اسراف، را در حقیقت باید آفت دین و دنیای انسانها و عامل اصلی فقر
و تهی‌دستی به شمار آورد که نه تنها باعث تباهی مال که مقدمه بسیاری از
مفاسد است..
در روایتی که (فضل بن شاذان) از امام رضا نقل می کند، حضرت
ضمن نامه ای به مأمون و بیان مسائل مهمی از شریعت، به شمارش گناهان بزرگ
می پردازند و از آنها اسراف و تبذیر را نام می برند. (1)
امام رضا(ع) در
کلامی ارزشمند تباه سازی اموال را پدیده‌ای مذموم بر شمرده، دوستان و
پیروان خویش را از این پدیده نامبارک بازمی‌دارد و می‌فرماید: «اِنَّ اللهَ
یُبْغِضُ ... اِضاعَةَ الْمالِ؛ خداوند، تباه‌سازی اموال را دشمن
می‌دارد.(2)
بدیهی است که اسراف‌کاری و مصرف بیش از اندازه، بی‌اطلاعی و
نبود تخصص و مهارت در مدیریت‌های مالی، کوتاهی و سهل‌انگاری در به‌کارگیری
اموال و مانند آنها نه تنها سرمایه زندگی را تباه می کند بلکه موجب فقر و
تهی‌دستی شده و حتی سیر و حرکت معنوی انسان را نیز دست‌خوش تزلزل می کند.
با توجه به کلیت سخن امام رضا(ع) اگر در امور اقتصادی و مسائل مالی،
برنامه‌ریزی درست و حساب شده‌ای انجام نگیرد، تضییع مال خواهد بود و اگر در
داد و ستدها نیز دقت لازم به کار نرود و غبن صورت گیرد، اموال، تباه خواهد
شد.(3) ازاین‌رو، امام رضا(ع) هدر دادن و تباه ساختن اموال را، مصداقی از
فساد دانسته و فرموده است: «مِنَ الْفَسادِ قَطْعُ الدّرهم و الدینار وَ
طَرْحُ النَّوی؛ تکه تکه کردن درهم و دینار (یا هر پولی دیگر) و دور افکندن
هسته خرما که ممکن است بذر نخلی در آینده شود، از جمله کارهای فاسد و
نادرست است»(4)
امام رضا (ع) همچنین در مورد نحوه مصرف و مدیریت مالی
می فرماید: نسبت به مصارف مالی درباره خود و عائله‌ات (خانواده ات) معتدل و
میانه رو باش. « در خرج کردن معتدل باش و اسراف نکن. » (5)
آن حضرت
(ع) در سخنانی گهربار ضمن بیان لزوم برخورداری از لذات حلال می فرماید: از
لذائذ دنیوی نصیبی برای کام یابی خویش قرار دهید ، تمایلات دل را از راه
های مشروع بر آورید مراقبت کنید در این کار به مردانگی و شرافتتان آسیب
نرسد و دچار اسراف و تند روی نشوید ، تفریح و سرگرمی های لذت بخش شما را در
اداره زندگی یاری می کند و با کمک آن بهتر به امور دنیای خویش موفق خواهید
شد . (6)
در پایان به حدیث شریفی از امام رضا (ع)اشاره می کنیم که
قناعت را مایه آسایش معرفی می کند .از حضرت امام رضا (علیه السلام ) سؤ ال
شد: قناعت چیست ؟
حضرت در پاسخ فرمود: قناعت ، جامع صفات خویشتن دارى و ارجمندى و آسوده شدن از زحمت فزون خواهى و بندگى در برابر دنیاپرستان است. (7)
پی نوشت ها:
1. الحدیث جلد 3 صفحة 264
2. تحف‌العقول، ص 804 .
3. معیارهای اقتصادی در تعالیم رضوی(ع)، صص 143 و 144.
4. شیخ صدوق، من لایحضره الفقیه، ج 3، ص 167.
5. الحدیث جلد 3 صفحه
6. وسائل الشیعه، ج11، ص260
7. بحارالانوار، جلد 78، ص 349.
منبع: قدس آنلاین
211001
