مسائلی که درمحرم به ترویج خرافات می‌انجامد

عقیق: حجت‌الاسلام ابوالفضل ساجدی عضو هیأت‌ علمی مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) یکی از بسترهای رشد خرافات، «عدم توجه به مسائل اسلامی» در ماه محرم تلقی می‌شود و این اهمیت زیادی دارد چراکه ورود خرافات به عزاداری امام حسین (ع) و دین سبب خرافی تلقی شدن کل دین و بی‌اساس شمردن اصل عقاید دینی توسط جوانان می‌شود به همین دلیل بسیار مهم است آنچه که در ماه محرم به عنوان عزاداری اتفاق می‌افتد خالی از خرافات باشد.

وی ابراز داشت: ممکن است عده‌ای بر این باور باشند همه کسانی که در عزاداری شرکت می‌کنند انسان‌های مؤمن و معتقدی هستند در حالی که سطوح مختلفی از مردم در این مراسم شرکت می‌کنند، حتی کسانی که در طول سال شاید نماز هم نخوانند اعم از قشر روشنفکر، تحصیل کرده، نخبگان و ... خودشان را ملزم می‌کنند که در مراسم عزاداری اباعبدالله الحسین(ع) شرکت کنند به همین دلیل عدم رعایت احتیاط در نوع عزاداری و محتوای سخنانی که عرضه می‌شود، منجر به بدبینی عده‌ای نسبت به اصل دین خواهد شد لذا کسانی که به دنبال سوژه‌های منفی هستند با دیدن برخی از این رفتار‌ها، کل دین را زیر سؤال می‌برند.

* داشتن نگاه خرافی به دین و خرافی تلقی کردن دین موجب دین‌گریزی جوانان می‌شود

عضو هیأت‌ علمی مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) در خصوص علل دین‌گریزی و فرار از دین در جامعه، تصریح کرد: اینکه چرا عده‌ای از جوانان از دین گریزان می‌شوند و یا به تدریج ترک شریعت می‌کنند از جمله عواملی که بر این موضوع اثر می‌گذارد داشتن نگاه خرافی به دین و خرافی تلقی کردن دین است که ریشه در خرافات و بدعت‌هایی دارد که در ایام محرم از سوی عده‌ای اجرا می‌شود ولو اینکه فردی یک اشتباهی را در گوشه‌ای انجام داده باشد اما اینها کل دین را در همین مسائل منحصر کرده و عنوان می‌کنند تمام دین، چیزی جز خرافات نیست.

وی با اشاره به اینکه دشمنان اسلام همین امور خرافی را برجسته و تبلیغ می‌کنند، اظهار داشت: یکی از این موارد بحث قمه‌زنی است که همه علما معتقدند نباید این کار را انجام دهیم و نظر مقام معظم رهبری صریحاً این است که قمه‌زنی علاوه بر اینکه به لحاظ عرفی از مظاهر حزن و اندوه به شمار نمی‌رود و اقدامی غیرعرفی تلقی می‌شود واقعا سابقه‌ای در عصر ائمه (ع) و در زمان‌های بعد از ایشان ندارد و مورد تائید خاص یا عام معصوم هم نیست.

عضو هیأت‌ علمی مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) یادآور شد: علاوه بر این خود قمه‌زنی در زمان حاضر موجب وهن و بدنام شدن مذهب می‌شود از این رو در هیچ حالی قمه‌زنی جایز نیست حتی به نظر مقام معظم رهبری قمه‌ زدن، به صورت مخفی هم جایز نیست و سایر علما نیز بر همین اعتقاد هستند لذا باید بدانیم در مقطع کنونی بیان، نقل و ارائه فیلم در زمینه قمه‌زنی سبب یک نگاه بدبینانه‌ای به دین می‌شود بنابراین هر مسئله‌ای که مبنای شرعی و صحیح عقلی ندارند و شرع و عقل آن را نمی‌پذیرند اگر چنین چیزی به دین نسبت داده شود، بدبینی به دین و برداشتی خرافی از دین را به دنبال دارد.

