررسی پرونده حج از همه اعضا دعوت به عمل آورد.

روزنامه آمریکایی

روزنامه آمریکایی واشنگتن پست نیز در گزارشی به قلم لاودی موریس، مصطفی سلیم و برایان مورفی امروز با انتشار گزارشی نوشت: مناسک حج امسال با کشته شدن حدود دو هزار نفر و مجروح شدن همین تعداد زائر موجی از تألم و عزا را بر دل مردم سراسر جهان فرو نشاند.

واشنگتن پست که از این حادثه به عنوان فاجعه بارترین حادثه حج در ۲۵ سال گذشته نام برد، مقام های کشور عربستان را هدف حملات انتقادی قرار داد.

انگلیس

رییس کمیسیون حقوق بشر اسلامی انگلیس نیز در گفت وگو با خبرنگار ایرنا با یادآوری سوء مدیریت مقامات سعودی در جلوگیری از وقوع فاجعه مرگبار منا، سعودی ها را مقصر حادثه منا دانست.

به گفته مسعود شجره، اگر قرار بود اصل کفایت در تفویض مسئولیت امور مکه مدنظر باشد، مقامات سعودی مدت ها قبل از این مسئولیت برکنار می شدند و باید تشکیلاتی بین المللی این مسوولیت را برعهده بگیرد.

وی این اتفاق ها را نشان دهنده بی کفایتی و بی تدبیری سعودی ها دانسته و معتقد است که باید تشکیلاتی بین المللی به شکل وقف شکل گیرد تا اداره و مسئولیت امور را درباره حج بر عهده گیرد که یکی از ستون های دین اسلام است.

پاکستان

نماینده ارشد مجلس سنای پاکستان نیز با بیان این که مسوولیت کشتار حجاج در سرزمین منا برعهده عربستان است، گفت: در مراسم حج امسال ثابت شد که عربستان به تنهایی توان مدیریت مراسم حج و امور حرمین شریفین را ندارد و ضروری است تعدادی از کشورهای توانمند جهان اسلام، در مدیریت و اجرای یکی از بزرگترین گردهمایی های مسلمانان جهان مشارکت داشته باشند.

طاهر حسین مشهدی روز شنبه به خبرنگار ایرنا گفت: مدیریت مراسم سعودی ها در حج امسال اصلا نتوانست انتظارات و حقوق حجاج را تامین کند و رژیم عربستان به رغم این که می دانست چه تعداد از حجاج از کشورهای مختلف جهان به سرزمین وحی سفر خواهند کرد و برنامه ریزی برای هدایت و مدیریت کردن آن ها کار چندان سختی برای کشوری مانند عربستان نیست، از توجه کافی به تامین امنیت جانی حجاج غافل شد.

ترکیه

محمدعلی شاهین معاون حزب عدالت و توسعه ترکیه هم با اشاره به سوء مدیریت آل سعود در برگزاری مناسک حج، خواستار سازماندهی این مناسک شد.

بنا بر اخبار منتشره، وی در ارزیابی فاجعه منا ضمن عنوان این درخواست، اظهار داشت که فاجعه منا مساله ای نیست که بتوان به سادگی از کنار آن گذشت.

معاون حزب عدالت و توسعه ترکیه با اشاره به این که اماکن مقدس در داخل خاک عربستان قرار دارد ولی متعلق به تمامی مسلمانان هستند، گفت: برای حل مسایل امنیتی در اماکن مقدس کشورهای مسلمان باید گردهم آمده و راه حلی بیابند، او همچنین از عربستان خواست تا سازماندهی حج را به ترکیه واگذار کند.

اندونزی

نایب رییس مجمع مشورتی مردم اندونزی روز شنبه پیشنهاد کرد که کشورهای عضو سازمان همکاری اسلامی در مورد کشته شدن صدها نفر بر اثر فاجعه منا در عربستان تحقیق کنند.

هدایت نور وحید نایب رییس مجمع مشورتی مردم اندونزی، معتقد است که تیم تحقیقاتی از کشورهای عضو سازمان همکاری اسلامی باید تشکیل و در مورد حادثه منا تحقیق کند.

وی گفت: انتظار می رود کشورهای عضو سازمان همکاری اسلامی برای بررسی و کشف علت این فاجعه ورود کنند، به گونه ای که چنین حوادثی در فصل حج سال آینده اتفاق نیفتد.

