چه چیزهایی باید از پیامبر(ص) بیاموزیم؟

عقیق: حجت الاسلام قاسم خانجانی، عضو هیئت علمی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه در رابطه با الگوگیری از زندگی پیامبر اعظم (ص) برای زندگی به سبک درست و اسلامی گفت: سبک زندگی برگرفته از اندیشه و طرز تفکراست بنابراین پیش از بررسی سبک زندگی پیامبر می بایست اندیشه و طرز تفکری را که براساس آن سبک زندگی پیاده می شود ارزیابی کرد.

جایگاه خدا در زندگی به سبک اسلامی
وی تصریح کرد: بزرگترین افتخار رسول خدا (ص) همچنان که در روایات و بخصوص در تشهد نماز به آن اشاره شده، این بود که خود را بنده خدا می دانستند و بیشترین ابعاد پسندیده زندگانی رسول خدا (ص) از همین نگاه بنده و عبد خدا بودن نشات می گرفت. ما نیز در صورتی که بتوانیم این نگاه را در زندگی خود داشته باشیم می توانیم سبک زندگی ایشان را در زندگی پیاده کنیم. همچنان که قرآن ایشان را به صراحت به عنوان اسوه ای بی مانند و نمونه ای بی همتا برای بشریت معرفی می کند.

وجود مقدس نبی مکرم اسلام همچون آیینه تمام نمایی از خدا است
حجت الاسلام خانجانی با بیان اینکه وجود مقدس نبی مکرم اسلام همچون آیینه تمام نمایی از خدا است که تمام خوبی ها در هر زمینه به شکل اکمل در ایشان تبلور یافته است، افزود: توجه به این طرز تفکر و این اندیشه این امکان را به ما می دهد که حضرت رسول(ص) را نصب العین خود در زندگی قرار داده و همچون یک نقشه راه که تمام مراحل حرکت براساس آن برنامه ریزی می شود، با نگاه به این آینه مسیر حرکت و سبک زندگی خود را تعیین کنیم.

حجت الاسلام خانجانی افزود: آنگاه که تفکر و اندیشه آدمی از عبودیت و بندگی فاصله گرفت سبک زندگی او نیز از سبک زندگی پیامبر فاصله می گیرد چرا که پیامبر براساس عبودیت و بندگی زندگی می کرد و لذا چنان زندگانی ای داشت در حالی که ما با معیارها و ملاک های زندگی پیامبر فاصله گرفته ایم. تفکر عبودیت موجب می شود تا آنچه در کلیه ابعاد زندگی برای انسان اهمیت می یابد، خدا و رضایت الهی باشد و اگر چنین شد، برخلاف تصور برخی، امروز نیز ساده زیستی نه تنها عیب نخواهد بود بلکه یک امتیاز محسوب می شود، نرفتن به سوی زرق و برق دنیا، نرفتن به سوی کسب مال از هر راه و به هر شکل نه تنها مذموم نخواهد بود بلکه یک امتیاز به شمار خواهد رفت.

چرا سبک زندگ ما دچار تغییر شده است؟

وی با اشاره به دوران انقلاب و اوایل دوران دفاع مقدس و تاثیر نوع فکر و اندیشه غالب جامعه در زندگی روزمره مردم گفت: در دوران انقلاب و به خصوص دوران دفاع مقدس جوانان در ساده برگزار کردن مراسم ازدواج، حتی برگزار کردن مراسم عروسی در مسجد، با هم رقابت می کردند. با وجود اینکه چنین چیزی به هیچ وجه مرسوم و معمول نبود و حتی در زمان پیامبر نیز این امر معمول نبود و امروز نیز به آن توصیه نمی شود اما هدف و مقصود من بیان این مطلب است که تغییر و تحول در طرز فکر و نوع اندیشه انسان، تا چه اندازه در عمل و زندگی او تاثیرگذار خواهد بود. بنابراین مجالس و محافل آن روزگار، نوع تربیت آن دوران و آن نوع از فکر و اندیشه امثال شهید همت ها، بروجردی ها و شهید زین الدین ها را به جامعه تحویل می دهد و هنگامی که از آن فضا فاصله گرفته و آن طرز تفکر به فراموشی سپرده می شود، هنگامی که شانیت های ساختگی ظاهری و اعتباری دست و پاگیر می شود، آیا سبک زندگی ما دگرگون نخواهد شد؟

عضو هیئت علمی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه تصریح کرد: تا زمانی که کوچکترین منیت و خودبینی در انسان وجود دارد و انسان به هر دلیلی مانند تحصیل،تخصص، پیشرفت علمی، دسترسی به صنعت یا حرفه ای قابل توجه و یا رسیدن به هر نوع امتیاز اجتماعی به لحاظ ظاهری، در برابر خدا خود را موجودی قابل اعتنا می بیند، از تفکر بندگی و عبد خدا بودن فاصله دارد و هر چه این فاصله بیشتر باشد، به جای ملاک و معیار قرار دادن زندگی پیامبر(ص) سلیقه ها، علم و امتیازات اعتباری خود را ملاک قرار خواهد داد.

وی در تشریح بیشتر این موضوع و تطبیق آن در زندگی عملی گفت: اینکه امروز می بینیم احکام شرع یا به درستی فهمیده نمی شوند و یا به درستی به آنها عمل نمی شود به این جهت است که ما احکام را آنگونه که هست و آنگونه که به ما رسیده دریافت و عمل نمی کنیم بلکه به شکل موازی در کنار این احکام، سلیقه ها و تمایلات خود را نیز وارد می کنیم. به عبارت دیگر احکام الهی را طبق سلیقه خود پیاده کرده و براساس دانسته های خودمان حرکت می کنیم در نتیجه یک زندگی دینی کاریکاتوری برای خود تعریف کرده ایم.