* وقتی فقط گریاندن مخاطب مهم باشد مقتل به داستان‌سرایی تبدیل می‌شود

ساجدی ابراز داشت: به یاد دارم جوانی بود که نماز نمی‌خواند وقتی از اول سؤال کردم به چه دلیل نماز نمی‌خواند پاسخ داد که «پایه و مبنای دین به جایی بند نیست و دین امری خرافی است» و وقتی علت آن را جویا شدم، دریافتم که مسائل خرافی وارد شده به دین را که در ایام محرم از منبرها و در مراسم‌های گوناگون دیده بود را جزئی از دین تلقی می‌کرد. لذا برای اینکه این مطلب مورد توجه مبلغین قرار گیرد و آن را برجسته ساخته، رسالت خویش را به خوبی در عصر حاضر، احساس کنند نمونه‌هایی از خرافاتی که می‌تواند در ایام محرم مورد‌ توجه قرار گیرد را در جلسات سخنرانی عنوان کرده و نسبت به آگاهی‌بخشی به جامعه تمام تلاش خود را داشته باشند.

وی در ادامه به بیان مصادیقی از خرافات و مطالب ناشایستی که همزمان با آغاز ماه محرم در میان اقشار مختلف مردم ترویج پیدا می‌کند، گفت: نخستین نکته، نقل مصیبت‌ها به هر شکل ممکن و بنا گذاشتن بر گریاندن افراد ولو با بیان مطالب غیر صحیح، در روضه‌خوانی‌های غیرمستند و تبدیل شدن مقتل به داستان سرایی و بافتن بعضی از امور است به طور مثال درباره زهری که با آن امام حسن (ع) به شهادت رسیدند، برای شدت زهرآگین بودن این زهر می‌گویند که اگر ذره‌ای از آن را بر کوهی بریزیم کوه را منفجر می‌کرد یا ضربه‌ای که حضرت ابوالفضل (ع) وارد می‌کرد کوه را به دو نیمه تقسیم می‌کرد.

این کارشناس شبکه سحر افزود: نقل این مطالب به چه معناست اگر آن زهر آنقدر قدرت داشت که می توانست کوه را منفجر کند پس کوزه‌ای که زهر را در درون آن ریخته بودند، نباید سالم می‌ماند بنابراین برخی از افراد با بیان این مسائل می‌خواهند به مجلس شور بدهند اما از طرف دیگر کسانی هستند که برای بدبین کردن مردم نسبت به دین از این مسائل استفاده می‌کنند و می‌گویند اگر می‌خواهید بدانید دین چیست دین یعنی اینها! پس دین خرافه است و نباید سراغ آن رفت.

وی خاطرنشان کرد: عدم توجه به گسترش امور خرافی در ایام محرم، مساوی با گسترش دین گریزی، مساوی با دامن زدن به آنچه که دشمن از ما می‌خواهد که ناخودآگاه در این دنیایی که جوانان ما همواره دچار شک و تردید هستند متأسفانه شاهد دامن زدن به شبهات مختلف و هل دادن آنها به خروج از دین هستیم.

* بیان محبت اهل بیت(ع) به عنوان اصل اساسی دین و فرع دانستن احکام دین به ترویج خرافات کمک می‌کند

عضو هیأت‌ علمی مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) از دیگر مواردی که باید مدنظر قرار گیرد، برجسته‌سازی محبت اهل بیت (ع) و افراط به گونه‌ای که مدار ما منطبق با هیچ قانون عقلی نباشد، دانست و عنوان کرد: اگر بروز و ظهور محبت و عشق به اهل بیت (ع) را از مدار عقل و دین خارج کنیم و بر این باور باشیم که ما دیگر عقلمان در این موارد کار نمی‌کند در حالی که اسلام هرگز چنین اجازه‌ای نداده است چراکه ما اهل بیت(ع) را قبول داریم اما نباید رفتارهای ما در بروز و ظهور محبت نسبت به ائمه (ع) خارج از چارچوب عقل و دین باشد.

