۰۵ آذر ۱۴۰۳ ۲۴ جمادی الاول ۱۴۴۶ - ۰۵ : ۱۰
جوانان امروز، رهبران فردا و آیینه آیندهها هستند و اگر بخواهیم آینده هر جامعهاى را ارزیابى و پیش بینى کنیم، باید جوانان و نوجوانان آن جامعه را در نظر داشته و فردا را با فکر و فرهنگ آنها بسنجیم.
در این یادداشت برانیم تا مسئله حساس و حیاتى جوانی را از زبان نوران ناب و بیان بلاغت، از سخنان حضرت محمد(ص) و خاندان پاک او بیان کرده و چه راهى بهتر و کدام مسیرى مطمئنتر از این مىتواند باشد؟ تنها برگزیدگان خدا و امامان معصوماند که نور ناب و خیر خالص شمرده میشوند. و حرفشان از هر نظر حرف حساب و بیانشان نور ناب است.
در قسمتی از کتاب راه زندگی تألیف جواد محدثی آمده است: یکی از بارزترین سیرههای پیامبر(ص)، احترام گذاشتن، شخصیت دادن، و جذب کردن جوانان بود و چنین سفارش میفرمودند: و اوصیکم بالشبان خیرا؛ فانهم ارق افئدة إن الله بعثنی بشیرا و نذیرا فوافقنی الشبان و خالفنی الشیوخ. «شما را درباره جوانان توصیه به نیک رفتاری میکنم؛ چرا که آنان دل نازکترند خداوند مرا به عنوان بشیر و نذیر فرستاد، جوانان با من هم پیمان و همراه شدند، اما پیران به ستیزه و مخالفت با من برخاستند.»
هم پیمانی جوانان با رسول خدا (ص) و مخالفت پیران با دعوت اسلام، شاهدی بر همان فطرت حق پذیر و طبیعت آمادهتر جوانان برای شنیدن حق و پذیرفتن ایمان و فداکاری در راه عقیده است. بزرگترها، اگر جوانان و نوجوانان را زیر بال و چتر حمایت و رحمت خویش بگیرند، این نیروهای مستعد در خدمت خوبیها قرار میگیرند این درسی از سیره پیامبر اکرم (ص) است.
در جایی دیگر امام علی(ع) میفرمایند: فى وَصِیَّتِهِ لاِبْنِهِ الحَسَنِ علیه السلام اِنَّما قَلْبُ الْحَدَثِ کَالاَْرضِ الخالیَةِ ما اُلْقیفیها مِنْ شَىْ ءٍ قَبِلَتْهُ فَبادَرتُکَ بِالاَْدَبِ قَبْلَ اَنْ یَقْسُوَ قَلْبُکَ وَیَشْتَغِلَ لُبُّکَ؛ در وصیّت به فرزندش امام حسن علیه السلام: دل جوان، مانند زمین کشت ناشده است.آنچه در آن افکنده شود، مى پذیرد. از این رو، پیش از آن که دلت سخت گردد و خِرَدَت سرگرم شود ، به تربیت تو همت گماشتم. (نهج البلاغة ، از نامه ۳۱)
با این کلام مولا درمیابیم که هرچه در دل جوان بکاریم در آینده درو خواهیم کرد. لذا خوب است این را بدانیم که بهترین بذر را بکاریم تا بتوانیم در آینده هم صاحب بهترین محصول باشیم. دوران جوانى، دوران حساس و سرنوشتساز و تعیین کننده شخصیت فرد به حساب مىآید.
در همین دوره است که انسان مىتواند سرنوشت خویش را رقم بزند و افق آینده خود را روشن و درخشان و یا آن را تیره و تار سازد. قالب وجودى یک انسان در دوره جوانى شکل مىگیرد و آینده او هم بر این اساس رقم مىخورد. حضرت امام صادق(علیه السلام) به یکى از یاران خویش مىفرمایند: بر تو باد توجه به جوانان، زیرا آنان به هر کار خیر از دیگران پیش تازترند. هم چنین مىفرماید: چون جوان مسلمان قرآن بخواند، قرآن با گوشت و خونش آمیخته گردد و خداوند متعال او را در زمره پیامبران والامقام نزد خود قرار مىدهد و خداوند خود در قیامت مدافع وى باشد.