تتن مسدوکی ربیس ستاد ریاست جمهوری اندونزی نیز امروز گفت که جوکو ویدودو رییس جمهور این کشور برای جلوگیری از حوادثی مانند فاجعه منا با مقامات عربستان گفت وگو می کند.

نیجریه

رییس مجلس سنای نیجریه نیز ضمن انتقاد از عربستان به خاطر عدم کفایتش در خصوص تدابیر ایمنی برای حفظ سلامتی حجاج بیت الله الحرام، خواستار بازبینی این تدابیر شد.

به گزارش پایگاه خبری دیلی پست نیجریه، دکتر بوکولا ساراکی دیروز (جمعه) در بیانیه ای ضمن ابراز تاسف و تاثر عمیق از کشته شدن صدها زائر خانه خدا در منا، از مقام های عربستان خواست تا تدابیر و قوانین ایمنی این مراسم را برای حصول اطمینان از تکرار نشدن این فاجعه بازبینی کنند.

انتقاد از مدیریت حج عربستان

عربستان پس از فاجعه منا که منجر به کشته شدن بیش از یک هزار حاجی در مراسم رمی جمره شد با انتقادات شدیدی از سوی حجاج شرکت کننده در این مراسم به دلیل سوء مدیریت در برگزاری مراسم حج مواجه است.

مقامات عربستان که به ظاهر متعهد به اجرای تحقیقات سریع و شفاف فاجعه شدند با انتقادات شدید حجاج کشورهای اسلامی از جمله ایران مواجه شد.

برخی حجاج کنیایی ضمن اظهار نگرانی از فاجعه منا آن هم تنها پس از گذشت دو هفته از سقوط بالابر در صحن مسجد الحرام، آن را ناشی از عدم کفایت عربستان در مدیریت این مراسم دانستند.

برخی دیگر از پایگاه های خبری، کاروان بزرگ خودرو و نیروهای امنیتی و نظامی محمد بن سلمان فرزند شاه عربستان را که متشکل از ۳۵۰ نیروی امنیتی و ارتشی وارد منطقه منا شده را عامل بروز این فاجعه انسانی دانستند که در عین حال گفته شده ۲۸ مامور سعودی به خاطر این موضوع اعدام خواهند شد.

برخی از منابع خبری خارجی نوشتند: هرچند که مقامات سعودی تلاش می کنند که این موضوع را انکار کنند اما حضور بیش از ۲۰۰ نیروی ارتش و ۱۵۰ نیروی پلیس سعودی که برخی راه های منتهی به منا را مسدود کردند تا راه برای حرکت کاروان محمد بن سلمان امن باشد، در کشته شدن بیش از ۹۱۲ حاجی و جراحت بیش از دو هزار تن از حجاج بیت الله الحرام، عامل موثری بوده است.

گفته می شود حرکت کاروان خودروها و موتوسواران نظامی و امنیتی این شاهزاده سعودی باعث شد پلیس، مسیر حرکت برخی از حجاج را تغییر دهد تا او راحت و در سلامت وارد منا شود اما همین اقدام، حجاج خسته را وحشت زده کرد تا سراسیمه به یک مسیر باز هجوم آورند و به این فاجعه بزرگ و انباشت صدها جسد در اثر فشار جمعیت منجر شود.

به نظر کارشناسان با هر وصف و تشریحی از صحنه ماجرا، ضعف مدیریت مقامات عربستان سعودی و عدم اتخاذ تدابیر و پیش بینی های لازم در حین انجام مناسک رمی جمرات، سبب بروز چنین فاجعه ای شده است.

حج پنجمین ستون اسلام و ادای آن بر هر مسلمان توانمندی واجب است و حوادث فاجعه آمیز داخل آن ضمن یادآوری اهمیت این فرضیه الهی، ضرورت توجه به امنیت و سلامت حجاج کشورهای اسلامی را به عنوان یک امانت الهی دو چندان می کند.

جامعه جهانی در واکنشی بسیار وسیع به این فاجعه انسانی خواستار آن هستند تا مقامات عربستانی به خاطر سهل انگاری در انجام وظایف خود و بی تفاوتی نسبت به این فجایع مرگبار در مناسک حج، بازخواست و محاکمه بین المللی شوند.