وی گفت: اینکه ائمه قدرت دارند با یک اشاره‌شان کوهی را از بین ببرند این امر مهمی نیست خداوند این قدرت را به آنها داده است. امامان معصوم (ع) لازم نیست شمشیری به کوه بزنند تا کوه دو نیم شود بلکه می‌توانند با اشاره خودشان و به اذن‌ الله هر کار عظیم و قوی و خارق‌العاده‌ای را انجام دهند که باید توجه داشت بنای آنها بر این نبوده که در این دنیا چنین کار‌هایی را انجام دهند بلکه بنای آنها اینگونه بود که به شکل‌های متعارف بجنگند، به روش‌های متعارف و معمول زندگی کنند تا الگویی برای ما باشند و در واقع ائمه اطهار علیهم‌السلام زمانی می‌توانند برای ما الگو باشند که به روش‌هایی عمل کنند که انسان‌های عادی هم توان انجام چنین کاری را داشته باشند.

این نویسنده و پژوهشگر دینی اظهار داشت: قرآن کریم درباره پیامبر اکرم (ص) که برترین فرد معصوم است می‌فرماید: «قُلْ إِنَّمَا أَنَا بَشَرٌ مِّثْلُکُمْ یُوحَى إِلَیَّ»؛ بگو تو بشری مانند سایر انسان‌ها هستی اما ایشان امتیازاتی دارد که مورد وحی الهی قرار می‌گیرد و ما نباید ائمه اطهار (ع) را آنقدر بالا ببریم که از حال تعادل و از قواعد عقل و دین خارج شوند.

وی یادآور شد: از جمله افراط‌هایی که می‌تواند انجام شود بروز و ظهور محبت اهل بیت (ع) را اصل‌محوری و اساسی دین دانستن و کل شریعت و احکام دین را جزو زواید و فروع تلقی کردن است که این از خرافات بوده و ضربه شیعه به اسلام محسوب می‌شود که باید از آن به شدت اجتناب کرد. ائمه اطهار (ع) خودشان شریعت را برای ما آورده‌اند و پای‌بند به دین بوده‌اند از این رو نباید هرگز در روز عاشورا به خاطر طولانی شدن عزاداری نمازهایمان قضا شود خداوند متعال هرگز چنین عزاداری‌هایی را از ما نخواهد پذیرفت و این سنت خوبی است که در روز عاشورا نماز ظهر را به جماعت می‌خوانیم.

* توجه به ظرفیت مخاطبان در بیان مطالب گوناگون/ برقراری تعادل میان شور و شعور

ساجدی با اشاره به تساهل در تعبّد و التزام‌های فقهی ابراز داشت: تبلیغ برقراری ارتباط با ائمه (ع) گاهی به گونه‌ای ارائه می‌شود که منجر به نوعی تساهل و آسان‌گیری در تعبد و التزام‌های فقهی می‌شود که این مسئله نیز ملحق به امور خرافی است. همچنین استفاده از باند‌های قوی‌ صوتی و سبک‌های پُر ریتم در سینه‌زنی برای ایجاد فضاهای پرتحرک، ادبیاتی که در مدح و ثنای ائمه اطهار (ع) مخلوط به غلو و اغراق در ستایش امام حسین و اصحاب ایشان به چشم می‌خورد همگی از امور خرافی است و آثار زیانبار فراوانی به دنبال دارند که ما برای حفظ عزاداری‌هایمان نیازی به این امور نداریم البته عزاداری‌ امام حسین (ع) از امور ضروری برای اسلام است که نباید فقط  به یک سخنرانی صرف اکتفا شود.

