تردیدی نیست که وابستگی به خاندان رسالت، برتری ویژه ای است که نصیب امامان معصوم علیهم السلام شده است و صد البته، این امتیاز ویژه، بی حساب به ایشان اعطا نشده است؛ چرا که «أَللهُ اَعلَمُ حَیثُ یجعَلَ رَسالَتَه؛ خداوند بهتر می داند که رسالتش را در کجا قرار دهد». اگر پیشوایان معصوم ما شایسته ی این منصب نباشند، خداوند چگونه سرافرازی این مقام را به ایشان می بخشد؟!

مگر نه این که «رسول»، پیک ویژه ی خداوند است؟!

مگر نه این که رسول، مأموریتی ویژه ـ ویژه تر از مأموریتی که بر عهده نبی است ـ دارد؟!

مگر خداوند، با فرستادن رسول، بر بندگان خویش، اتمام حجت نمی کند؟!

و مگر در واپسین کتاب آسمانی، قرآن مبین، نخوانده ای: «وَمَا کُنّا مُعَذَّبینَ حَتّی نَبعَثَ رَسُولاً؛ هیچ گاه (افراد یا امت ها را) عذاب نخواهیم کرد، مگر آن که رسولی برانگیزیم».(1)

پس اگر رسالت، اتمام حجت خداوند بر بندگان است و رسول، مأمور و پیک ویژه ی خداوند، چگونه می توان گفت که خداوند، ناشایستگان به این منصب را مأمور و پیک ویژه ی خود کند؟! مگر نه این که رسول، در مقام هدایت، «ما ینطق عن الهوی، ان هو الاّ وحی یوحی؛ از روی هوای نفس سخن نمی گوید. (آنچه می گوید) چیزی جز وحی نیست که بر او نازل می شود»؟(2)

تو، نیک می دانی که پیامبر واپسین هم، «رسول» است؛ چرا که خداوند فرمود: «وَما محمّد الا رسول قد خلت من قبله الرّسل؛ و محمد، جز «رسول» که پیش از او هم رسولانی بوده اند، نیست».(3) در مجلس نخست گفته ایم که خمسه ی اصحاب کسا و پیشوایان معصوم شیعه، اهل بیت نبوت اند؛ در این مجلس هم از جایگاه رسالت گفته ایم؛ مگر کسی هست که شایسته تر از امامان معصوم و اهل بیت علیهم السلام به جایگاه رسالت باشد؟! به گفته ی آسمانی پیشوای نخست شیعه، حضرت حیدر کرار، علی علیه السلام که فرمود: «نحن اهل البیت لا یقاس بنا احدٌ فینا نزل القرآن و فینا معدن الرساله؛ کسی را با ما اهل بیت نمی توان مقایسه کرد؛ زیرا قرآن در خانه ما نازل شده و گنج رسالت در خانه ی ماست»، دل بسپار تا به یقین برسی.

وَ مُختَلَفُ المَلائِکَه؛ و محل رفت و آمد فرشتگان

در این فراز، می گویی: سلام بر شما اهل بیت نبوت علیهم السلام و جایگاه رسالت که محل آمد و شد فرشتگانید!

اما معصومین علیهم السلام، چگونه میزبانان همیشگی و محل آمد و شد فرشتگان اند؟ رواست اندکی تأمل در این فراز کنی. تو به یقین می رسی که هرچه در هستی می بینی، خزانه هایی نزد خداوند دارند، چنان که خداوند فرمود: اِن مِن شَیءٍ اِلاّ عِندَنا خَزائِنُهُ؛ هیچ چیزی نیست، مگر آن که مخزن های آن نزد ماست»(4) و می دانی که همه خوبی ها و خوب ها، اخلاق و کردار نیک و یا انسان های صالح و نیک، به سوی خداوند صعود خواهند کرد؛ گواه ما این فراز از وحی است که می فرماید «اِلَیهِ تصعد الکلم الطیب والعمل الصالح یرفعه».(5) از سویی تا چیزی ویژگی «وجه اللهی» نیابد، دوام نخواهد یافت؛ «کُلُّ شیءٍ هالک الاّ وجهه».(6) و از دیگر سو، نزول از جانب خداوند، به این معنا نیست که چیزی از آسمان به زمین افکنده شود؛ بلکه این نزول، به شیوه ی تجلی است. به دیگر سخن، نزول از سوی خداوند، نزول مادی نیست که چون قطره های باران بر زمین ببارد؛ بلکه نزول، نزول معنوی است که از جانب خداوند، متجلی می شود و فرشتگان که از سوی خداوند مأموریت دارند، آن را به مقصد خواهند رساند.

