عقیق: سوره مبارکه بقره دارای 286 آیه و نخستین سوره مدنی است. جامعیت این سوره از نظر اصول اعتقادى اسلام و بسیارى از مسائل عملى (عبادى، اجتماعى، سیاسى و اقتصادى) غیرقابل انکار است و مباحثی همچون توحید معاد و زندگى پس از مرگ، اعجاز قرآن، یهود و منافقان و تاریخ پیامبران بزرگ مخصوصا ابراهیم و موسى علیهما السّلام را در کنار احکامی چون نماز، روزه، جهاد، حجّ و تغییر قبله، ازدواج و طلاق را بیان می کند.
به مناسبت اینکه در آیات 67 تا 73 این سوره مبارکه داستان فرمان خدا به بنی اسرائیل مبنی بر کشتن و ذبح گاو (بقره) به تفصیل بیان شده و می فرماید: "إِنَّ اللّهَ یَأْمُرُکُمْ أَنْ تَذْبَحُواْ بَقَرَةً" به بقره نامگذاری شده است.
از دیگر نام های این سوره مبارکه "قسطاط الاقرآن" است. قسطاط به معنای خیمه و خرگاه بوده و همانطور که خیمه مجموعه یک خانواده را در خود جمع می کند این سوره نیز قسمت اعظمی از احکام قرآن و اسلام را در خود گرد آورده و در هیچ سوره ای از قرآن به اندازه این سوره احکام فقهی جمع نشده است.
همچنین، به "سنام القرآن" نیز شهرت دارد. چراکه بلندترین نقطه و قله هر چیز را سنام می گویند و این سوره به علت در بر داشتن بخش زیادی از احکام فقهی اسلام، از یک مرتبت و مقام بلندی برخوردار است.
درباره فضائل و خواص این سوره مبارکه از پیامبر (ص) روایت است که هر کس این سوره را بخواند مستغرق صلوات و رحمت نامتناهی الهی بوده و پاداش کسی که در راه خدا حفظ حدود دیار اسلام را کرده باشد، خواهد داشت. حضرت (ص) دستور دادند مسلمانان سوره های بقره و آل عمران را فرا بگیرند که فرا گرفتن آنها موجب برکت و ترک آنها باعث حسرت و پشیمانی است، ساحران و جادوگران بدان راه ندارند و خداوند به اهل باطل توفیق خواندن آن را نمی دهد.
از دیگر خواص آن، این است که هر مومنی که در روز این سوره شریفه را در خانه خود تلاوت کند تا سه روز و اگر در شب بخواند تا سه شب شیطان بدان خانه راه نخواهد داشت.
و نیز می فرمایند: کسی که این سوره را تلاوت نکند خانه او از جمیع خیرات خالی و تهی خواهد بود.
و از حضرت امام صادق (ع) روایت است کسی که او را چشم زده باشند و یا مصروع (آدم غشی) و یا ترسیده و یا فقیر شده و یا هر دردی داشته باشد این سوره مبارکه را به همراه خود بردارد از آن بیماری ها و گرفتاری ها رهایی می یابد.
همچنین، حضرت صادق (ع) می فرمایند: کسی که سوره های بقره و آل عمران را قرائت کند در دنیا ارجمند و در آخرت سربلند خواهد بود و این دو سوره در روز قیامت به صورت چتر بر سر او سایبان می شوند و از تاب آتش وی را نگاه خواهند داشت.
و در خبر است که از حضرت (ع) سوال شد: کدام یک از سوره های قرآن برتر و افضل است؟ فرمودند: آیه الکرسی.
امیر مؤمنان (ع) فرمودند: اگر بدانید که این آیه (آیه الکرسی) تا چه اندازه اهمیت دارد، در هیچ حالی آن را ترک نمی‏کنید.
رسول خدا (ص) می‏فرمودند: آیة الکرسی از گنجی که زیر عرش است به من بخشیده شده، و پیش از من به هیچ پیامبری داده نشده است.
حضرت علی (ع) فرمود: از آن وقتی که این سخن را از پیغمبر (ص) شنیدم، شبی بر من نگذشت که این آیه را نخوانم.
همچنین، امام صادق (ع) فرمودند: هر چیزی قله و سنام برترین دارد سوره بقره قله و منزلت برترین قرآن است. و نیز در خبر آمده است: روزی پیامبر اکرم (ص) خواستند سپاهی به منطقه ای اعزام دارند از هر یک از آنان از میزان حفظ قرآن آزمون می نمودند تا جوانی که سن او از همه کمتر بود عرض کرد: من فلان سوره ها را می دانم با سوره بقره، حضرت (ص) این را شنیدند، فرمودند: اکنون حرکت کنید و این جوان امیر و فرمانده شما است. عرض کردند: یا رسول الله (ص)! سن این جوان از همه ما کمتر است! فرمودند: آری، اما سوره بقره به همراه او است.
در خواص الآیات نقل شده که تلاوت این سوره مبارکه ثواب حج و عمره و شهید شدن در راه خدا را دارد. همچنین آمده است که حضرت سیدالساجدین (ع) از پیامبر (ص) روایت کرده اند: کسی که چهار آیه از آغاز سوره بقره، آیه الکرسی و دو آیه بعد از آن تا "فیها خالدون" و سه آیه پایانی آن را بخواند هیچگونه آسیبی در خود و مال خود نمی بیند و شیطان به وی نزدیک نشده و قرآن را فراموش نخواهد کرد.

پی نوشت ها:
1- مجمع البیان
2- مصباح کفعمی
3- تفسیر نورالثقلین
4- شکوفه های سور قرآنی

منبع:قدس

211008