عقیق: حجت‌الاسلام محمدصادق یوسفی مقدم، رئیس مرکز فرهنگ و معارف قرآن در بخش‌هایی از کتاب «بررسی اختصاصات پیامبر خاتم(ص) از نگاه قرآن» به بیان ویژگی‌های شخصیتی و اخلاقی پیامبر اعظم(ص) پرداخته است که گزیده‌ای از آن در ذیل می‌آید:
از جمله خصایص پیامبر اکرم(ص) این است که آن حضرت، حجت بر تمام امت‌ها، پیامبر آنها و امت اسلام است. این مطلب را مفسرانی مانند شیخ طوسی و طبرسی بیان کرده‌اند. مستند فضیلت اختصاصی یاد شده، آیات قرآن است که در اینجا به سه آیه اشاره می‌شود:
آیه اول:
«وَکَذَلِکَ جَعَلْنَاکُمْ أُمَّةً وَسَطًا لِّتَکُونُواْ شُهَدَاء عَلَى النَّاسِ وَیَکُونَ الرَّسُولُ عَلَیْکُمْ شَهِیدًا»
همان گونه که قبله شما یک قبله میانه است شما را نیز امت میانه‌ای قرار دادیم تا بر مردم گواه باشد و پیامبر هم بر شما گواه باشد.
در این آیه امت اسلام، امت معتدل و میانه معرفی شده است و به همین دلیل او را شاهد و حجت بر دیگر امت‌ها قرار داده است، زیرا ملت‌های دیگر یا مانند مشرکان، تنها به زندگی مادی و لذات آن، توجه دارند و یا مانند اهل کتاب به ترک دنیا و رهبانیت دعوت می‌کنند.
اما امت اسلام به دور از هر افراط و تفریط، زندگی سعادت بخش را در توجه به نیازهای زنگی مادی و تقویت ایمان ابعاد معنوی و روحی می‌داند و به صورت معتدل، هم به نیازهای مادی و هم به نیازهای معنوی انسان توجه دارد.
از این رو از هر نظر امتی معتدل و الگوست و رسول خدا(ص) نیز الگو و اسوه امت اسلام است. در حقیقت خداوند می‌خواهد به همه انسان‌ها بگوید: اگر می‌خواهید سعادتمند شوید و از افراط و تفریط به دور بمانید باید امت اسلام را الگوی خود قرار دهید و به امت اسلام نیز می‌گوید: اگر می‌خواهید بر راه اعتدال باقی بمانید باید حضرت رسول(ص) را الگوی خود قرار دهید و از آن حضرت پیروی کنید.
و روایاتی که اهل بیت علیهم‌السلام را امت وسط و گواهان بر مردم دانسته است در مقام بیان مصادیق کامل گواهان و حجت‌های الگو از امت اسلام است، زیرا آنان حجت‌ها و الگوهای کامل خداوند در زمین هستند؛ چنانچه در یکی از روایات، امام باقر(ع) در ذیل آیه 143 سوره مبارکه «بقره» فرموده است:
«نحن الأمة الوسط و نحن شهداءالله تبارک و تعالی علی خلقه و حججه فی أرضه»؛ ما امت وسط هستیم و ما شاهدام و گواهان خدای تبارک و تعالی بر خلق او و حجت‌های خدا در زمین هستیم.
بنابراین روایات یاد شده در مقام بیان معنوی انحصاری کلمه «شهداء» در آیه نیست بلکه در مقام بیان کامل‌ترین مصادیق است. و بر فرض که مراد روایات، انحصار «امت وسط» و «شهدا» در امامان معصوم(ع) باشد، باز هم پیامبر(ص) از مقامی انحصاری و اختصاصی برخوردار است زیرا آن حضرت الگوی همگان حتی امامان معصوم(ع) است.
آیه دوم:
«فَکَیْفَ إِذَا جِئْنَا مِن کُلِّ أمَّةٍ بِشَهِیدٍ وَجِئْنَا بِکَ عَلَى هَؤُلاء شَهِیدًا»
حال آنها چگونه است آن گاه که از هر امتى گواهى آوریم و تو را نیز بر آنان گواه آوریم.
آیه سوم:
«وَیَوْمَ نَبْعَثُ فِی کُلِّ أُمَّةٍ شَهِیدًا عَلَیْهِم مِّنْ أَنفُسِهِمْ وَجِئْنَا بِکَ شَهِیدًا عَلَى هَؤُلاء»
به یاد آور روزی را که از هر امتی، گواهی از خودشان بر آنها بر می‌انگیزیم و تو را گواه بر آنها قرار می‌دهیم.
دو آیه یاد شده بیانگر این است که هر امتی از یک گواه و حجت الگو برخوردار بوده است ولی روشن است که مراد از گواه بر اعمال و یا الگوی امت‌ها، کسی است که در دنیا الگو و گواه بر اعمال بوده است.
منبع:فارس
کدخبرنگار: 211008
