تفسير آياتى ازسورۀروم دربيان امام باقر

عقیق: ابو عبيده مى‏ گويد: از امام باقر عليه السّلام پيرامون اين آيه شريفه: الم* غُلِبَتِ الرُّومُ فِي أَدْنَى الْأَرْضِ ...  پرسش كردم. حضرت فرمود:
 
اى ابو عبيده! اين سخن تأويلى دارد كه جز خدا و راسخان در علم از خاندان محمد صلّى اللَّه عليه و آله و سلّم آن را ندارند. هنگامى كه پيامبر اكرم صلّى اللَّه عليه و آله و سلّم به مدينه هجرت كرد و اسلام فيروزى يافت، نامه‏ اى به پادشاه روم نوشت و آن را همراه پيكى بفرستاد و پادشاه روم را به اسلام فرا خواند، و نامه‏ اى نيز به پادشاه ايران نوشت و آن را نيز با فرستاده‏اى گسيل داشت و او را هم به اسلام خواند.

پادشاه روم نامه پيامبر اكرم را بزرگ داشت و بر فرستاده او عزت نهاد، در حالى كه پادشاه ايران نامه پيامبر را ناچيز شمرد و آن را پاره كرد و پيك پيامبر را خوار كرد. در آن روز پادشاه ايران با پادشاه روم در حال جنگ بود و مسلمانان آرزو مى‏ كردند پادشاه روم بر پادشاه ايران چيرگى يابد و به او اميد بيشترى از پادشاه ايران مى‏ بردند. و چون پادشاه ايران در اين جنگ چيرگى يافت، مسلمانان را خوش نيامد و بدين سبب غمگين شدند و لذا اين آيه فرو فرستاده شد: الم* غُلِبَتِ الرُّومُ فِي أَدْنَى الْأَرْضِ ... يعنى ايران بر روم پيروز شد در نزديكترين سرزمين كه عبارت بود از شامات و اطراف آن وَ هُمْ‏يعنى ايرانيان مِنْ بَعْدِ غَلَبِهِمْ يعنى روميان سَيَغْلِبُونَ يعنى مسلمانان بر ايشان چيرگى يابند فِي بِضْعِ سِنِينَ لِلَّهِ الْأَمْرُ مِنْ قَبْلُ وَ مِنْ بَعْدُ وَ يَوْمَئِذٍ يَفْرَحُ الْمُؤْمِنُونَ* بِنَصْرِ اللَّهِ يَنْصُرُ مَنْ يَشاءُ ... ، و چون مسلمانان با ايرانيان جهاد كردند و ايران را گشودند مسلمانان به يارى خداوند شاد شدند.

او مى‏ گويد: من گفتم: آيا چنين نيست كه خداوند مى‏ فرمايد در ان سال، با اينكه مؤمنان سالهاى بسيار با  پيامبر گذرانيدند و دوران خلافت ابو بكر را هم پشت سر گذاشتند و در دوران خلافت عمر بر ايران چيرگى يافتند؟ 

امام عليه السّلام در پاسخ فرمود: آيا نگفتم كه اين آيه تاويل و تفسيرى دارد اى ابا عبيده! و قرآن ناسخى دارد و منسوخى آيا نشنيدى كه خداوند فرمود: لِلَّهِ الْأَمْرُ مِنْ قَبْلُ وَ مِنْ بَعْدُ يعنى اختيار با اوست كه پس اندازد يا پيش بدارد و پيش بدارد، آنچه را در سخن پيش انداخته است تا آن روزى كه به طور حتم مقرر گردد كه نصرت و يارى به مسلمانان رسد، و اين است همان سخن پروردگار كه: وَ يَوْمَئِذٍ يَفْرَحُ الْمُؤْمِنُونَ* بِنَصْرِ اللَّهِ يَنْصُرُ مَنْ يَشاءُ يعنى روزى كه فرمان نصرت حتمى گردد.