چگونگی سفرحضرت معصومه به ایران وارتحال درقم

عقیق: حضرت فاطمه معصومه(س) از جمله زنانی است که می‌‌توان ادعا کرد که تالی‌‌تلو معصوم است.

بنا به مقتضای عبارت معروف «أهل البیت أدری بما فی البیت» اهل خانه از آنچه که در خانه می‌‌گذرد، بیشتر از دیگران می‌دانند، بهتر است آن بانوی بزرگ را از زبان امامان معصوم(ع) بشناسیم.

امام صادق(ع) فرمود: خدا حرمی دارد و آن مکه است، پیامبر(ص) حرمی دارد و آن مدینه است، امیرالمؤمنین(ع) حرمی دارد و آن کوفه است... بهشت هشت در دارد که سه تای آن از قم است؛ در این شهر زنی از فرزندان من از دنیا می‌‌رود، نام او فاطمه دختر موسی(ع)  است و با شفاعت او همه شیعیان من روانه بهشت می‌شوند. [1]

شهر قم، مدفن تعداد زیادی از امامزادگان است و هر کدام دارای مقامات بس والایی هستند، اما ائمه(ع) تنها از اهمیت شخصیت و زیارت دختر موسی بن جعفر(س) سخن گفته‌اند، این خود نشانگر عظمت معنوی این بانوی بزرگ است.

یکی دیگر از نشانه‌های شخصیت آن حضرت داشتن زیارت نامه مخصوص بسان پیامبر(ص) و امامان(ع) است، در حالی که در آرامگاه‌‌های دیگر امامزادگان به طور معمول خواندن فاتحه مرسوم است. چند نکته در زمینه شخصیت آن بانوی بزرگ در خورد توجه است:

1 . مسافرت ایشان پس از هجرت اجباری برادر بزرگوارش امام رضا(ع) به مرو، به سمت ایران به جهت دیدار با برادر، اما آنگونه که مورخان نوشته‌اند این مسافرت به سرانجام نرسید و حضرت معصومه با رسیدن به ساوه بیمار شد و دستور داد او را به قم ببرند و در همین شهر بود که جان را به جان آفرین تسلیم کرد.[2]

حرکت آن حضرت از مدینه به سمت ایران با این مسیر طولانی و به جان خریدن همه سختی‌های مسافرت مخصوصاً خطراتی که از ناحیه حکومت مأمون آن حضرت را تهدید می‌کرد حاکی از شخصیت سیاسی و اجتماعی این بانوی بزرگ است.

2 . در این مسافرت آنگاه که مریض شد و از دستیابی به امام رضا(ع) مأیوس شد با توجه به آگاهی او از موقعیت آینده قم و مرکزیت فرهنگی آن دستور داد او را به قم ببرند تا پس از پرواز روح بلندش به سوی ملکوت، حرم بهشت گونه‌اش مأمن عاشقان اهل بیت(ع)  قرار گیرد.

این تصمیم یعنی دستور برای رسیدن به قم، حاکی از داشتن دید فرهنگی دختر موسی بن جعفر(س) است. در این راستا وقتی زندگی‌نامه آن حضرت را مطالعه کنیم در می‌یابیم که یکی از القاب مشهور آن حضرت «محدثه»[3] است.

وی روایاتی را از اجداد طاهرینش نقل کرده، همچنین جمعی از ارباب علم حدیث از او نقل حدیث کرده‌اند؛ از آن جمله می‌توان به روایتی که آن حضرت در سلسله سند هست و به خبر مسلسل به فواطم[4] مشهور شده اشاره کرد:

بکر بن احمد قصری از فاطمه دختر امام رضا(ع) و او از فاطمه (حضرت معصومه) و زینب و ام کلثوم دختران امام کاظم(ع) و آنان از فاطمه دختر امام صادق(ع) روایت کرده‌اند و سند این حدیث به حضرت فاطمه زهرا(س) می‌رسد که فرمود: آیا فراموش کرده‌اید فرمایش رسول خدا(ص)  را در روز عید غدیر که فرمود: «من کنت مولاه فعلی مولاه».[5]

و همچنین روایت دیگری با همین سلسله سند که به حدیث معراج مربوط است.[6][7]

بنابراین:

1 . حضرت معصوم(س) دارای شخصیتی معنوی و ارزنده است همان‌گونه که از سخنان معصومان(ع) استفاده می‌شود.

2 . بعد سیاسی و فرهنگی شخصیت حضرت معصومه(س) نیز قابل توجه است، همان گونه که از زندگی‌‌نامه آن حضرت قابل استفاده است.

پی نوشت ها:

[1] . قمی، عباس، سفینة البحار، ج 2، ص 376.

[2] . قمی‌، عباس، همان، ص 376؛ حکیمی، محمد، حضرت معصومه و شهر قم، معاصر، مرکز انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی، قم، چاپ دوم، 1376، ص 41 ـ 40.

[3] . محمدحسون؛ ام علی مشکور، اعلام النساء المومنات، انتشارات اسوه، چاپ اول، 1411 هـ . ق، ص 577.

[4] . قمی، عباس، همان، واژه شیع و فطم.

[5] . شافعی، شمس الدین محمد، اسنی المطالب، مکتبه الامام امیرالمؤمنین، اصفهان، ص 50.

[6] . مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، داراحیاء التراث العربی، بیروت، ج 65، ص 76، ح 136.

[7] . مرکز مطالعات و پاسخ گویی به شبهات حوزه علمیه قم

 منبع:فارس

211008