عقیق: اغتنام
فرصت و عمر، از جمله تركيبات غير مصرح در قرآن كريم است؛ ولى آياتى وجود دارد كه
به اين مفهوم، اشاره غير مستقيم كرده است، که در این زمینه می شود به آیه 3 سوره
مبارکه مومنون اشاره داشت؛» وَالَّذِينَ هُمْ عَنْ اللَّغْوِ
مُعْرِضُونَ»؛(1) «آنان (مؤمنان)
كسانى هستند كه از بيهودگى [و فرصت سوزى ] رويگردان هستند.«
اما
در روايات با صراحت از این موضوع سخن گفته شده است:
1ـ رسول الله(ص) فرمودند:» إِنَّ الْعُمُرَ مَحْدُودٌ لَنْ يَتَجَاوَزَ أَحَدٌ مَا قُدِّرَ لَهُ فَبَادِرُوا قَبْلَ نَفَاذِ الْأَجَل؛(2) به درستى كه عمر محدود است و هيچ كس از آنچه براى او مقدّر شده، تجاوز نمى كند. پس قبل از سر رسيدن مرگ، به آن روى نماييد»!
2ـ أمير المؤمنين(ع) در این باره فرمودند: «اَلْفُرْصَةُ تَمُرُّ مَرَّ السَّحابِ فَانْتَهِزُوا فُرَصَ الْخَيْرِ؛(3) فرصتها چون ابر مى گذرند. پس فرصتهاى نيكو را دريابيد!«
مردى
به نام «عنوان بصرى» كه از اصحاب خاص امام صادق(ع) بود، روزى در مدينه
خدمت امام رسيد و مسائلى را از ايشان پرسيد. حضرت نيز به پرسشهاى او به دقت پاسخ
داد و او را قانع نمود. وقتى كه پرسشهاى عنوان بصرى تمام شد، چون كارى نداشت، همان
جا در گوشه اى نشست و ساكت ماند. امام صادق(ع) كه ديد او بيهوده در گوشه
اى نشسته است و وقتش را بيهوده تلف مى كند، به او رو كرد و فرمود» :إِنِّي رَجُلٌ مَطْلُوبٌ وَ مَعَ ذَلِكَ لِي أَوْرَادٌ فِي كُلِّ
سَاعَةٍ مِنْ آنَاءِ اللَّيْلِ وَ النَّهَارِ فَلَا تَشْغَلْنِي عَنْ وِرْدِي(4)؛ همانا من مردى هستم كه
مراجعه كننده دارم و علاوه بر آن، براى من در هر ساعتى از شبانه روز ذكر و عبادتى
هست. پس مرا از اوراد و اذكارم باز ندار (وقت مرا نگير و دنبال كار خودت برو»!)
عنوان
بصرى اطاعت كرد و خداحافظى نمود و رفت. روز ديگرى دوباره سراغ امام آمد و از امام
مسائلى را پرسيد. حضرت نيز مانند دفعه پيش پاسخهاى او را باز گفت و او را پند داد.
دوباره عنوان بصرى رفتار پيشين خود را تكرار كرد و همان جا نشست. امام كه ديد او
دوباره مزاحم وقت وى شده، به او فرمود: «قُمْ عَنِّي يَا أَبَا
عَبْدِ اللَّهِ فَقَدْ نَصَحْتُ لَكَ وَ لَا تُفْسِدْ عَلَيَّ وِرْدِي فَإِنِّي
امْرُؤٌ ضَنِينٌ بِنَفْسِي؛(5) اى ابو عبدالله! از نزد من برخيز و برو!
[خواستي كه تو را نصيحت كنم،] من [هم] تو را نصيحت كردم. پس ديگر ذكر [و عبادت] مرا تباه نساز؛ چرا كه من مردى هستم كه نسبت به نفس خود دريغ دارم [كه مبادا
عمرم هدر رود.[»
در احوال پيامبر اعظم(ص) نوشته اند: ايشان شبانه روز خود را به سه قسمت تقسيم كرده بودند: بخشى از آن را به عبادت و راز و نياز و گفتگوى با خداى خويش مى پرداختند، بخش ديگرى را براى خانواده و انس گرفتن با همسر و فرزندان و تأمين نيازهاى روحى و عاطفى آنان گذاشته بودند و بخش سوم را هم به مردم اختصاص داده بودند؛ چنان كه وقتى نوبت به مردم مى رسيد، آنان دسته دسته به خانه ايشان مراجعه مى كردند و حضرت پاى صحبت و درد دل آنان مى نشستند و به سخنان آنان گوش فرا مى دادند و مشكلاتشان را حل مى نمودند.(7)
:پی نوشت ها
1) مؤمنون/3.
2) بحارالأنوار، ج 100، ص 26؛ اعلام الدين، ص 336.
3) نهج البلاغة، حكمت 21.
4) بحارالأنوار، ج 1، ص 224.
5) همان، ص 226.
6) همان، ج 49، ص 170.
7) مكارم الاخلاق، فضل بن الحسن الطبرسى، بيروت، مؤسسه الاعلمى للمطبوعات، 1392 ه . ق، ج 1، ص 13.
-ماهنامه اطلاع رسانی، پژوهشی، آموزشی مبلغان شماره 107.
منبع:جام نیوز
