مواهب دائمی عید فطر

کنار هم قرار گرفتن دو واژه عید و فطر در لغت و عمق معنا شناسی آن در  قرآن کریم و روایات اهل بیت (علیهم السلام) اسراری است که می توان با اندکی تامل و دقت افهام ویا درک کرد که ادراک از فهم بسی بالاتر است.در ضیافت الهی به استعداد و ظرفیت درونی آن برای هر یک از بندگان نازله ای از رحمت الهی است که بر آنان فرود آمده است  که برخی هیچ آثاری از آن را نمی بینند ، برخی می فهمند و برخی ادراک نموده و به شهود می‌رسند.

عید نیز در لغت به معنای عود و بازگشت است. حرکتی که به معنای حقیقی که مختص کسانی است که با عبودیت و بندگی پروردگار به منازلی از منازل توحید ربوبی رسیده اند  و کماکان این حرکت کمالی را می پیمایند . هر روز اینان عید است و دائم خویشتن را درمقام قرب حضوردیده و محبت و مواهب او را در باطن خویش احساس می کنند. این یعنی حضور دائم در نماز و اذکار عملی: «الَّذِینَ یَذْکُرُونَ اللّهَ قِیَامًا وَقُعُودًا وَعَلَىَ جُنُوبِهِمْ»  که رفته رفته از مقام ذِکر تعالی یافته و به باطن ُذکر مشرف می‌شوند.

در قرآن کریم ریشه کلمه فطر «فطر، فطرت و انفطار» در قرآن کریم بارها تکرار شده به معنای آفرینش، شکوفا شدن و... تعبیر شده است که با زدودن حجابهای ظلمانی عالم مادی زمینه هدایت انسان را تحت ولایت الهی از عالم ظلمات به عالم نور فراهم کند. «اللّهُ وَلِیُّ الَّذِینَ آمَنُواْ یُخْرِجُهُم مِّنَ الظُّلُمَاتِ إِلَى النُّوُرِ...»

فطر به معنای خلقی جدید، شکوفایی و دریده شدن حجاب های ظلمانی و تابش انوارقدسیه حضرت معبودبه اقتضای استعداد معنوی انسانهاست و حاصل آن تقرب الی الله و شروع حرکت از ماسوی الله به سمت ذات متعال الهیاست. فطرت همخوان و معادل فطر سرشتی الهی است که پروردگاردر ما به ودیعهنهادهاست .فطرت این استعداد واقتضا را داردکه آئینه تمام نمای معبود و تجلی حضرت حق در شهود معنوی انسان باشد. تجلی فطر(شکوفایی) در فطرت فرآیند  اولیه حیات کمالی در دایره توحید خداوند متعال است.

این نگرش و گرایش جهتمند زمینه پالایش درون از رجس و گناه ،و آرایش درون به فضائل و مواهب الهی است .در این حال انسانی که مدتی را در غفلت و خود فراموشی که زمینه خدا فراموشی گذرانده است، آشفته و سراسیمه به دنبال گمشده خویش در نظام هستی می گردد. اگر قابل باشد عنایت الهی شامل او شده و نورالهی ساحت قلب و فطرت او را روشن کرده و جهت فطرت خویش را متوجه فاطر هستی می کند «فَأَقِمْ وَجْهَکَ لِلدِّینِ حَنِیفًا فِطْرَةَ اللَّهِ الَّتِی فَطَرَ النَّاسَ عَلَیْهَا» حقیقت این توجه انسان را از حالت غفلت و خود فراموشی به حالت  یقظه و خودآگاهی نزدیک می سازد و این مبدأ شروع حرکت از خویشتن به سوی خداست.

فطرت خداجوی انسان در مسیر توحیدی شدن مراحلی از قرب را طی می کند که خویشتن را در محضر، بلکه بالاتر در حضور خدا می بیند.فاصله مکانی در اینجا مفهومی ندارد . تجلی ذکر او و دائم الحضور بودن ما تقرب منزلتی را حاصل می کند و انسان خدایی را نزد خود احساس می کند که انگار از هیچ مخلوقی جدا و تفکیک پذیر نیست . «...نَحْنُ أَقْرَبُ إِلَیْهِ مِنْ حَبْلِ الْوَرِیدِ» او از ما دور نیست و ازرگ گردن به ما نزدیکتر است. حال ببینیم اولیاء الهی چگونه در سیر این منازل به مقامات درک و افهام محضر و حضور خدا می رسند؟

عوامل راهیابی به ضیافت همیشگی خدا:

مراحل اولیه برای راهیابی به ضیافت مطلق الهی برای بشر با ذکر و توجه به پروردگار حاصل می شود که برای نیل به این مهم باید با هواهای نفسانی که تمایلات انسان را در غفلت فرو برده است ،مبارزه کند. در امتداد راه چند عامل یاری کننده میهمان دائمی پروردگار است: اولین عامل  ایجاد محبت روز افزون و تعلق خاطر به حضرت حق است که با ذکر الهی و شکرانه نعماتی که به ما تفضل کرده است  و دوری از گناه حاصل می شود. قرآن کریم می فرماید: «قُلْ إِنْ کُنْتُمْ تُحِبُّونَ اللّه َفَاتَّبِعُونِی یُحْبِبْکُمُ اللّه ُوَیَغْفِرْ لَکُمْ ذُنُوبَکُمْ وَ اللّه ُغَفُورٌ رَحِیمٌ».

دومین عامل معرفت است که عیارپذیرش عبودیت و عبادت را محک می زند. هرچه معرفت بیشتر محبت افزونتر و هرچه محبت افزون‌تر کیفیت عبودیت الهی بالاتر و والاتر. هدف ایجاد بشر به این منظور بوده است که در مسیر شناخت بزرگترین گنج عالم هستی گام‌های استوار بردارد. چشم انداز نهایی این هدف غایی رسیدن به مبدأ نور هستی است، یعنی منتهی الیه سیر مخلوقات کمال و نزدیک شدن انسان به خداوند متعال است.

سید حامد حسینی تهرانی

منبع:ایکنا