بانویی که در 38 سالگی حافظ کل قرآن شد

این حافظ ممتاز قرآن تدریس قرآن را یکی از مهم ترین وظایف حافظان و اهالی قرآن می‌داند و می‌گوید: برای اینکه بتوانیم زکات علم خود را بپردازیم و دین خود را به قرآن و اسلام ادا کنیم باید به تدریس قرآن بپردازیم.

خیری پس از آشنایی با طرح اعطای مدرک تخصصی به حافظان قرآن کریم موفق به کسب مدرک درجه دو حفظ قرآن کریم شد که در ادامه مشروح گفت‌وگو با این بانوی فعال قرآنی تقدیم می‌شود.

خانم خیری چه شد که در این سن تصمیم به حفظ کل قرآن گرفتید؟

از کودکی آرزو داشتم روزی قرآن را حفظ کنم اما فقط دوست داشتم و هیچ تلاشی برای محقق شدن آن نمی‌کردم تا اینکه در 35 سالگی یک روز که از خیابان رد می‌شدم بنری درباره برگزاری کلاس‌های حفظ قرآن دیدم که بر روی آن رده سنی را 15 تا 35 سال نوشته بود. مهم‌ترین دلیلی که باعث شد به این کلاس‌ها بروم رده سنی تا 35 بود؛ با خود فکر کردم اگر الان هم برای حفظ قرآن قدمی برندارم، ممکن است دیگر موفق نشوم به همین دلیل به سرعت به مؤسسه فجر خمین رفتم و در آنجا حضور یافتم تا بتوانم کلام خدا را حفظ کنم.

البته باید بگویم حفظ قرآن در هیچ زمانی دیر نیست و نباید برخی با این تفکر که از ما گذشته است دیگر اقدام به حفظ نکنند. در کنار این‌ها باید اساتید قرآن برای افراد میانسال نیز کلاس حفظ بگذارند تا آن‌ها نیز با انگیزه بیشتری اقدام به حفظ کنند و از چنین تفکراتی رهایی بایند.

اولین فعالیت‌های قرآنی خود را به یاد دارید؟

ما در روستای کفسان زندگی می‌کردیم تا اینکه دوره راهنمایی به خمین مهاجرت کردیم. در تابستان همان سال جلسه قرآنی در مسجد به همت پیش‌نماز مسجد برگزار می‌شد. من چند جلسه در این کلاس‌ها شرکت کردم؛ روزی سؤالی قرآنی پرسید که من جواب دادم و یک کتاب هدیه گرفتم. آن زمان به یادگیری قرآن علاقه‌مند شدم و حس کردم باید در این مسیر قرار بگیرم اما به دلیل عدم وجود کلاس‌های مستمر نتوانستم در این زمینه پیشرفت چندانی کنم.

البته خانواده به ویژه پدرم علاقه زیادی با یادگیری قرآن من داشت به طوری که می‌توانم بگویم ایشان الفبای قرآن را به من آموخت و یکی از بهترین مشوق‌هایم برای پیشرفت در عرصه‌های قرآنی بود، به ویژه زمانی که آیات الهی را حفظ می‌کردم به طوری که وقتی مرا می‌دید همواره از من درباره حفظ و پیشرفتم در این عرصه می‌پرسید و تشویق به ادامه فعالیت و حفظ کل می‌کرد.

با این همه اشتیاق چرا قبل از آن اقدام به حفظ قرآن نکرده بودید؟

در آن زمان در خمین کلاس حفظ قرآن برای بزرگ‌سالان برگزار نمی‌شد به همین جهت جایی برای یادگیری قرآن وجود نداشت و من هم نمی‌توانستم خودم در منزل حفظ کنم.

بسیاری از افراد خودشان بدون استاد قرآن را حفظ می‌کنند، نظر شما درباره حفظ قرآن بدون استاد چیست؟

حفظ اصولی قرآن کریم نیازمند استاد و از آن مهم‌تر حضور در کلاس‌های دسته‌جمعی است به نظر من افرادی که خودشان در منزل بدون استاد و حضور در کلاس به حفظ قرآن می‌پردازند باید انگیزه بسیار بالایی داشته باشند تا بتوانند ادامه راه را با موفقیت طی کنند؛ در غیر این صورت به طور حتم در وسط راه خسته شده و دیگر حفظ قرآن را ادامه نمی‌دهند.

