دلم برای آن روزها تنگ شده/ حاج محمد طاهری فکر کرد شهید شده‌ام/آقا شعرم را اصلاح کردند

به بهانه هفته دفاع مقدس پای صحبت های این مداح اهل بیت (ع) نشستیم و آلبوم خاطراتش را ورق زدیم:

 *هیئتی ها حاج رضا پوراحمد را به عنوان ذاکر اهل بیت(ع) می‌شناسند. در این  گفت و گو می خواهیم نسل جوان با شما در جامه یک رزمنده آشنا شود. به عنوان مقدمه می خواهیم بدانیم چطور وارد عرصه مداحی و ستایشگری اهل بیت(ع) شدید. کجا این جرقه عشق به مدح و ستایشگری در شما شکل گرفت؟

پاسخ به این سؤال مرا یاد آن فرموده امام رضا(علیه السلام) به دعبل خزاعي می‌اندازد که فرمودند: «یا دعبل! فانت ناصرنا و مادحنا! ما دمت حیا فلا تقصر عن نصرنا ما استطعت.» یعنی مداح و شاعر اهل بیت(علیهم السلام) یاری کننده ما هستند. این را امام رضایی می فرمایند که خودش همه عالم را با یک گردش چشم، می‌گرداند. آن وقت به مداح اهل بیت می فرمایند که تو یاری کننده ما هستی! چه مقام والایی را برای ستایشگران قائل شدند. در ادامه می‌فرمایند فلا تقصر! اشاره‌شان به این عبارت است که یک موقع در این وادی کم نگذارید یا تقصیر نکنید تا موقعی که زنده هستی. این خطابه را وقتی مطالعه کردم بهترین انگیزه برای ورود به این عرصه بود.  اما در پاسخ به سوال شما باید بگویم من تقریبا از ابتدای انقلاب مدیحه‌سرایی را شروع کردم. الان تقریبا 40 سال است این توفیق را دارم که در زیر بیرق و پرچم حضرت سیدالشهداء(علیه‌السلام) نوکری می‌کنم.

*شنیده ایم که طلبه بودید؛ از چه سالی وارد حوزه علمیه شدید؟

قبل از انقلاب این توفیق را داشتم که از مقطع راهنمایی به بعد را در مدرسه آقای مجتهدی دروس حوزوی بخوانم. با آقایان سیدباقر علم‌الهدی، ابوالحسنی و کازرونی هم دوره بودم.

**آقای مجتهدی به من گفتند جوان بخوان برای اهل بیت(ع)

  جالب است بدانید که یکی از کسانی که بنده را تشویق کردند تا مداح شوم، مرحوم آیت الله مجتهدی بود. ایشان همواره به من می‌گفتند که جوان بخوان برای اهل بیت(ع) ؛ "اگر من صدای تو را داشتم قیامت غصه نداشتم". خیلی حرف بزرگ و پخته‌ای بود که ما به این واسطه برای ستایشگری اهل‌بیت تشویق شدیم.

*دوران طلبگی چقدر بر مداحی شما تأثیر داشت ؟

قطعا تاثیرگذار بود . در حوزه علمیه با صرف و نحو، معانی قرآن و تاریخ و مفاهیم اسلام آشنایی پیدا می‌کنیم و  این ها در ستایشگری نقش تعیین‌کننده و مثمرثمری دارد.

*چه شد که عازم جبهه شدید؟ از کجا این انگیزه شکل گرفت ؟

من در پایگاه بسیج مالک اشتر خیابان خاوران عضو بودم. آن موقع منزل ما در میدان خراسان بود. اولین بار سال 60 بود که از لشکر محمد رسول الله(صل الله علیه و آله)  اعزام شدم . ما 5 برادر و یک خواهر بودیم که یکی از برادران من به نام عباس به شهادت رسید. همه برادرانم در جنگ بودند اما من و عباس بیشتر حضور داشتیم. شش سالی رزمندگی کردم تا پایان جنگ؛ البته مقداری هم بعد از جنگ در صحنه‌های مختلف جهادی و سازندگی حضور فعال داشتم.