وی گفت: متأسفانه امروزه برخی فقط به شور و برخی دیگر فقط به بُعد شعور توجه دارند در حالی که عدم تعادل میان شور و شعور و عدم تعادل میان بُعد عقلی و احساسی در عزاداری‌ها و مراسم و سوگواری‌ها و همچنین به کار بردن ادبیات جنون‌آمیز و تحقیر‌آمیز هم از جمله کارهای خرافی به شمار می‌رود، مانند اینکه برخی می‌گویند «من سگ اهل بیتم، من دیوانه محض هستم یا اغراق در پهلوانی و قدرت جسمانی اهل بیت: گاهی به ویژه در بیان ما قدرت، علی (ع) یا حضرت عباس (ع) اغراق می‌شود و اغراق در زیبایی ظاهری حضرت عباس(ع) نیز از جمله اموری هستند که در ماه محرم بیشتر خودنمایی می‌کنند.

عضو هیأت‌ علمی مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) با تأکید بر رعایت ظرفیت مخاطبین در بیان مطالب، تصریح کرد: اگر سخن حقی را در جایی بزنیم که شنونده ظرفیت پذیرش آن را ندارد سبب فرار او از دین شده و در گام بعدی، انکار کل دین را در پی خواهد داشت از این رو شایسته است مبلغان و خطبا در ایام محرم با توجه به شرایط و مقتضیات زمان سخن بگویند و پاسخگوی شبهات مطروحه از سوی شبکه‌ها و رسانه‌های خارجی که متناسب با ایام و مناسبت‌های خاص ترویج می‌یابد، باشند تا از گسترش خرافات و دین‌گریزی جلوگیری شود.

* مبلغان دینی باید ابعاد مسائل روانی، انسانی و محبت‌آمیز سید‌الشهداء (ع) در کربلا را مورد توجه قرار دهند

وی با اشاره به تبلیغ تروریسم و خشونت در ایام شهادت سیدالشهدا(ع) گفت: امروزه با توجه به حضور داعش و اقدامات آنها در منطقه و تلاش‌ گسترده دشمن ما برای تبلیغ تروریسم و نسبت دادن ترور و خشونت به مسلمانان در این ایام لازم است به گونه‌ای امام حسین (ع) تبلیغ شود که نشان دهیم اباعبدالله الحسین (ع) قربانی خشونت و ترور بوده است نه اینکه خودش اهل خشونت و ترور باشد. همچنین مظلومیت امام حسین و قربانی شدن ایشان به دست خونخواران به گونه‌ای نشان داده شود که اسلام و اهل بیت فدایی این راه بودند نه اینکه خودشان به این کار دامن می‌زنند.

این کارشناس شبکه سحر عنوان کرد: این مهم است که ما ابعاد مسائل روانی، انسانی و محبت‌آمیز سید‌الشهداء (ع) را در اوج جنگ مورد توجه قرار داده و برجسته کنیم و نشان دهیم که امام حسین(ع) و مکتب حسینی، مکتب توسعه ترور و خشونت نیست بلکه مکتب مبارزه با خشونت و مکتب رعایت اصول عقلانی، انسانی، الهی و جنگ و جهاد است.

* خطر گسترش انحرافات عقیدتی داعش بیش از خطر کشتارهای آنهاست

وی ابراز داشت: در زمان حاضر، خطر گسترش انحرافات عقیدتی داعش بیش از خطر خشونت‌های جسمی و کشتار‌هایشان است چرا که آنها در حال تبلیغ این فرهنگ در جهان بوده و بیان می‌کنند اسلام واقعی همین است که باید بکُشیم و با استناد‌های غیرمجاز و غیرصحیح دست به چنین خشونت‌هایی می‌زنند.

اگر مبلغان ما بخواهند متناسب با زمان و نیاز فرهنگ جاری، سخنی را مطرح کنند باید به این امور توجه داشته و در مسیر خنثی کردن توطئه‌های دشمنان اسلام حرکت کنند نه اینکه با ترویج خرافات به این مسائل دامن زده یا ساکت و خنثی باشند که عدم توجه به این مباحث علاوه بر اینکه موجب خوشحالی دشمنان دین می‌شود به جای اینکه مُحرم منشاء انقلاب در ایران شود و به گسترش دین کمک کند خدای ناکرده‌ مقدمات فرار از دین جوانان و نوجوانان را رقم خواهد زد.

منبع:فارس

211008