عقیق

قوانین مصوب مجلس شورای اسلامی و مصوبات هیئت دولت، تهیه ­کنندگان طرح­های جامع و تفصیلی شهرها را مکلف کرده است که جایگاه مسجد را به عنوان محور محله منظور دارند و مردم هر محله از نعمت مسجد در جایگاه کانونی محله ی خود برخوردار باشند و خدمات عمومی مورد نیاز خود را از واحدها و دستگاه­هایی که ارائه دهنده این خدمات هستند و حول محور مسجد در محله مستقر می­ شوند، دریافت کنند. امروز پراکندگی مساجد در محلات تهران و کشور به تناسب جمعیت نیست به گونه ای که در شهر تهران به  101۶مسجد نیاز است. در همین راستا با مهدی ناظمی اردکانی،ﺩﺑﯿﺮ ﮐﺎﺭﮔﺮﻭﻩ ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ ﮐﻼﻥ ﺩﺳﺘﮕﺎﻩﻫﺎﯼ ﻓﺮﻫﻨﮕﯽ ﺷﻮﺭﺍﯼ ﻋﺎﻟﯽ ﺍﻧﻘﻼﺏ  گفتگویی ترتیب دادیم و نظر وی را دراین زمینه جویا شدیم.

 - یکی از مشکلاتی که در زمینه مساجد با آن مواجه هستیم این است که مساجد به تناسب جمعیت ها در تهران و در کشور پراکندگی ندارند؟ راهکار شما برای حل این مشکل چیست؟

یکی از اقدامات جدی و ضروری برای ارتقای جایگاه مسجد در نظام جمهوری اسلامی عمل کردن به فرمایشات امام خمینی (ره) بود که فرمودند: "پیروزی انقلاب اسلامی برای اداره مسجد بود". این نکته باید در کل نظام جمهوری اسلامی ایران، شهرها، روستاها و هر محله، مشخص شود که امروز مساجد چه جایگاهی دارند؟ جایگاه مسجد باید هم از لحاظ فیزیکی موضوعیت داشته باشد و هم از نظر فرهنگی، اجتماعی و سیاسی، امروز باید مشخص شود که امام جماعت و کارگزاران مسجد و مومنین چقدر در مسایل فرهنگی، اجتماعی و سیاسی کشور تاثیرگذار هستند؟

برای تحقق این موضوع باید به فیزیک مسجد هم توجه شود به این معنا که در کل کشور چه تعداد مسجد در چه نقطه ای از شهر و روستا و به ازای چه جمعیتی نیاز است. امروز شاهد هستیم که در شهرهای سنی نشین ما این کار تا حد مناسبی محقق شده است زیرا که برادران و خواهران اهل سنت وظیفه خود می دانند که در پنج نوبت در نماز جماعت حضور یابند و این نشان می دهد که مساجد ما از لحاظ فیزیکی موقعیت مناسبی پیدا کرده اند و در دسترس آنها قرار دارد و هر فردی که از منزل یا محل کار خارج می شود حداکثر 10 دقیقه بعد به مسجد می رسد. این موضوع باید در تمام شهرها به همین شکل باشد اما متاسفانه به این مهم در شهرها توجه نشده است.

 بعد دوم منزلت فرهنگی، اجتماعی و سیاسی مسجد است که خوشبختانه این بعد در مساجد شیعه نشین مورد توجه قرار گرفته است. بنابراین اولین کاری که باید انجام دهیم این است که مساجدمان در دسترس همه مردم در همه نقاط کشورمان باشد همان گونه که مدرسه و دانشگاه در دسترس همگان است و کسی نیست که بگویید مدرسه و دانشگاه در دسترس نیست بلکه بیش از ظرفیت داوطلبان هم در اختیار است و باید گفت که در خصوص مساجد هم باید همین گونه باشد؟ اگر فردی در خیابانی در شهرهای بزرگ همانند تهران موقع نماز ظهر برسد اگر بخواهد نمازش را به موقع اقامه کند باید نیم ساعت قبل پیش بینی کند تا در موقع اذان نزدیک مسجد باشد این در شأن نظام جمهوری اسلامی نیست بنابراین بحث آمایش نقشه مساجد کشور به دنبال این موضوع است که این خدمتگزاری از طرف کارگزاران نظام به نحوی سامان پیدا کند که مردم مسلمان ما در موقع اذان و در وقت های دیگر در طول روز و شب به مسجد دسترسی داشته باشند.