*عباس آقا از شما کوچکتر بودند؟

بله. ایشان 5 سال از بنده کوچکتر بودند اما از حیث جسارت، شجاعت و قد و قامت از من رشیدتر و جسورتر بودند.

*اولین عملیاتی که حضور پیدا کردید کدام  عملیات بود؟

عملیات مسلم بن عقیل(علیه السلام)بود؛ در گردان کمیل بودم .

*در آن گردان مداحی هم می کردید؟

آن‌جا هم مداحی کردم و هم در میدان رزمی حضور داشتم. تنها به صرف مداحی کردن به جنگ نمی‌رفتم، زیرا کار رزمی و فعالیت نظامی را دوست داشتم. البته ناگفته نماند که اهمیت تبلیغ را می‌دانستم اما از دفاع رزمی هم غافل نبودم.

*یادتان است آن روزها برای رزمنده‌ها چه دَمی می‌گرفتید که به قول امروزی ها شنیدن و یا خواندن آن شما را به یاد روزهای زیبای دفاع مقدس می‌اندازد؟

یک سبکی بود: "شعار یاران حسین این است    جنگ برای شرف و دین است    جنگ جنگ تا پیروزی...." این مدیحه هم جنبه تبلیغی داشت و هم حماسی! در صبحگاه با بچه‌ها این دَم را می‌گرفتیم و زمزمه می‌کردیم.

*با مداحان دیگر گردان ها هم ارتباط داشتید؟

من درآن ایام بیشتر با محمدرضا طاهری مأنوس بودم. البته مداحان دیگری هم بودند که بعدها شهید شدند مثل شهید غلامعلی رجبی، شهید مصطفی ملکی، شهید شیخ آذری و در برهه‌ای هم توفیق هم‌رزمی با شهید مجید سیب‌سرخی را نیز داشتم.

*دلتنگ آن دوران هم می شوید؟

بسیار زیاد ، و بیشتر برای معنویت و اخلاص بچه‌ها؛ آن شجاعت‌ها و ایثارگری‌های منحصر به فرد که خود را فدا می‌کردند تا اسلام احیاء شود. می‌گفتند سعادت هم ‌رکابی با ولایت فقیه(امام راحل) را پیدا کرده اند و به مصداق واقعی کلمه، ولایت‌پذیر بودند. وقتی یاد این بچه هایی می‌افتم که هرکدام از آن‌ها ستاره‌ای بودند در آسمان جمهوری اسلامی ایران و مشابه آن‌ها امروز وجود ندارد، دلم برای آن‌روزها و این بزرگواران تنگ می‌شود.

*کدام عملیات برایتان خاطره انگیز بود؟

**محمد طاهری فکر کرد شهید شده‌ام

در عملیات ام‌الرصاص با حاج مجید سیب سرخی در اروند رود غرق شدیم. هرکدام یک طرف رفتیم اما بحمدالله نجات پیدا کردیم. البته حاج مجید زودتر از من رهایی پیدا کرد و یادم می‌آید بحبوحه آغاز عملیات فاو(والفجر8) بود که ایشان در آن عملیات هم شرکت کرد. وقتی در ستون به بچه‌ها خبر داده بودند که بنده شهید شده‌ام، رزمنده‌ها به خصوص محمدرضا طاهری خیلی غصه دار شده بود و گریه کرده بود.

**در خستگی رزمنده‌ها روضه حضرت زهرا(س) خواندم

من هم در جنوب خوانده ام، هم غرب و هم خط مقدم... حاج سعید یک موقعی می گفت رزمنده‌ها در جریان کربلای 5 واقعاً خسته شده بودند؛ این خستگی ناشی از نبرد طاقت فرسا در بیابان بود. هیچ‌گاه یادم نمی‌رود یک مداحی در جریان این عملیات انجام  دادم که بچه ها یک انگیزه و روحیه مضاعفی گرفتند.

