آثار نیکوکاری از منظر قرآن و روایات

عقیق: حجت الاسلام محمدصادق یوسفی مقدم رئیس مرکز فرهنگ و معارف قرآن کریم در مورد اینکه جایگاه و اهمیت نیکوکاری در آیات و روایات چیست گفت: نیکوکاری دو معنا دارد. یک معنایش این است که انسان نعمتی که دارد به دیگری می بخشد. یک معنایش هم این است که انسان کار نیک انجام دهد. یعنی کاری درست و پسندیده انجام می دهد.

وی ادامه داد: بر این اساس نیکوکاری از عدالت ارزش بالاتری دارد برای اینکه در عدالت انسان آن چیزی که بر عهده و وظیفه اوست انجام می دهد، ولی در احسان آنچه که بیش از وظیفه اوست انجام می دهد و در حقیقت کمتر از آنچه که حقش است می گیرد. ولی در عدالت انسان به اندازه وظیفه اش آن چیز را دریافت می کند.

استاد حوزه علمیه قم اظهارداشت: نیکوکاری نتیجه ایمان است یعنی کسانی که مومن و اهل ایمان  هستند نیکوکار هستند در سوره صافات آیه 81 وقتی که یک پیامبر را توصیف می کند می گوید او یکی از بندگان مومن ما بود یعنی هم اهل بندگی و عبودیت خدا بود و هم اهل ایمان بود. ایمان او ، او را وادار می کرد که کار نیکو انجام دهد. اما در آیات قرآن آیات بسیاری داریم که ما را به پرداختن نیکوکاری تشویق می کند. در بسیاری از آیات خداوند یاد می کند که الله محب المحسنین یعنی خداوند احسان کنندگان را دوست دارد.

وی افزود: در بسیاری از آیات این تعبیر وجود دارد که خدا اهل نیکو کاری را دوست می دارد زیرا خودش نیکوکار است و محسنین را هم که این صفت الهی را در وجود خودشان به وجود آورده اند دوست دارد.

رئیس مرکز فرهنگ و معارف قرآن کریم تصریح کرد: اما خداوند یکسری آثار برای نیکوکاری قرار داده است. اولین اثر این است که انسان نیکوکار انسانی است که به آرامش دنیا و آخرت می رسد. یعنی انسان نیکوکاربه دغدغه و اظطراب روحی و روانی دست پیدا نمی کند. در سوره بقره آیه 112 اشاره به همین مسئله دارد که انسانهای نیکوکار نه ترسی بر آنها عارض می شود و نه خوف و وحشتی آنها را فرا می گیرد و نه اندوهگین می شوند.

رئیس مرکز فرهنگ و معارف قرآن کریم عنوان کرد: اجابت درخواست های فرد از خدا یکی دیگر از آثار نیکوکاری است. در سوره آل عمران آیات 147 و 148 اشاره به همین مطلب دارد.که خداوند درخواست های نیکوکاران را اجابت می کند. فآتاهم الله ثواب الدنيا وحسن ثواب الآخره والله يحب المحسنين خدا به انسانهای نیکوکار ثواب دنیا می دهد و بهتر از آن در آخرت.درخواست آنها را اجابت خواهد کرد. بعدا درپایان می فرماید خداوند نیکوکاران را دوست دارد. در جای دیگری می فرماید که انسان های نیکوکار از الطاف الهی برخوردار می شوند خدا به آنها کمک می کند . در سوره نحل آیه 128 خداوند می فرماید  ان الله مع الذين اتقوا والذين هم محسنون خداوند با کسانی که تقوا دارند و نیکوکار هستند است هم متقین از امداد الهی برخوردار می شوند در کنار آنها نیکوکاران نیز از امداد الهی برخوردار می شوند.

استاد حوزه علمیه قم اظهارداشت: اثر دیگر نیکوکاری این است که گناهان را از بین می برد. نیکوکاری گناه را می پوشاند و از بین می برد در آیات زیادی به این مسئله اشاره شده است سوره هود آیه 114، سوره نحل آیه 16 سوره زمر ایه 34 و 35 و بسیاری از ایات دیگر انسان نیکوکار از این آثار خوب برخوردار می شوند. در نهایت پاداش نیکوکاران بهشت است. در بسیاری از آیات به این مسئله اشاره شده است. در سوره مرسلات آیه 41 تا 44 سوره زاریات آیه 15 و 16 و بسیاری  از آیات دیگر این مسئله مورد توجه قرار گرفته است.

 وی افزود: یکی دیگر از اثار نیکوکار منزلت اجتماعی بالا برای نیکوکاران است. خداوند علیرغم اینکه عده ای می خواهند نیکوکاران منزلت اجتماعی نداشته باشند منزلت اجتماعی آنها را بالا می برد. جریان حضرت یوسف از این قرار است. حضرت یوسف نیکوکاری کرد علیرغم اینکه او را در فشار قرار دادند ولی دیدیم که جایگاه بلندی یافت سوره مبارکه یوسف آیه 56 بیانگر همین مسئله است. نیکوکاری یک کار عمومی است اختصاص به حضرت یوسف ندارد خداوند منزلت اجتماعی هر نیکوکاری را حفظ می کند و بالا می برد.

رئیس مرکز فرهنگ و معارف قرآن کریم تصریح کرد: در آستانه عید نوروز هستیم بسیاری از بندگان خدا هستند که به خاطر گرانی ها و فشارهای اقتصادی زندگی اشان با مشکل روبرو است. چه خوب است انسانهایی که برخوردار از نعمت هستند به آنها کمک کنند رسیدگی به همسایه و فامیل و دوست و آشنا را در کارهاشان قراردهند. نیکوکاری صفات برجسته ایرانیان است و انشاءالله در ایام عید جلوه بیشتری پیدا کند.

یوسفی مقدم درباره اینکه احسان و نیکو کاری چه رابطه ای با زکات و صدقه که در اسلام سفارش زیادی به آنها شده گفت:پرداختن زکات واجب است هر کسی زکات مالش را نپردازد موجب عذاب الهی می شود، اما صدقه یک وظیفه واجب شرعی نیست و مستحب است در نتیجه جزء نیکوکاری محسوب می شود. یعنی انسان نعمتی را که دارد در اختیار دیگران قرار دهد این کار ارزشمند و نیکوکاری است.