مفاتیح الحیات/
امیرمومنان (ع) فرمودند: بر عاقل است که خود را از مستی ثروت، مستی قدرت، مستی علم علم، مستی مدح و مستی جوانی نگه دارد، زیرا برای هر یک از اینها بوی پلیدی است که عقل را می زداید و وقار را کاهش می دهد.
عقیق: عقل به معنای منع است و زانوبند شتر را از این رو عقال می گویند که شتر را از حرکت نابجا باز می دارد. عقل در اصطلاح به عقل نظری و عملی قسمت می شود. عقل نظری راهنمای اندیشه بشر و عقل عملی راهبر انگیزه او است.خداوند در قرآن می فرماید: «ای کسانی که ایمان آورده اید جز این نیست که شراب و قمار و سنگ های نصب شده برای قربانی ها که مشرکان به آنها تبرک می جویند و تیرهای قمار که بت پرستان گوشت دام ها را با آنها قسمت می کنند، همه پلیدی های هستند که گرایش به آنها برخاسته از وسوسه های شیطان است...»
امام رضا (ع) فرمودند: «همانا خدا شراب را از آن رو حرام کرده است که موجب تباهی و تغییر خردهای نوشندگان آن است.»
مستی گناه: امیرمومنان (ع) فرمودند: «بر عاقل است که خود را از مستی ثروت، مستی قدرت، مستی علم علم، مستی مدح و مستی جوانی نگه دارد، زیرا برای هر یک از اینها بوی پلیدی است که عقل را می زداید و وقار را کاهش می دهد.»
همانگونه که شرابخواری عامل مستی و زوال عقل و تعطیل نیروهای ادراکی آدمی است گناه نیز باعث مستی شدیدتری است که عقل را معزول و انسان را از ادراک محروم می کند، از این رو، نه تنها شراب بلکه هر مسکری حرام است.
امام موسی کاظم (ع) فرمودند: «خدای متعال شراب را به سبب نام ان حرام نکرده است بلکه آن را به سبب پیامد ان حرام کرد پس هر چیزی که همان اثر و پیامند را داشته باشد، شراب است.»
همچنین، فرمودند: «هر کس سه چیز را بر سه چیز مسلط کند گویا به نابودی عقل خود کمک کرده است: کسی که نور اندیشه خود را با آرزوی دراز تاریک کند، کسی که رهاورد حکمتش را با گفتار بیهوده اش زایل سازد و آنکه نور پندآموزی را با خواهش های نفسانی خویش خاموش کند.»
خودپسندی و عجب: امیرمومنان (ع) فرمودند: «خودپندی یکی از حسودان خرد است.»
همان حضرت (ع) می فرمایند: «هر کس با نادانی همراه گردد از عقلش کاسته می شود.»
بیهوده گویی: امیرمومنان (ع) می فرمایند: «هر کس بیهوده گویی بر او چیره شود عقلش تباه گردد.»
شوخی فراوانی: همان حضرت (ع) فرموده اند: «هر کس زیاد شوخی کند احمق شمرده می شود.»
فقر و تنگدستی: امیرمومنان (ع) همچنین می فرمایند: «ای پسرم! هر کس گرفتار تنگدستی شود به چهار مصیبت دچار می شود: ضعف یقین، کاهش عقل، سستی دین، پررویی (کم حیایی)، پس از فقر به خدا پناه می بریم.»
پی نوشت:
برگرفته از مفاتیح الحیات آیت الله جوادی املی
منبع:شبستان