*بوی حضرت زهرا در فضای دفاع مقدس پیچیده بود

ایام فاطمیه بود روضه حضرت زهرا(س) خواندم. رمز عملیات هم "یا زهرا" بود. شب‌های عملیات بچه‌ها خیلی به حضرت زهرا(س) انس پیدا می‌کردند. اگر بگویم بیش از همه ذوات مقدسه به مادر پهلو شکسته توسل پیدا می‌کردند؛ اغراق نکرده‌ام.

 *گفتید در دوران جنگ هم خودتان مداحی می کردید هم با مداحان دیگر ارتباط داشتید ، می خواهیم بدانیم مداحی در دوران دفاع مقدس چه تفاوت‌ها و شباهت‌هایی با امروز دارد؟

واقعاً اخلاص و معنویت آن دوران خیلی بیشتر از امروز بود. آن‌روزها خیلی به دنبال سبک نبودند. این شورهایی که امروز با این شکل و سیاق می‌گیرند در آن روزها معنا و مفهومی نداشت. خیلی اخلاص‌های زیبایی داشتند و به معنای واقعی مستمع و مداح با هم لذت می‌بردند و استفاده می‌کردند. البته آن وقت‌ها مداح، شاعر و شعر کم بود. این بود که همه به سمت مداحی کشیده نمی‌شدند؛ زیرا مداحی هم خیلی زحمت داشت. ولی الان بستر از طریق سایت‌ها، کتاب‌ها و شاعران مختلف خیلی فراهم است.

 **فقط برای دیگران نخوانند!

یکی  از نکته هایی که مداحان جوان باید بدانند این است که خودشان باید از معنویت و نورانیت مداحی برای اهل‌بیت استفاده کنند نه فقط برای دیگران بخوانند و آن‌ها بهره ببرند! به تعبیر حاج‌آقای قرائتی کیسه‌کش دیگران نباشیم؛ همه را تمیز کنیم و خودمان چرک باشیم.

*بارزترین مشخصه مداحان دوران جنگ را چه می دانید؟

**سوز صدا را از دفاع مقدس دارم

مداحان دفاع مقدس یک معنویت خاصی داشتند و با شهدا و رزمندگانی که همه چیزشان احیای اسلام بود، محشور بودند. این توفیق را داشتند که با آن رزمنده‌ها و مردان بی‌ادعا هم سفره شدند. بالاخره خداوند متعال آن موقع به مداحان دفاع مقدس یک معنویت و سوز خاصی را عطا کرده است که حال و هوای هیئت و مستمع را دگرگون می‌کند.

*فضای هیئت ها در دفاع مقدس چطور بود؟

فضای هیئت‌ها معتدل و معنوی بود. مثل امروز تا صبح سینه نمی‌زدند که نماز صبح‌شان قضاء شود. رزمنده ها بیشتر با نوحه ها گریه می‌کردند و هیچ‌کس منتظر سبک، نوع خواندن و اکوبازی‌های امروز نبود.

*در آن ایام خود شما چه روضه‌ای را بیشتر ازباقی روضه هامی خواندید ؟

**واقعاً دعوا سر سربند یا زهرا بود

همه روضه‌ها را می‌خواندیم اما روضه حضرت ابوالفضل(علیه السلام) حال و هوای دیگری داشت. مخصوصاً مواقعی که عملیات گره می‌خورد .  در شب عملیات روضه حضرت زهرا(س) خوانده می‌شد. یک شعری هم حاج سعید دارد که "دعوا سر سربند یا زهرا" بود، وقتی می‌شنوم چون حرف دل است ناخودآگاه به گریه می‌افتم.

