۰۳ آذر ۱۴۰۳ ۲۲ جمادی الاول ۱۴۴۶ - ۳۲ : ۲۲
عملیکه باب فقر و تنگدستی را باز می کند
میانه روی را خداوند متعال دوست دارد و اسراف و زیاده روی مورد خشم اوست حتی اگر اسراف در انداختن هسته خرمایی باشد که قابل مصرف است یا زیادی آبی که خورده شده باشد.
عقیق:اسراف در لغت به معني تجاوز و زياده روي است، بنابراين، در تمام افعال و اعمال انساني قابل اطلاق است به گونه اي که تجاوز و زياده روي و زياده خواهي از هر چيز، مصداق اسراف است. از این رو است که قرآن کریم درباره فرعون در آیه 81 سوره یونس می فرماید: «فرعون برتري طلبيد در زمين و پروردگار عالم او را از مسرفين خواند.»امام صادق (ع) می فرمایند: «آنچه باعث از بین رفتن مال و زیان رساندن به بدن باشد، اسراف است.»
و در روایتی دیگر آمده است: «آنچه در راه خدا مصرف شود هر چند بسیار زیاد باشد، اسراف نیست و آنچه در راه معصیت خدا استفاده شود هر چند اندک باشد، اسراف است.»
از امام صادق (ع) نقل است که فرمودند: «میانه روی را خداوند متعال دوست دارد و اسراف و زیاده روی مورد خشم اوست حتی اگر اسراف در انداختن هسته خرمایی باشد که قابل مصرف است یا زیادی آبی که خورده شده باشد.»
باید توجه داشت این اسراف می تواند از خوراک و آشامیدن تا سایر امور زندگی را در بر بگیرد.
اسراف در غذا و پرخوری، منشاء بسیاری از بیماری های جسمی و روحی و مایه سنگدلی و محروم شدن از چشیدن مزه عبادت است، آنچنان که پیامبر اکرم (ص) فرمودند: «معده کانون هر بیماری است.»
امام رضا (ع) مي فرمايند: «بدان که بدن انسان همانند زمين پاکيزه اي است که براي آباد کردن آن، اگر اعتدال در آن رعايت شود آب به مقدار لازم به آن داده شود نه آن اندازه که زمين زير آب غرق شود و نه آن اندازه کم که تشنه بماند، چنان زمين، آباد مي شود و محصول فراواني مي دهد. وي اگر از رسيدگي صحيح غفلت شود، آن زمين فاسد و تباه مي گردد. بدن انسان نيز چنين است. با توجه و مراقبت در خوردني ها و نوشيدني ها، بدن سلامت و صحت مي يابد و نعمت و عافيت را به دست مي آورد.»
حتی در بخشش مال و ثروت نیز باید از اسراف پرهیز کرد، آنچنان که امیرالمومنین علی (ع) فرمودند: «بخشش های بی جای مال و ثروت، اسراف و زیاده روی محسوب می شود و بخشندۀ آن را در دنیا بالا می برد و در آخرت او را در پائین می آورد، او رادر بین مردم بزرگ جلوه می دهد و نزد خدا خوار و سبک می کند.»
علاوه بر این، امام حسن عسگری (ع) می فرمایند: «سخاوت اندازه ای دارد، چنانچه از آن بگذرد، اسراف محسوب می شود.»
اسلام حتی در اعتماد به یکدیگر و بیان اسرار زندگی شخصی نیز افراد را به پرهیز از اسراف فرا می خواند، امام صادق (ع) در این باره فرموده اند: «به برادرت زياد اطمينان و اعتماد نکن که در اين صورت، قابل جبران نيست.»
در روايتي ديگر از آن حضرت (ع) حد اعتدال و ميانه روي در معاشرت با مردم چنين بيان شده است: «تندخو و بد برخورد نباش که مردم نخواهند با تو معاشرت کنند و خودت را آنقدر پست نگير که هر کس تو را مي شناسد، تحقيرت کند.»
در این میان برای اسراف عقوبت هایی نیز در روایات تصریح شده است. چنان که در آیه سه سوره مبارکه غافر می فرماید: «این چنین هدایت نمی فرماید و عقوبت می کند هر اسراف کننده و شک آورنده ای را.»
امیر مؤمنان علی (ع) فرمودند: «اسراف و زیاده روی فراوانی را نابود می سازد.»
همان حضرت (ع) می فرمایند: «زیاده روی مقدمه فقر و تنگدستی است.» و نیز می فرمایند: «کسی که به زیاده روی افتخار کند، با تنگدستی خوار و زبون می گردد.»
پی نوشت:
بحارالانوار
وسائل الشیعه
میزان الحکمه
منبع:قدس
گزارش خطا
