با این سبک از زندگی به خدا اعلان جنگ میکنید!

عقیق

ربا چگونه در تعاملات اقتصادی میان افراد جامعه صورت می گیرد؟

ربا در حالی صورت می گیرد که فرد یا افرادی نیازمند بوده و گرفتاری مالی برای آنها پیش آمده باشد و برای رفع مشکل خود به فردی که موقعیت مالی مناسبی دارد، برای گره گشایی مراجعه کرده و آن فرد به شرط دریافت سود! مالی را به آن نیازمند بدهد.

به لحاظ دستورات دین، ربا چه جایگاهی دارد و نگاه دین به آن مثبت است یا منفی؟

نخست باید توجه داشت که تمامی پیامبران و انبیای الهی و ادیان آسمانی، بر اقتصاد سالم و درآمد سالم که در آن چرخه تولید، توزیع و مصرف به صورت اصولی، صحیح و درست انجام شود، تاکید داشته و این مساله را تاکید کرده اند.

اما چرخه اقتصادی که بیمارگونه باشد و به جای اینکه رشد و تعالی و صعود اقتصاد و جامعه را فراهم کند، به سرمایه های انسانی، فکری و اقتصادی آسیب و ضربه بزند و شکاف و فاصله طبقاتی ایجاد کرده و زمینه انحطاط آن را فراهم کند، هرگز مورد تایید ادیان الهی نیست.

همان گونه که در تورات حضرت موسی (ع) بیان می کند: هرگز از کسی که مالی قرض داده ای، سود طلب نکن.

بنابراین، ربا و رباخواری پیش از دین اسلام نیز حرام و ممنوع بوده و انبیای الهی آن را نمی پذیرفتند. اما دوباره شاهدیم که این روند باطل در جامعه رواج پیدا می کند.

بنابراین آیه قرآن نازل می شود: الَّذِينَ يَأْكُلُونَ الرِّبَا لاَ يَقُومُونَ إِلاَّ كَمَا يَقُومُ الَّذِي يَتَخَبَّطُهُ الشَّيْطَانُ مِنَ الْمَسِّ ذَلِكَ بِأَنَّهُمْ قَالُواْ إِنَّمَا الْبَيْعُ مِثْلُ الرِّبَا وَأَحَلَّ اللّهُ الْبَيْعَ وَحَرَّمَ الرِّبَا فَمَن جَاءهُ مَوْعِظَةٌ مِّن رَّبِّهِ فَانتَهَىَ فَلَهُ مَا سَلَفَ وَأَمْرُهُ إِلَى اللّهِ وَمَنْ عَادَ فَأُوْلَـئِكَ أَصْحَابُ النَّارِ هُمْ فِيهَا خَالِدُونَ؛ آنان که ربا می خورند ، در قيامت چون کسانی از قبر بر می خيزند که به، افسون شيطان ديوانه شده باشند و اين به کيفر آن است که گفتند: ربا نيزچون معامله است در حالی که خدا معامله را حلال و ربا را حرام کرده است هر کس که موعظه خدا به او رسيد و از ربا خواری باز ايستاد، خدا ازگناهان پيشين او در گذرد و کارش به خدا واگذار می شود و آنان که بدان کار بازگردند، اهل جهنم اند و جاودانه در آن خواهند بود.(آیه 275، سوره بقره)

همچنین، خداوند در آیات دیگری شدت حرمت ربا را به گونه ای مطرح می کند که گویی فرد رباخوار به جنگ با خدا رفته است: "يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ اتَّقُواْ اللّهَ وَذَرُواْ مَا بَقِيَ مِنَ الرِّبَا إِن كُنتُم مُّؤْمِنِينَ * فَإِن لَّمْ تَفْعَلُواْ فَأْذَنُواْ بِحَرْبٍ مِّنَ اللّهِ وَرَسُولِهِ؛ ای کسانی که ايمان آورده ايد از خدا بترسيد و اگر ايمان آورده ايد از ربا هر چه باقی مانده است رها کنيد * و هر گاه چنين نکنيد، بدانيد که با خدا و رسول او به جنگ برخاسته ايد." (آیات 278 و 279 سوره بقره)