*از جانبازی‌تان بگویید؟

عملیاتی بود به نام بیت المقدس2 که در ماووت عراق انجام شد؛ این نبرد، تنها عملیاتی بود که با چکمه انجام شد و پوتین کاربرد نداشت. در حین عملیات تیر به پایم اصابت کرد و سیاتیک پایم قطع شد که باعث شد الان مچ پای بنده فلج است. در جریان آن روز مرا برای مداوا با هلی‌کوپتر به عقب آوردند. به تبریز رفتیم و از تبریز به راه آهن تهران منتقل شدم.

آن موقع محمد طاهری در سپاه فعالیت می‌کرد و برای کمک به مجروحان در منطقه حاضر شده بود. گفتم محمدرضا بگو این ها مرا ببرند بیمارستان بانک ملی که شنیدم بهتر رسیدگی می‌کنند. ما را فرستادند بیمارستان بانک ملی.  همه بیمارستان مملوء از روضه بود و عجب حال و هوایی داشت.

* رهبر معظم انقلاب دغدغه فراوانی درباره هیئت ها به خصوص مقوله مداحی دارند ودر دیار هرساله خود با مداحان توصیه هایی را به این قشر دارند، به نظر شما تا به حال چقدر به این رهنمود ها عمل شده است ؟

حضرت‌آقا خیلی به مداحان لطف دارند. من حدود 15 مرتبه‌ای که به محضر مقام معظم رهبری رسیدم و مداحی کردم. حتی در دفتر و جلسه خصوصی روضه ایشان هم رفتم و نفس زدم. خوشبختانه من جزء اولین کسانی بودم که این توفیق نصیبم شد و الان هم بعضاً دعوت می‌شوم. عموم مداحان به توصیه‌های ایشان اعتقاد دارند و به رهنمودهای ایشان جامه عمل می‌پوشانند خصوصاً پیشکسوتان این عرصه! دیدید که امسال حضرت آقا در ماه رمضان پیرامون خواندن حاج ماشاالله عابدی گفتند: "بسیار خوب، بسیار خوب. اول خوب، آخر خوب، وسط خوب، همه چیز خوب. نوحه‌تان خیلی خوب که آدم را به رقص نمی‌آورد".

**برخی از مداحان نسل جدید کاری به رهنمودهای رهبری ندارند

متأسفانه این جوانانی که اهل شور هستند و به اصالت مداحی توجه ندارند بدون رودربایستی این‌ها به توصیه های مقام معظم رهبری اهمیت نمی‌دهند. در واقع می‌خواهند تنها امیال خودشان به سرمنزل مقصود برسد و کاری به رهنمودهای مقام معظم رهبری ندارند و شاهد هستیم عمدتاً این‌ها در زمان سخنرانی‌ها در مجالس مربوطه حضور پیدا نمی‌کنند.

**مداح باید به هنگام وعظ در مجلس باشد

مداحی خوب است که خودش در هنگام وعظ حضور پیدا کند که مستمع هم بیشتر به موعظه شنیدن دعوت می‌شود. چرا که مرحوم آیت الله فلسفی می‌گفتند یک ساعت منبر حاصل 10، 15 ساعت مطالعه است. این ها بیایند بنشینند استفاده کنند واقعاً در بهره گیری از اخلاق اسلامی و احادیث و روایات مناسب و مطلوب مؤثر است. اما این قشر مداح جوان امروز ما متأسفانه از این معنویت و اخلاقیات به دور هستند.  

*نظر حاج رضا پور احمد درباره ورود ذاکرین اهل بیت(ع) در مسائل سیاسی روز چیست؟

نظر من این است که بهترین حالت سیاسی بودن مداح این است که حرف‌های رهبری را منعکس کند. نه این که خودشان موضع بگیرند. یعنی به عبارت بهتر برخی متأسفانه از جناح خاصی حمایت کردند، خوب درنیامد و باعث شرمندگی شد. آن چه رهبری می‌فرمایند ما منعکس کنیم به قول حاج حیدر توکل، اگر روز عاشورا رأی گیری است ما موظف هستیم بگوییم رأی بدهید! اگر بگوییم به چه کسی رأی بدهید سیاسی بازی است. مثل اینکه عده‌ای گفتند به آقای احمدی‌نژاد رأی بدهید بعد از عملکرد ضعیف دولت، این‌ها شرمنده شدند.

