«اعتکاف» حضور سازنده در جامعه است

عقیق:روح انسان نیازمند نیایش است، مناجاتی شیرین و زیبا، همکلامی موجودی ضعیف با منشأ قدرتها. از آغاز خلقت تا صحنه رستاخیز، راز و نیاز زیباترین هنر آدمی است. در فضیلت اعتکاف این بس که معادل طواف کعبه و همتای رکوع و سجود است. خدای منّان می‌فرماید: و ما به ابراهیم و اسماعیل فرمان دادیم که خانه مرا برای طواف کنندگان و معتکفان و رکوع کنندگان و سجده کنندگان از هرگونه آلودگی تطهیر کنند. (آیه 125، سوره بقره) ...
برای آگاهی بیشتر از ابعاد این عبادت بزرگ، با آیت ا... علم‌الهدی، نماینده مجلس خبرگان رهبری و امام جمعه محترم مشهد گفت‌‌وگویی داشتیم که از نظر می‌گذرد.

لطفاً‌در آغاز صحبت اشاره‌ای به معنای اعتکاف و تاریخچه آن داشته باشید.
- تاریخچه اعتکاف به صدر اسلام و به همان ایامی باز می‌گردد که رسول اکرم(ص) مقید می‌شدند در مواقع خاصی، معتکف شوند و می‌توان گفت اعتکاف عبادتی جامع بین روزه و نماز و پیوندی بین بنده خدا و خانه خدا، آن‌هم در مسجدی که عنوان جامع دارد، می‌باشد.
این عمل به منظور انقطاع از غیر خدا و ارتباط با پروردگار برای خودسازی است.

آیا تعابیری چون انزوا، گوشه‌نشینی و... برای لفظ اعتکاف استفاده درستی است؟
- هدف از اعتکاف، ایجاد انزوا و قطع ارتباط نیست. اسلام دین اجتماعی است و پیوندهای اجتماعی را سفارش می‌کند. در اسلام روایات بسیاری در باب دیدار از بستگان آورده شده است.
اما اینکه انسان ایامی در سال را برای ارتباط با پروردگار خودش خلوت کند، نتیجه مطلوبی در ارتباطات فرد با جامعه دارد. به گونه‌ای که اعتکاف نوعی خودساختگی ایجاد می‌کند که بر مبنای آن فداکاری، رفاه جامعه و توجه و اهمیت به مردم در آن تجلی می‌یابد و به طور کامل می‌توان گفت: اعتکاف تمرین انزوا نیست؛ بلکه انقطاع از غیر خدا در ایامی خاص برای خودسازی و آماده شدن جهت حضوری سازنده در جامعه است.

شرایط اعتکاف چیست؟
- با توجه به اینکه روزه یکی از شرایط اصلی اعتکاف است، این عمل باید در روزهایی صورت پذیرد که روزه گرفتن مجاز و دارای فضیلت است. بنابراین ماه‌هایی مانند ایام‌البیض، ماه رجب و دهه آخر ماه رمضان پیشنهاد می‌شود. مدت اعتکاف سه روز است که در مسجد جامع صورت می‌گیرد و معتکف در این مدت مگر برای موارد ضروری نباید از محل اعتکاف خارج شود.

نظر جناب‌عالی در ارتباط با رویکرد و استقبال جوانان از این سنت پسندیده چیست؟
- با توجه به حرکتهای انجام پذیرفته در سالهای گذشته و استقبال بی‌نظیر جوانان از موضوع، مشخص می‌شود فطرت پاک جوانان هنوز خداجو و خداپرست باقی مانده است.

تأثیرهای فردی و اجتماعی این سنت را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
- وقتی انسان به چنین دنیایی پا می‌گذارد و گروهی از اقشار مختلف جامعه از پیر و جوان و مرد و زن را می‌بیند، حالات معنوی بسیار زیبایی پیدا می‌کند. نوعی دگرگونی و تحول، درست مانند زمانی که در مکه و مدینه و در مسجدالحرام حضور می‌یابیم. چه بسیار افرادی که اهل گناه و لغزش بوده‌و با یک جرقه و حرکت دگرگون و متحول شدند. حس مسؤولیت پذیری، تعهد و تقید و پایبندی نسبت به مسایل از جمله آثار فردی اعتکاف است.

دیدگاهتان در مورد جمله «اعتکاف تمرینی برای خودسازی، جهت ایجاد جامعه سالم» چیست؟
- انسان همان‌طور که در کارهای روزمره بدون تمرین و ممارست نمی‌تواند کار صحیحی انجام دهد، در اعمال پیچیده نیز نیازمند تمرین و پیگیری است. اگر کسی تمرین اراده کند که در روزهای بلند تابستان با فراهم بودن شرایط روزه باشد و در مقابل نفسانیات خود ایستادگی نماید یا از لذت خوشِ خواب، صرف نظر کند، اراده‌ای استوار و خلل ناپذیر خواهد یافت. در ارتباط با اعتکاف نیز شرایط همین گونه است و در سایه این خودسازی توانایی فرد برای حل معضلات افزایش می‌یابد.

منبع:قدس

211008