عقیق: مرحوم آیت الله عزیزالله خوشوقت از اساتید اخلاق حوزه در یکی از دروس اخلاق خود به موضوع «جایگاه استخاره در اسلام» پرداختند که متن آن بدین شرح است:
اسلام درباره بسیاری از موضوعات حکم صادر کرده است.
در مواردی که حکم الهی وجود دارد، دیگر جای استخاره نیست. وقتی خداوند درباره کاری فرموده است «این واجب است»، اگر انسان استخاره کند و نتیجه استخاره بد بیاید، به هیچ‌وجه نمی‌تواند ترک کند؛ زیرا واجب است و باید انجام شود.
یا وقتی خدا گفته است «این کار حلال نیست و باید ترک شود»، حتی اگر استخاره خوب بیاید، مجاز به انجام آن نیست.
بنابراین، هر جا که خدا حکم قطعی دارد، استخاره ممنوع است؛ و آن‌جا که خدا حکم مشخصی ارائه نکرده و تکلیف مستقیم وجود ندارد، جایگاه استخاره معنا پیدا می‌کند.
مثلاً معامله کردن با یک انسان، فی‌نفسه حلال است؛ امّا ممکن است ندانیم این شخص خوش‌قول و درستکار است یا نه، یا نمی‌دانیم آیا در آینده درست عمل خواهد کرد یا خیر.
در چنین شرایطی چه باید کرد؟
ابتدا انسان باید با عقل و تجربه خویش تشخیص دهد طرف مقابل چه نوع شخصیتی دارد.
* مرحله اول:
اگر مدّتی با او همکاری کرده، معامله انجام داده، رفت‌وآمد داشته و صحنه‌های مختلف زندگی او را دیده است، می‌تواند بفهمد که او در برخورد با مال مردم چگونه رفتار می‌کند.
اگر از این طریق تشخیص داد که فرد قابل اعتماد نیست، معامله نمی‌کند؛ و اگر تشخیص داد فرد درستی است، معامله را انجام می‌دهد. این مرحله اول است.
* مرحله دوم:
اگر این تشخیص ممکن نبود و تا به حال هیچ برخورد یا معامله‌ای با آن فرد نداشته باشد، مرحله دوم مشورت با کسانی است که سابقه همکاری با او را داشته‌اند.
اگر آنان گفتند سابقه‌اش خوب نیست، معامله نمی‌کند؛ و اگر گفتند فرد قابل اعتمادی است، وارد معامله می‌شود. این مرحله دوم است.
* مرحله سوم
حال اگر در این مرحله نیز به نتیجه نرسید؛ یعنی کسانی که با او معامله کرده‌اند هم نتوانستند تشخیص دهند یا سابقه مشخصی از او وجود نداشت، در چنین حالتی برای بیرون آمدن از حالت تردید و توقف، آخرین مرحله «مشورت با خدا» است؛ و این همان جایگاه استخاره است.
پس استخاره در مرحله سوم و در جایی قرار دارد که مرحله اول و دوم به نتیجه نرسیده باشد.
برای شنیدن و دانلود صوت اینجا را کلیک کنید
منبع:حوزه