*به نظر شما عموم جامعه چطور می توانند از مداح به عنوان الگو بهره‌برداری کنند و مداح هم الگوی واقعی باشد؟

مداح باید اهل مستحبات، نماز شب و قرآن باشد. مداح آن‌قدر باید معنویت داشته باشد که زود به پایان نرسد. چرا که اگر مداح معنویت نداشته باشد در برهه‌ای می آید و تمام می‌شود. آن‌هایی که اصالت دارند به احکام اسلام مقیّد هستند پایداری دارند. اگر آن ‌چه که  اهل بیت گفته‌اند بشنویم و پیشه کنیم، الگو هستیم. اهل بیت(ع)، روایات، احادیث و آیات قرآن کریم همه چیز را برای ما مشخص کرده است ولی متأسفانه برخی ها گوش شنوایی ندارند و اعتنایی نمی‌کنند. مثلا اهل بیت(ع) به مداح صله می دادند اما اینکه یک مداح از قبل طی کند و مردم را در فشار قرار دهد، کار بسیار ناپسندی است. بیشتر هم این قشر مداح جوان است که این نوع کارها را انجام می‌دهد وگر نه مداحان قدیمی و با اصالت چنین رفتارها و کردارهایی ندارند. و برای رضای خدا می خوانند.

* *موضوعی که در این یکی دو سال محل بحث و تبادل نظر در هیئت ها هم شد موضوع برهنه شدن در عزاداری هاست. به طوری که رهبر انقلاب در دیدار امسال با مداحان مشخصا نظر خود را بیان کردند؛ نظر شما در این باره چیست؟

**بسیاری در آزمون برهنه‌شدن، رفوزه شدند

ببینید ما باید مبنایمان را در هیئت بر روی اشک بگذاریم. روایات فراوانی هم داریم درباره کسی که گریه کند، گریه بیندازد و خودش را مثل گریه کننده دربیاورد. حاج محمدرضا طاهری چه خوب گفت که ما کاری نداریم حضرت آقا درباره برهنه‌شدن فتوا دادند یا نه! ما به دنبال رضایت قلبی ایشان هستیم. کسانی که به دنبال نفسشان هستند و بالا و پایین بپرند و برهنه شوند و ساعت ها سینه بزنند در این آزمون رفوزه شدند. من همیشه می‌گویم کسی که نتواند دل حضرت آقا را بدست آورد نمی‌تواند رضایت امام زمان(عج) را جلب نماید.

*یکی از هشدارهای رهبرانقلاب به هیئت ها مراقبت در برابر انحرافات تشیع انگلیسی است؛ چرا این جریان انحرافی به سراغ هیئت ها و مداح ها رفتند؟

شخصاً سراغ من نیامده اند شاید جرأت پیدا نکردند. از نزدیک با آن ها برخورد نداشتم. اما بسیار متأثر می‌شوم که اخبار این جریان به گوشم می‌رسد. این‌ها دقیقاً مقابل رهبری ایستاده اند. در صورتی که حضرت آقا فقط برای رضای خدا صحبت می‌کند و هدف احیای اسلام و اهل‌بیت(ع) را در دستور کار خود دارد. شیعه انگلیسی حرف از برائت می‌زند و کارهایی انجام می‌دهد که دشمن خوشحال شود.

*این روزها دغدغه حاج رضا پوراحمد امروز به عنوان یک مداح چیست؟

دوست دارم احکام اسلامی نهادینه شود. رهنمودهای مقام معظم رهبری به مرحله اجرایی و عملیاتی برسد.