در جایی دیگر پیامبر صلی الله علیه و آله فرموده است: لا تَمَنَّوا هَلاکَ شَبابِکُمْ وَ اِنْ کانَ فیهِمْ غَرامٌ، فَاِنَّهُمْ عَلى ما کانَ فیهِمْعَلى خِلالٍ ، اِمّا اَنْ یَتوبوا فَیَـتوبَ اللّه ُعَلَیْهِم، وَ اِمّا اَنْ تُردیَهُمُ الآْفاتُ اِمّا عَدُوّافَیُقاتِلوهُ، وَ اِمّا حَریقا فَیُطْفِئوهُ وَ اِمّا ماءً فَیَسُدُّوهُ؛ نابودى جوانانتان را آرزو نکنید، گرچه بدىهاى بسیار در آنان باشد، زیرا آنان با آنبدىها چند دستهاند: یا توبه مىکنند و خداوند هم توبه آنان را مىپذیرد و یا این که آفتها، آنان را از پاى درمىآورد و یا با دشمنى مىجنگند، یا آتش سوزى را، خاموش مىکنند و یا سیلى را سد مىکنند.(حلیة الأولیاء ، ج ۵، ص ۱۱۹)
جوانان به سبب فطرت پاک و استعداد براى پذیرش حقایق به ملکوت اعلى نزدیکترند و مىتوانند سریعتر از دیگران به خدا برسند. پیامبر اسلام(ص) فرمودند: ان الله یحب الشاب الذى شبابه فى طاعة الله; خداوند جوانى را دوست مىدارد که جوانىاش را در اطاعت خدا مصرف کند؛ و خداوند نیز یکى از اهداف خلقت بشر را عبودیت و بندگى معرفى کرده است: (وَ ما خَلَقْتُ الْجِنَّ وَ الْإِنْسَ إِلاّ لِیَعْبُدُونِ); من جن و انس را خلق نکردم، مگر براى عبادت.
خداوند عبادت جوان را بالاترین عبادتها مىداند. پیامبر اسلام(صلى الله علیه وآله) در همین زمینه مىفرمایند: خداوند هفت گروه را در سایه رحمت خود جاى مىدهد در روزى که سایهاى جز سایهاش نیست: اول، زمامدار عادل و دادگر؛ دوم، جوانى که در عبادت خدا پرورش یافته است.
جوان به اقتضاى سن خود بیشتر در لغزشهاى گناه قرار مىگیرد، اما با توبه و برگشت به سوى خدا مىتواند آن را جبران و خود را مشمول عفو خداوند بخشنده و مهربان کند. (إِلاَّ الَّذِینَ تابُوا مِنْ بَعْدِ ذلِکَ وَ أَصْلَحُوا فَإِنَّ اللّهَ غَفُورٌ رَحِیمٌ)؛ مگر کسانى که بعد از آن توبه کنند و جبران نمایند، خداوند غفور و رحیم است. پیامبر اسلام(صلى الله علیه وآله) درباره توبه جوان مىفرمایند: ما من شىء احب الى الله تعالى من شاب تائب؛ هیچ چیز نزد خداوند دوست داشتنى تر از جوان توبه کار نیست.
جوانی، فصل شکفتن ها، رویشها و زیبا ترین دوران درخشش و نیل به سعادت، نشاط، معنویت و کمال است. فصل جوانی، بهاری است که در آن شخصیت، شکل میگیرد و استعدادها بارور شده و پایههای دینی و عقیدتی انسان مستحکم میشود.
حاصل سخن این که، دوره جوانى، دورهاى حساس و سرنوشت ساز است و نیاز به یک راهنماى آگاه و عالم دارد و بهترین راهنما که بتواند ما را به سرمنزل مقصود برساند، قرآن کریم و روایات معصومین(علیهم السلام) است.
منبع:ایکنا