در کنار این‌ها، حفظ قرآن در کلاس و زیر نظر استاد تأثیرگذاری زیادی دارد چون علاوه بر اینکه استاد نکات کلیدی را بیان می‌کند شرکت در جلسات قرآنی به صورت مستدام رقابت بین قرآن‌آموزان را بیشتر خواهد کرد و همین امر موجب ارتقای آن‌ها می‌شود.

خودم هم وقتی در حال حفظ بودم آیات را با شماره آن‌ها حفظ می‌کردم به طوری که یک آیه را حفظ می‌کردم بعد شماره آیه آن را می‌نوشتم و آن را تمرین و با نقاشی مرور می‌کردم. به یاد دارم وقتی آیه 151 سوره مبارکه «آل‌عمران» را حفظ می‌کردم «سَنُلْقِی فِی قُلُوبِ الَّذِینَ کَفَرُواْ الرُّعْبَ بِمَا أَشْرَکُواْ بِاللّهِ مَا لَمْ یُنَزِّلْ بِهِ سُلْطَانًا وَمَأْوَاهُمُ النَّارُ وَبِئْسَ مَثْوَى الظَّالِمِینَ»، آنقدر 5 نوشتم که شبیه نقل شد؛ اول آن آیه هم «سنقلی» داشت و اینگونه برای خودم رمزگذاری کردم تا اینکه آیه ملکه ذهنم شد.

حفظ قرآن بدون شرکت در کلاس حفظ چه آسیب‌هایی را به دنبال دارد؟

وجود کلاس‌های قرآنی خیلی در ارتقای توانمندی‌های افراد مؤثر است. اگر من خودم در کلاس قرآن شرکت نمی‌کردم به طور حتم نمی‌توانستم کل قرآن را حفظ کنم.

اگر به عقب برگردید باز هم به حفظ قرآن می‌پردازید؟

دوران حفظ در کنار سخت‌‌های زندگی برایم از بهترین لحظات بود به طوری که حتی فکر کردن به آن زمان هم برایم لذت‌بخش است به همین دلیل مطمئن باشید اگر به گذشته برمی‌گشتم باز هم در این مسیر قرار می‌گرفتم با این تفاوت که سخت‌کوش‌تر حفظ می‌کردم.

البته من همه این‌ها را از الطاف الهی می‌دانم چرا که اگر خدا به من عنایت نمی‌کرد نمی‌توانستم با وجود سختی‌های بسیار در این مسیر موفق شوم.

شما در عرصه قرائت هم فعالیت دارید؟

من قرائت قرآن را دوست دارم اما در این زمینه به صورت تخصصی و حرفه‌ای وارد نشدم چون کلاس‌های معمولی قرائت هم در خمین وجود نداشت.

در زمان ما هر کسی برای پیشرفت در امور قرآنی باید خودش اقدام می‌کرد البته از چهارم ابتدایی هر سال در مسابقات قرآنی شرکت می‌کردم و انگیزه‌ای برای ادامه فعالیت داشتم.

در کنار این‌ها همواره به صوت قرآن استاد «عبدالباسط» گوش می‌کردم و با تمرین و تکرار سعی در توسعه توانمندی‌هایم داشتم.

صدای استاد عبدالباسط انقلابی در وجودم ایجاد می‌کرد و با منقلب شدن توسط صدای این قاری برجسته مصری حس نیاز به یادگیری قرآن در من روز به روز بیشتر می‌شد تا جایی که حالا هم که حافظ کل قرآن هستم صوت تلاوت قرآن با صدای استاد عبدالباسط تأثیر شگرفی در من دارد.