زندگی ما، زندگی دینی کاریکاتوری است!

عضو گروه علمی دانشنامه پیامبر اعظم(ص) خاطرنشان کرد: منظور از زندگی دینی کاریکاتوری این است که ما گاه در برخی موارد کاملاً سرسختانه نسبت به انجام یک عمل مستحب یا ترک عمل مکروه تاکید و تعصب داریم در حالی که فعل حرامی را به راحتی مرتکب شده و یا واجبی را به راحتی ترک می کنیم و با توجه به تاثیر مستقیم این عوامل در زندگی، این طرز تفکر و اندیشه ماست که در وهله اول تحت تاثیر قرار می گیرد.

سنگ بنای سبک زندگی، طرز تفکر و اندیشه انسان است
این کارشناس مسایل دینی با تاکید بر این که سنگ بنای سبک زندگی، طرز تفکر و اندیشه انسان است افزود: ما امروز پیش از آنکه در تلویزیون، رادیو، مقالات و مجلات به مساله تبیین سبک زندگی در مصادیق بپردازیم می بایست یک قدم به عقب بازگشته و نوع فکر جامعه را تصحیح کنیم چرا که اگر طرز فکر درست شود، زندگی نیز خود به خود درست می شود. اما در غیر این صورت اگر با تبلیغات یا ایجاد حالت مقطعی هیجانی، نوعی ساده زیستی و زهد را به جامعه تزریق کنیم، این ساده زیستی ماندگار و پایدار نخواهد بود، بلکه زودگذر است و همچنان که با موج تبلیغاتی آمده است با موج تبلیغاتی دیگری نیز از میان می رود در صورتی که اگر پایدار شد هرگز وابسته به هیجانات یا حتی وابسته به سمت و سوی حرکت جامعه نیز نخواهد بود. همچنان که امروز در همین جامعه، خانواده های متدین پوشش و حجاب نامناسب را، چه در آقایان و چه در خانمها، مشاهده می کنند اما تغییری در رفتار و ظاهر آنها اتفاق نمی افتد و حتی ابایی از مورد تمسخر قرار گرفتن توسط دیگران نیز ندارند چون پشتوانه فکری این رفتار، در آنها مهیا شده و سنگ بنا، سنگ بنای صحیحی است.

حتی نوع عبادت برخی از ما مطابق سیره رسول الله(ص) نیست

وی در بیان جزئییات و مصادیق این حقیقت تصریح کرد: حتی عبادات ما نیز تا زمانی که تفکر ما تصحیح نشده، دچار مشکل است چرا که عبادات نیز جزئی از زندگی ماست امروز متاسفانه حتی نوع عبادت برخی از ما مطابق زندگی و سیره رسول الله (ص) نیست چون عبادت ما براساس عادت انجام می شود این که این نماز به هر حال باید خوانده شود یا روزه به هر حال باید گرفته شود در حالی که پیامبر خدا عبادت را براساس نیاز روحی خود و نیاز ارتباط خالق و مخلوق انجام می دادند. البته اینکه در اینجا از پیامبر به شکل خاص نام برده می شود مقصود نمونه اتم و اکمل این موضوع است و مسلم است که تمام ائمه معصومین (ع) اینگونه بوده و به عبادت به چشم یک ارتباط معنوی مورد نیاز روحی می نگریستند که جزء نیازهای طبیعی و فطری انسان است و لذا از آن لذت می بردند، اما ما از عبادت لذت نمی بریم حتی گاه نماز را فراموش می کنیم چرا که براساس احساس نیاز نیست. ما غذا خوردن را هرگز فراموش نمی کنیم چون نیاز بدن است اما عبادت، نماز و روزه، مناجات و ...حداقل در بخشی از جامعه ما هنوز آنچنان که باید نهادینه نشده است.

حجت الاسلام خانجانی افزود: اینکه ما امروز برای تبیین نوع پوشش صحیح، مدام نیازمند استدلالات مختلف هستیم به دلیل فاصله گرفتن از تفکر توحیدی و بندگی خداست. ما مایل نیستیم تکالیف الهی را به همان شکل که وارده شده، نه آنگونه که ما می پسندیم، بپذیریم. به عبارت دیگر نه این تکالیف را کاملاً رد و نفی می کنیم و نه کاملاً تسلیم می شویم و می پذیریم بلکه از حربه توجیه استفاده می کنیم و این موضوع در کلیه مسایل زندگی ما جاری و ساری است. بنابراین اگر به واقع به دنبال سبک زندگی اسلامی و سبک زندگی پیامبر (ص) و ائمه (ع) هستیم می بایست تابلوی زندگی این بزرگواران را بنگریم و براساس آن حرکت کنیم اما اگر همچنان به دنبال هزاران صفحه کتاب و برپایی چندین و چند همایش و نشست هستیم که معمولا پرخرج و بی خاصیت هستند، بدانیم که هیچیک از این اقدامات پاسخگوی ما نیست! چرا که برای الگوگیری از سبک زندگی پیامبر ابتدا باید سبک اندیشه و طرز فکرمان را اصلاح کنیم و بندگی و عبودیت را از حضرت بیاموزیم!

منبع:شبستان