۰۳ آذر ۱۴۰۳ ۲۲ جمادی الاول ۱۴۴۶ - ۰۹ : ۰۵
عقیق: سومین جلسه از سلسله جلسات نقد کتاب با نقد و بررسی کتاب"سر به مهر" اثر خانم حسنا محمد زاده از شعرای آیینی ، با حضور مرتضی امیری اسفندقه ، سید مهدی حسینی و جمعی از شعرای آیینی عصر دوشنبه در مجمع شاعران اهل بیت(ع) برگزار شد.
مرتضی امیری اسفندقه: ادب از فن شعری مهم تر است.
در شعر آیینی سعی باید بر این باشد که حرمت ها نگه داشته شود . محتوی و زبان وقتی زبان انس است باید سرشار از ادب باشد. و ادب از فن شعری مهم تر است نکته ی دیگر آنکه هیچ کدام از ائمه سوژه ی شعر ما نیستند . ائمه سوره هستند و تلاوت می شوند. خوشبختانه مشاهده می شود که در این کتاب تنوع اوزان زیاد است مثلا در بحر رمل، بحر مجتث ، بحر مضارع شعر وجود دار د بحر خفیف همین طور. خانم سیمین بهبهانی در توسغ اوزان خیلی تلاش کردند و مرحوم استاد قهرمان هم همینطور که در زنده کردن اوزان مهجور نقس بسزایی داشتند.
مثال : ما دست اگر دهیم به دست هم/ تو قامت کشیده ی یک آهی
و طولانی تر کردن اوزان یکی از ویژگی های شعر انقلاب است. که شما در این کتاب تعدادی از آن را می بینید .
در شعر عاشقانه و آزاد می بینید که شاعر زیباترین عبارات را برای معشوقه زمینی خود به کار می برد چرا نباید در شعر آیینی این اتفاق رخ بدهد.
برای مثال: درشعر لبهای عطشناک تو بیت لیلا و نهار است : آهنگ را به هم می زند
ولی بیت پروانه ی سرخی که سفیر صلوات است هم واج آرایی دارد هم بیت زیبایی است
طبع شاعر قابل ستایش است و شناخت کاملی روی شعر پارسی دارد.
سید مهدی حسینی : فضای شعر فضایی فکورانه و اندیشه محورانه است
من هر سه مجموعه ی منتشر شده از شاعر را خواندم .خانم محمد زاده شاعر پرکاری هستند
مجموع آثار این سه کتاب 165 شعر است که شاعر هر 2 سال یک مجموعه منتشر کرده که واقعا خوب است. توجه ویژه شاعر به اوزان عروضی ، وزن های بلند فضای شعر فضایی فکورانه و اندیشه محورانه است. توجه به حماسه و اندیشه دو محور اصلی این مجموعه است. توجه به موضوع انتظاربحث انتظار نمود عینی دارد. برای مثال شروع غزل با حضرت زینب یا حضرت زهرا (س) و پایانش به انتظار ختم می شود.
کتاب پر است از آرایه و فنی سرایی محسوس است.
تشخیص ، اقتباس ، تلمیح
بعد زنانگی شعر کمرنگ است و نگاه زنانه زیاد دیده نمی شود.
در این مجموعه عناصر شعر آیینی را می بینم.
شاعر با زبان شعر هیئت آشنایی کامل دارد اما مجموعه ی اشعار به علت اندیشه محوری ، فاخر سرایی ، فنی سرایی از زبان شعر هیئت فاصله د ارد.
شاعر به جهت اینکه از وزن های دوری ، بلند و از آرایه اقتباس و استعاره و تشبیه استفاده کرده به ترکیب سرایی رو آورده است.
هر چقدر شعرها خوب است ، ساختار ظاهری زیبایی لازم را ندارد.
ظاهر کتاب از جلد گرفته تا ویرایش و فونت و اندازه قلم خوب انتخاب نشده است.
مباحث کتاب:
یک - تنوع : از نظر موضوع تنوع می بینید: مناجات ، چهارده معصوم
کتاب 660 بیت دارد و 14 شاخه وزنی شاعر به موسیقی و تنوع اوزان توجه دارد.
لاجرم در کنار توجه به وزن بلند از شیوه ی اطناب استفاده کرده است.
18 نمونه وزن دوری ، 5 مورد وزن های ترکیبی بعضی وزن ها که برای یک مصرع است در هرمصرع دوبار تکرار شده مثال: فاعلاتن مفاعلن فعلن دو بار تکرار شده. وزن های خاص ، وزن های ابداعی نیمی از کتاب با گرایش وزن بلند .
شاعردر ترکیب سازی حرف های بزرگی زده است
آنچه مقداری کمرنگ شده نسبت بین زبان و موسیقی است.موسیقی جزء لاینفک شعر است. اقتباس: شاعر از یک تکنیک زبانی استفاده می کند وجه تمایز در همین اقتباس است یک جاهایی فرم زبانی تشکیل می دهدو یک جاهایی نه :
انابن ماه به خون تپیده
در هر بیت آوردن بسم الله الرحمن الرحیم. بسم الله ها
- حی علی الصلوه حی علی امید
یک جاهایی اقتباس فارسی شدن عبارات عربی است: اقرا بسم خدای بی همتا
بقی الیل و النهار دهان های لبریز این المفر
واژه والضالین که چند بار آورده بعضی ها قابل دفاع نیست : آنطرف معرکه قوم والضالین است.
دو- فنی سرایی
شاعرانه سرایی ، تلاش برای بالابردن عیار شعر. لطافت شعری و دلپذیری شعر در کنار فنی سرایی . آوردن استعاره های نو
هر بیتی یک استعاره داریم. برجسته ترین ابیات کتاب :
سلام ای کوثر جوشنده / تو باشی نخل های بی رمق آرام می گیرند
نمونه دیگر: سجاده ای تا خورده می خواهید اینجاست
ملال انگیز است وقتی به قافیه می رسیم .کلیشه زبانی ذهن را آزار می دهد.
تتابع اضافات اگر دلالت هنری نداشته باشد خوب است.
سه - موسیقی: تنوع زیادی در اوزان عوضی می بینیم .
42 شعر با ردیف است و همه ی شعرهای بی ردیف قافیه هایش غنی است.
چند بیت برجسته :
نقش بسته بر زمین دست شرحه شرحه ات
کجا این روزها سر می گذاری روی بالین
از عمق رگ هایت صدای کهف می آید