در آن زمان آنقدر نوارهای قرآن استاد «عبدالباسط» را گوش داده بودم که سوره‌های «مریم، شمس و تکویر» را با گوش دادن به نوارها حفظ کردم و به راحتی می‌توانستم به سبک این استاد برجسته مصری بخوانم.

وقتی به توانمندی‌های حداقلی در این عرصه رسیدم در مسابقات قرآن دانشگاه که حفظ جزء 30 قرآن کریم بود، شرکت کردم و در استان تهران دوم شدم.

وقتی حافظ کل قرآن شدید چه تفاوتی در زندگی خود حس کردید؟

قبل از اینکه قرآن را حفظ کنم فقط بر اساس شنیده‌‌ها و عرف جامعه عمل می‌کردم اما زمانی که موفق به حفظ کل قرآن کریم شدم تازه فهمیدم خداوند از من چه می‌خواهد؛ فهمیدم که ما بهترین برنامه را برای زندگی سعادتمند داریم که اگر به آن عمل کنیم دیگر دچار مشکلی نحواهیم شد به همین دلیل با حفظ قرآن حس کردم وظیفه‌ام سنگین‌تر شد، چرا که تکالیفم را شناختم و بصیرتم ارتقا یافت بر همین اساس سعی کردم به خوبی آن‌ها درک و بر اساس آن عمل کنم.

امیدوارم که بتوانم در این مسیر استمرار داشته و بنده خوبی برای خداوند باشم و آموخته‌های خود را به دیگران منتقل کنم تا سایر افراد نیز با بصیرت‌افزایی توفیق عمل به کلام خداوند را کسب کنند.

شما کلاس تدریس قرآن هم دارید؟

حدود 4 سال پیش کلاس تدریس قرآن داشتم؛ اول در مؤسسه فجر بعد سازمان تبلیغات اسلامی خمین. پس از آن کلاس‌ها را توسعه دادم به طوری که در کنار آن به تدریس قرآن در دارالقرآن‌ آموزش و پرورش و سایر مؤسسات می‌پردازم.

با چه انگیزه‌ای اقدام به برگزاری و توسعه کلاس‌های تدریس حفظ قرآن کردید؟

زکات علم نشر آن است. اگر خداوند مرا لایق حفظ کلام خود را داده من باید این نعمت را قدر دانسته و برای نشر و انتقال آن تلاش کنم که امیدوارم بتوانم به خوبی از پسِ این مأموریت بر بیایم.

فعالیت‌های قرآنی در خمین در حال حاضر در چه سطحی است؟

در خمین بیشتر به قرائت توجه می‌شود در حالی که حفظ قرآن باید در اولویت قرار بگیرد چرا که یکی از مهم‌ترین مطالبات مقام معظم رهبری و به فرموده ایشان دروازه تدبر در قرآن و عمل به آن است.

البته ناگفته نماند قرائت قرآن هم از اهمیت زیادی برخوردار است چرا که برای حفظ قرآن باید ابتدا به روخوانی و روان خوانی و حتی قرائت قرآن تسلط داشت و بعد اقدام به حفظ کرد؛ یعنی اگر کسی بدون توجه به مخارج حروف، قرآن را حفظ کند نمی‌تواند در این عرصه موفق شود تا جایی که حتی ممکن است به دلیل ادای نادرست کلمات قرآن زمانی که برای حفظ اختصاص داده است به هدر رود.

من همیشه در کلاس‌های خودم یا سایر اساتید توصیه می‌کنم که باید تعادلی در حفظ و قرائت ایجاد شود و در عین جذب حافظان قرآن آن‌ها را با تجوید نیز آشنا می‌کنیم.

شما حافظ ممتاز (درجه دو) قرآن کریم هستید؛ چگونه موفق به کسب این مدرک شدید؟

پس ار مدتی که از حفظ قرآن گذشت با آزمون‌های اعطای مدرک تخصصی به حافظان قرآن سازمان دارالقرآن آشنا شدم. من در حسن حفظ، ترتیل و تجوید تمرین بسیاری کرده بودم اما برای مفردات که تقریبا خیلی هم سخت است زمان کافی نگذاشتم به همین دلیل در آزمون‌های اعطای مدرک تخصصی به حافظان قرآن کریم موفق به کسب مدرک درجه دو شدم اما هنوز به مرحله نهایی که کسب عنوان «استاد» حفظ است راه نیافته‌ام که امیدوارم خدا به وقتم برکتی دهد تا بتوانم مفردات هم به خوبی بخوانم.

