عقیق:از مسائل بااهمیت و کامل کننده نماز، تعقیبات نماز است که درباره آن مطالب بسیاری از قرآن، ذکر، ادعیه و نماز رسیده است.

از امیرمومنان على (ع) منقول است كه «هر كس از شما از نماز فارغ شد بايد دست ها را بلند كند به سوى آسمان و خود را در دعا به تعب افكند.»

امام صادق (ع) نیز می فرمایند: «همین که از نماز واجب فارغ شدی، به دعا و تعقیب نماز مشغول باش.»

ایشان همچنین فرموده اند: «به درستى كه خداوند نمازهاى واجب را در محبوبترین اوقات واجب كرد، پس حاجات خود را بعد از نمازهایتان بخواهید.»

همان حضرت (ع) در روایتی دیگر فرمودند: «تسبیح حضرت فاطمه (س) پس از هر نماز در هر روز، از نماز هزار رکعتی در هر روز نزد خدا محبوب تر است.»

بنابر روایات قرائت سوره مبارکه حمد، آیه الکرسی، آیه شهدالله (آیه 18 سوره آل عمران) و آیه الملک یعنی آیات 26 و 27 سوره مبارکه آل عمران تا «بغیر حساب» هم در تعقیب نمازهای یومیه سفارش شده است.

همچنین است قرائت سه بار سوره مبارکه توحید برای هدیه به امام عصر (عج).

یکی دیگر از تعقیبات، سجده بعد از نماز است که به اعتباری شکرانه توفیقِ انجامِ نماز است، در سجده شکر، سه مرتبه گفتن «شکراً لله»کافی است، ولی در حدیث است: اگر انسان به طول یک نفس، «یا رب، یا رب» بگوید: خداوند به او خطاب می فرماید: «لبیک! ما حاجتک؟» حاجت تو چیست تا انجام دهم؟

امام صادق (ع) فرمودند: «سجده شکر بعد از نماز، دلیل کامل شدن نماز و رضای خدا و اعجاب و خوش آمدن فرشتگان است.»

در این میان برای نماز صبح تعقیبات بسیاری مورد سفارش است به گونه ای که امام صادق (ع) می فرمایند: «هر كس بعد از نماز صبح براى تعقيب و دعا تا طلوع خورشيد بنشيند، بهتر از در نورديدن زمين، روزى را جلب مى كند.»

برای نماز صبح آنچه در روایات بسیار دیده می شود قرائت دعای عهد است و نیز گفتن 10 مرتبه «اشهد ان لا اله الا الله وحده لا شریک له الهاً واحدا! فرداً صمداً لم یتّخذ صاحبهٌ و لاولداً» و نیز گفتن «اللهم ما اصبحت لی من نعمهٍ او عافیه فی دینٍ او دنیا فمِن وحدک لا شریک لک، لک الحمد و لک الشّکر بها علیِّ یا ربّ حتی ترضی و بعد الرضا» 12 مرتبه.

علاوه بر این در تعقیب نماز صبح قرائت سوره مبارکه توحید 12 مرتبه و گفتن جمله «بسم الله الرحمن الرحیم لاحول و لاقوه الا بالله العلی العظیم و ابتداء کلّ یوم بین یدی عجلتی و نسیانی بسم الله و بالله و ماشاالله لا قوه الا بالله» هفت مرتبه.

دعای صباح امیرالمومنین (ع) نیز از ادعیه مورد سفارش در تعقیب نماز صبح است.

برای دیگر نمازهای واجب و یومیه نیز تعقیباتی مورد سفارش است به عنوان مثال از امام صادق (ع) روايت است: «هر كه پس از نماز عصر هفتاد مرتبه استغفار كند، حق تعالى هفتصد گناه او را بيامرزد» و از امام جواد (ع) روايت شده «كسی كه پس از نماز عصر 10 مرتبه سوره قدر را بخواند، در آن روز همانند اعمال خلايق بر او بگذرد»

علاوه بر این، خواندن دعاى «عشرات» در هر صبح و شام مستحب است و بهترين زمان برای خوان آن بعد از نماز عصر روز جمعه است.

البته در کنار ادعیه و اذکار مورد سفارش، تفکر در تعقیب نماز به ویژه نماز بامداد و شام از اهمیت بالایی برخوردار است به گونه ای که در روایت آمده «یک ساعت اندیشه کردن بهتر از عبادت است.» و در روایتی دیگر آمده «یک ساعت اندیشه بهتر از هفتاد سال عبادت است.» شاید اختلاف ثواب ها به جهت اختلاف انواع آن است...

پی نوشت ها:

بحارالانوار

کافی

گنجینه های نور

منبع:قدس

211008