نزول فرشتگان هم این گونه نیست که بر صحرا فرود ایند یا بر دریا بنشینند؛(7) فرشتگان، بر قلب های پاک و پاک ترین دل ها نازل می شوند و چه کسی پاک تر از امامان معصوم علیهم السلام؟

پس فرشتگان، بر قلب های امامان علیهم السلام نازل می شوند و پل پیوند غیب و شهودند. مگر در «کافی» نخوانده ای «هیچ فرشته ای را خدا برای کاری نازل نمی کند، جز آن که نخست بر امام علیه السلام وارد می شود و مأموریتش را بر او عرضه می کند»؟

امامان معصوم علیهم السلام، دروازه های فیض خداوندی اند و از همین روست که هر بامداد جمعه، لب می گشایی و در ندبه خوانی هایت «این باب الله الذی منه یؤتی» می سرایی.

همه ی آنچه را که گفته شد، اگر کنار هم بگذاری و به این ادراک برسی که معصومین علیهم السلام، دروازه های فیض الهی اند، به آسانی می پذیری که محل آمد و شد فرشتگان هم هستند.

چند نکته

1. آمد و شد فرشتگان به آستان پیامبر اسلام صلی الله علیه وآله وسلم و امامان معصوم علیهم السلام، به شیوه های گوناگون بوده است؛ چنانکه می گویند حضرت جبرئیل، به شکل یکی از یاران پیامبر صلی الله علیه وآله وسلم که بسیار زیبارو بود و در جنگ احد یا خندق نیز شرکت داشت، به پیشگاه پیامبر می رسید. در مورد معصومین دیگر هم روایت هایی در این باره رسیده است.

2. فرشتگان، گاهی برای عرضه ی کردار بندگان خدا بر معصومین علیهم السلام و امام هر زمانه و هر عصر، نازل می شوند و گاهی نیز برای آوردن مقدرات یک ساله ـ چنان که در شب قدر، نزول فرشتگان از همین روست ـ گاهی هم برای هم سخن شدن و حتی یاری رساندن به امامان نازل می شوند، نظیر آن که در جنگ بدر، فرشتگان، به یاری مسلمانان و پیامبر اسلام صلی الله علیه وآله وسلم آمدند.

3. این که در این فراز می گویی معصومین علیهم السلام، میزبانان فرشتگان و محل آمد و شد ملائک اند، به این معناست که مرتبه ی امامان علیهم السلام، بالاتر از همه ی فرشتگان است. این که گفتیم این ذوات مقدس، برتر از «همه ی فرشتگان» هستند، سخن گزافی نیست. مگر نه این که ادیبان عرب گفته اند «جمع با الف و لام عموم را می رساند»؟ پس امامان معصوم علیهم السلام از همه ی فرشتگان، حتی مقرب ترین آنها، کمال بیشتری دارند.

پی نوشت ها:

1. اسراء : 15.

2. نجم: 3 و 4.

3. آل عمران: 144.

4. حجر: 21.

5. فاطر: 10.

6. قصص: 88.

7. در نزول مادی مثل نزول باران، در واقع قطره های باران از فراز، بر زمین می ریزند و زمانی که قطره ها بر زمین ریخته شدند، دیگر در بالا، وجود ندارند یعنی جایشان عوض می شود و از یک جایی به جای دیگر افکنده می شوند. اما در نزول معنوی مثل نزول فرشتگان، اینگونه نیست که فرشتگان، از آسمان به زمین افکنده شوند و در آن حال دیگر جایگاه آسمانی شان را از دست بدهند. بلکه فرشتگان، با حفظ جایگاه آسمانی خویش، بر پاکان متجلی می شوند، نه این که از مکانی به مکان دیگر منتقل شوند.