این در حالی است که قرآن کریم بارها بر پرداخت قرض الحسنه تاکید داشته و پاداش و صواب بسیاری برای آن در نظر گرفته است: مَّن ذَا الَّذِي يُقْرِضُ اللّهَ قَرْضًا حَسَنًا فَيُضَاعِفَهُ لَهُ أَضْعَافًا كَثِيرَةً وَاللّهُ يَقْبِضُ وَيَبْسُطُ وَإِلَيْهِ تُرْجَعُونَ؛ کيست که به خدا قرض الحسنه دهد، تا خدا بر آن چند برابر بيفزايد، خدا تنگدستی دهد و توانگری بخشد و شما به سوی او باز می گرديد. (آیه 254 سوره بقره)

این آیات و آیات دیگر نشان از آن دارد که قرض دادن مورد رضای خدا بوده و به جامعه آسیب نمی زند. اهمیت قرض دادن تا حدی است که در روایات از صدقه دادن نیز با فضیلت تر شمرده شده تا جایی که هجده برابر صدقه، ثواب برای آن برشمرده اند.

این آیات قطعا تشویقی است برای افراد توانگر که دست افراد ضعیف را گرفته و به آنها کمک کنند نه اینکه دائم در حال شمارش سود ماهانه و سالانه خود بوده و ربا را وارد زندگی خود کنند.

بنابراین ربا می تواند سبک زندگی افراد را دگرگون کرده و بر آن تاثیر سوء بگذارد؟ به عبارت دیگر پیامدهای ربا در جامعه ای که گرفتار پدیده رباخواری شده اند، چیست؟

متاسفانه امروز در بنگاه های اقتصادی، بانک ها و شرکت ها، ربا راه یافته و این مساله موجب می شود که پول و لقمه ناپاک وارد زندگی افراد شده و برکتی نداشته باشد. از طرفی ربا موجب پولدارتر شدن افراد غنی و ضعیف تر شدن افراد ضعیف و فقیر می شود و این مساله موازنه جامعه را برهم ریخته و به دو قطب پولدار و فقیر تبدیل می کند.

از سوی دیگر به جای آن که این پول در بخش تولید و رشد اقتصادی و تولید ناخالص، هزینه شود، به صورت فضای کاذب و حبابی برای برخی افراد صرف خواهد شد و اقتصاد کشور از این ناحیه ضربه می خورد و در حقیقت پول هایی که باید به جریان می افتاد و تولید اقتصادی را افرایش می داد، در فضای ربوی وارد شده و به جامعه ضربه می زند.

در روایات فردی که ربا می گیرد مانند کسی توصیف شده که در خانه کعبه مرتکب زشت ترین گناه با مادر خود شده باشد که این نشان از عمق پلیدی ربا می دهد.

به نظر می رسد مسئولان باید اقداماتی انجام دهند که فضای اقتصادی با کمترین التهاب در جامعه حاکم شده و شکاف طبقاتی کم شده و از سوی دیگر دست سودجویانِ رباخوار، باز گذاشته نشود. این اتفاق در برخی کشورها رخ داده از جمله در کشور ژاپن نرخ سود بانکی صفر درصد بوده و آنها فهیده اند که ربا و رباخواری و این بهره گیری های اقتصادی تا چه اندازه می تواند برای رشد اقتصادی منفی و مضر باشد.

بنابراین، ربا و رباخواری منجر به ایجاد تورم، فاصله طبقاتی، مصرف زدگی، تجمل پرستی شده و امید به زندگی را کمرنگ کرده و افسردگی و غم و رنج را جایگزین می کند و این مساله سبک زندگی افراد را دچار دگرگونی و حوادث تلخ می کند.

منبع:شبستان