*به کدام یک از ذاکرین چه از حیث خواندن و چه اخلاق و رعایت اصول بیشتر علاقه مندید؟

من همه مداحان را دوست دارم در رأس آن ها حاج منصور ارضی. ببینید هنوز حاجی همان صدا و سوز زیبا را دارد. من رمز آن را اخلاص می دانم و اینکه ساعتی که شب‌های جمعه مردم عمدتاً در خواب سپری می‌کنند ایشان در حرم حضرت عبدالعظیم حسنی دعای کمیل می‌خوانند.

من از حاج منصور ارضی، آقای مجتهدی، میرزا اسماعیل اربابی، ابوالقاسم عطار و سیدعلی میرهادی درس گرفتم. همواره سعی کرده‌ام رضایت خداوند را جلب نمایم.

*نظرتان در رابطه با پیاده‌روی اربعین چیست؟

**اجتماع اربعین بسیاری را متحول کرد

خیلی عجیب است. واقعاً اثرگذاری جهانی دارد. متأسفانه به خاطر پای مجروحم این توفیق را پیدا نکردم که در این اجتماع بزرگ شرکت کنم. ولی خیلی با آن ها اشک ریختیم. البته برادرم و پسرم در این راهپیمایی شرکت کردند. تنها تجمعی که اثرات جهانی دارد.  نمونه بارز آن شیعیانی که از  دانمارک، آمریکا و آلمان در این اجتماع حضور پیدا کردند و دگرگون شدند.

*در این دیدار ها ایشان توصیه‌ای هم به شما داشته اند؟

یک روز در منزل حضرت آقا یک رباعی خواندم: "نغمه گل عندلیبان را غزل خوان می‌کند     دیدن مهدی هزاران درد درمان می کند     مدعی گوید که با یک گل نمی گردد بهار     این گل زهراست عالم را گلستان می‌کند"     حضرت آقا فرمودند این شعر زیبا از کیست؟ گفتم نمی دانم. گفتند شما توجه داشته باشید که گل نغمه ندارد، بلکه طراوت و جلوه دارد. از این به بعد بگویید جلوه گل عندلیبان را غزل خوان می‌کند. بعد هم با حضرت آقا چایی خوردیم. من به ایشان گفتم چون خانمم سادات هست چفیه شما را تبرکی می خواهند ایشان فرمودند ایرادی ندارد. چفیه را برداشتم و همسرم چندین بار با این چفیه متبرک به زیارت کربلا و مکه رفتند.

* به عنوان حسن ختام  می خواهیم  نظر حاج رضا پور احمد  را در باره این کلمات بدانیم:

رهبر انقلاب: عشقمان، رهبرمان، سرورمان و مقتدایمان

بسیج: ایثار و شهادت

سپاه: نور چشم رهبر

حاج صادق آهنگران: حماسی‌خوان جبهه‌ها

شهید غلامعلی رجبی: عشق، صفا و سوز

شهید سیب سرخی: بچه مشتی و دلگرم

شهید جواد رسولی: خوش صدا و خوش اشک

حاج منصور ارضی: عشق همه بچه حزب اللهی‌ها

حاج ماشاالله عابدی: مداح اخلاقی

حاج علی انسانی: سنتی‌خوان و شاعر توانا

حاج سعید حدادیان: مداح با معرفت

محمدرضا طاهری: نوآور خوب مداحی

مرتضی طاهری: مداح کامل

عبدالرضا هلالی: محبوب جوانان

سردار قاسم سلیمانی: خار چشم دشمنان اسلام

*و سخن پایانی

اگر امام حسین(علیه السلام) آن دنیا به ما نگاه رضایت‌بخشی نداشته باشند کارمان زار است... الان چه پرادو سوار شوید و چه براوو! هر دو زودگذر هستند؛ نگذاریم شرمنده حضرت سیدالشهداء(ع) شویم.