برای اینکه در این زمینه وارد عمل شویم باید ببینیم که مساجد موجودمان چگونه و چه سهمی از جمعیت و چه سطحی از جغرافیای شهر و روستا را تحت پوشش قرار می دهند. برای این کار ما اطلس مساجد موجود را ترسیم کردیم زیرا که تاکنون این موضوع در سطح کل کشور به خوبی مورد بررسی قرار نگرفته بود. تلاش ما بر این اساس است که چنین نقشه ای در سراسر کشور تهیه شود.

مرکز رسیدگی به امور مساجد شهر تهران، شهرداری، دبیر کارگروه کلان دستگاه های فرهنگی در دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی این کار را در دستور کارشان قرار دارند و برای تهران این اطلس تهیه شده است امروز در تهران مشخص است که کدام محله به ازای چه تعداد جمعیت و چه سطح پوشش جغرافیایی، چه میزان مساحت چه تعداد مسجد دارد و بیشترین و کمترین آمار مساجد در کل نقطه است و در هر محله کدام نقاط به ازای چه جمعیتی مسجد دارند و اگر ندارند  باید برای آنها مسجد تهیه شود.

پس از تهیه نقش آمایش وظیفه دولت در این رابطه مشخص است وزارت مسکن و شهرسازی و شهرداری ها وظیفه دارند که زمین مورد نیاز برای مساحت مسجد را آماده سازی کنند و در اختیار مردم برای ساخت مسجد قرار دهند و این کار طبق نقشه آمایش باید صورت گیرد در تهران به عنوان الگو این اقدام صورت گرفته است و در تمام شهرها تلاش می شود، صورت گیرد.

-طبق نقشه اطلسی که برای مساجد تهیه کرده اید امروز شهر تهران با کمبود چه تعداد مسجد مواجه است؟

 شهر تهران دارای ۱۹۴۱ مسجد است و این تعداد مسجد برای تهران با جمعیت موجود کافی نیست ما در تهران 1۰۱۶ مسجد نیازمند هستیم امروز سیستان و بلوچستان به ازای 150 نفر یک مسجد وجود دارد و در استان یزد هر 400 یک مسجد دارد برآورد ما این است که در کل کشور برای هر 750  نفر باید یک مسجد وجود داشته باشد.

شهر تهران به 22 منطقه و 374 محله تقسیم شده است. بر طبق سرشماری عمومی نفوس و مسکن سال 1390 و برآورد های جمعیتی ‏تهران در سال 1393 تقریباً  8324295  ‏نفر جمعیت دارد. کلانشهر تهران دارای1941 مسجد است و بر اساس امکان دسترسی به مسجد،  نیاز به ساخت و 1016 مسجد دیگر دارد و به طور کلی با توجه به آمار جمعیت سال 1390 و مساجد موجود در شهر تهران  به ازای هر 4289 نفر یک مسجد وجود دارد که با توجه به جمعیت شهر تهران نیاز به احداث تعداد زیادی مسجد دیگر در این شهر است که برای مکان یابی آنها بایستی اقدام شود.

کمترین سرانه مسجد در تهران متعلق به منطقه 5  است که با جمعيّت 792111 نفر و 75 مسجد، هر 10751 نفر یک مسجد دارند و سپس منطقه دو که دارای جمعيّت 632165 نفر و 73 مسجد بوده، هر 8816 نفر یک مسجد دارند. بیشترین سرانه متعلق به منطقه دوازده بوده که با جمعيّت 240720 نفر و 251 مسجد، هر 976 نفر یک مسجد دارند.

امروز با ملاحظه مسافت دسترسی به مساجد به میزان 250 متر، منطقه 1 با 116 مسجد به 108 مسجد دیگر نیاز داشته و در بین مناطق 22 گانه تهران دارای بیشترین نیاز است تا سطح دسترسی کامل شود و منطقه 17 با داشتن  177 مسجد به تاسیس 5 مسجد دیگر نیازمند بوده و کمترین نیاز را داراست.

 امروز پرجمعیت­ترین محله شهر تهران،محله تهران پارس غربی واقع در منطقه 4 با جمعیتی برابر با 115680 نفر دارای 9 مسجد بوده که هر 13085 نفر یک مسجد داشته و نسبت به سرانه مسجد در تهران که هر 4289 نفر یک مسجد دارند اصلا وضعیت مطلوبی ندارد.

منبع:شبستان