چه توصیه‌ای برای تثبیت حفظ دارید؟

توصیه همه اساتید این است که اوایل حداقل 10 صفحه و بعد هفته‌ای یک‌بار به مرور بپردازند. از تکرار و مرور، مطالب و آیات ملکه ذهن می‌شود و ثابت می‌مانند. توصیه دیگر هم این است که افراد سعی کنند به جای حفظ شنیداری از حفظ تصویری استفاده کنند.

برخی معتقدند که باید از طریق گوش دادن به نوارهای قرآن اقدام به حفظ کرد اما به نظر من این نوع حفظ قرآن آسیب‌پذیری بیشتری دارد چرا که ممکن است با فراموشی صدای تلاوت کل آیه را به فراموشی بسپاریم به همین جهت توصیه می‌کنم برای حفظ قوی و ماندگار از حافظه تصویری هم کمک بگیرند.

نظر شما درباره حفظ یک‌ساله قرآن کریم چیست؟

این نوع حفظ فشردگی زیادی دارد. البته برای افرادی که دغدغه‌های زندگی ندارند خوب است به شرطی که پس از حفظ کل قرآن هموراه به مرور و تثبیت محفوظات بپردازند در غیر این صورت حفظ یک‌ساله توصیه نمی‌شود.

در مجموع من ترجیح می‌دهم افراد در مدت زمانی 3 تا 4 سال قرآن را حفظ کنند تا فشار کمی بر ذهن آن‌ها بیاید و فرصت مرور بیشتری داشته باشند. من خودم هم در سه سال حفظ کردم و با تمرین و تکرار توانستم محفوظاتم را تثبیت کنم.

درباره زندگی مشترک‌تان بگویید. همسرتان چقدر شما را در ادامه این مسیر کمک کرد؟

او همواره پشتیبان و حامی من بود و در تمامی مراحل زندگی سعی می‌کرد مرا تشویق کند به ویژه در حفظ آیات الهی. وقتی در مسابقات قرآن رتبه‌ای کسب می‌کردم بسیار خوشحال می‌شد.

چند فرزند دارید؟

من 2 فرزند دارم؛ دخترم 13 ساله و پسرم 4 ساله است.

چگونه آن‌ها را به حفظ قرآن تشویق می‌کنید؟ به نظر شما بهترین راه جذب کودکان به فعالیت‌های قرآنی چیست؟

برای بیشتر کودکان معنویات قابل درک نیست به همین جهت برای باید از طریق تشویق‌های مادی آن‌ها را به فعالیت در عرصه‌ها قرآنی ترغیب کرد؛ یعنی جوایزی درنظر گرفته شود تا کودکان وارد این عرصه شوند و پس از درک معنویت انس با قرآن در این راه ثابت قدم بمانند.

البته متأسفانه بیشتر جلسات و کلاس‌های قرآنی از کمبود امکانات و بودجه رنج می‌برند به طوری که ما در کلاس‌ها نمی‌توانیم به درستی  قرآن‌آموزان را تشویق مادی کنیم به همین جهت شایسته است مجمع خیران قرآنی تشکیل شود تا افرادی که تمکن مالی دارند بتوانند ثروت خود را در کارهای اخروی سرمایه‌گذاری کنند تا 10 میلیون حافظ قرآنی که مطالبه رهبر معظم انقلاب اسلامی است، در زمان مناسبی تحقق یابد. البته در این راستا افرادی که دغدغه تحقق مطالبات رهبری را دارند نیز باید دست به کار شوند که امیداوریم با تلاش مردم و مسئولان بتوانیم به جایگاه مطلوبی برسیم.