عقیق: اگرچه در دین مبین اسلام، کعبه به‌عنوان مهمترین نماد اجتماع مسلمین در قرآن کریم و سنت اهل‌بیت علیهم‌السلام مطرح شده است؛ اما در کنار این مکان مقدس و به تعبیر دقیق‌تر «اقدس» به دلیل اقتضائات سیاسی، اماکن دیگری نیز از سوی امامان شیعه برای تجمع شیعیان معرفی شده است که از جمله آنها می‌توان به بقاع متبرکه اهل‌بیت(ع) و همچنین فرزندان صالح ایشان امامزادگان اشاره کرد.
برای نمونه، وجود نورانی امام حسین علیه‌السلام در روایتی معتبر درباره اهمیت زیارت بقعه خود عنوان داشتند: «من کشته اشک‌ها هستم، و با حالی حزین و اندوه کشته شدم، بر خداوند است که هیچ گرفتاری به زیارت من نیاید مگر آن که او را شادمان بازگردانم و به خانواده‌اش برسانم.»ترویج زیارت سیدالشهدا(ع) و فراگیرشدن این موضوع، رفته‌رفته به جمعیت اندک شیعیان «هویت» بخشید و ثمرات این اقدام به جایی رسید که در روزگار ما زیارت اربعین به بزرگ‌ترین تجمع بشری در طول تاریخ تبدیل شده و شیعیان سال‌به‌سال احساس انسجام بیشتری می‌کنند.
اهمیت مهدویت و نقش مسجد جمکران در تبدیل‌شدن به یک نماد
بنا بر آنچه گفته شد، «نمادسازی» یکی از اقدامات ائمه شیعه است که با توجه به در اقلیت قرارداشتن شیعیان به لحاظ جمعیتی با جدیت دنبال شده تا هویت شیعیان دچار ازهم‌گسیختگی نشود.بی‌تردید «مهدویت» و توجه به ظهور منجی نیز که یکی از مهمترین مبانی فکری شیعیان را تشکیل می‌دهد از این قاعده مستثنی نیست و با توجه به حضور شیعیان در عصر غیبت کبری، رابطه امام با شیعیان باید حفظ شود و از آن طرف شیعیان نیز باید با یادآوری مکرر مسئله ظهور و لزوم آماده‌سازی جامعه برای حضور امام علیه‌السلام، نقش خود را در تکمیل پازل هدایت ایفا کنند؛ چنانچه در روایتی از امام‌زمان ارواحنا له‌الفدا در این باره آمده است: «برای تعجیل در ظهور من زیاد دعا کنید که خود فَرَج و نجات شما است.»
در راستای تحقق همین هدف بود که دستور بنانهادن مسجد مقدس جمکران در ۱۷ رمضان سال ۳۹۳ هجری از سوی امام زمان عجل‌الله تعالی فرجه صادر شد و با توجه به اهتمام علمای اصولی و حدیثی مهمی چون آیات عظام حاج شیخ عبدالکریم حائری، حاج میرزا جواد آقا ملکی تبریزی، حاج سیدمحمدتقی خوانساری، حاج سید محمدحجت کوه‌کمره‌ای، حاج آقا حسین بروجردی، حاج سیدحسین قاضی، حاج شیخ محمدتقی بافقی، حاج آقا مرتضی حائری، محمدتقی بهجت، محمدعلی اراکی، سیدمحمدرضا گلپایگانی، شهاب‌الدین مرعشی نجفی و... به زیارت مسجد جمکران و اقامه نماز و توصیه‌های مکرر به مقلدان برای زیارت این مسجد، می‌توان به راحتی دریافت که این مسجد یک «نمادِ هویت‌ساز» برای موضوع مهدویت و تشکیل حکومت جهانی ایشان است و در کنار این نماد می‌توان فرهنگ مهدویت را بیش از پیش تقویت کرد.
تبدیل‌شدن مسجد مقدس جمکران به محل رجوع شیعیان جهان
همان‌گونه که از نظر گذشت، ایجاد نماد و سنبل از سوی اهل‌بیت پیامبر اسلام برای ترویج عقاید شیعه یک امر تکراری شده و مجرب است و مسجد مقدس جمکران نیز در همین راستا و به دستور مستقیم حضرت بقیه‌الله الاعظم شکل‌گرفته و امروز پس از چندین سده از زمان تأسیس این بنای متبرک، شاهد آن هستیم که مسجد مقدس جمکران نه‌تنها محل رجوع شیعیان ایران و توجه و تمرکز ایشان به موضوع مهدویت است؛ بلکه زوار شیعه از سرتاسر جهان خود را به این نماد هویت‌ساز می‌رساند.
نمونه بارز نقش هویت‌ساز مسجد مقدس جمکران را می‌توان در ایام نیمه شعبان دید که در این روزها پیش‌بینی می‌شود حدود ۴ میلیون زائر از این مکان مقدس زیارت می‌کنند و برای سال جاری نیز از هم‌اکنون مردم مختلف ایران و سایر کشورهای مسلمان اقدام به برپایی غرفه کرده‌اند و بر اساس آمارها از ۱۳۰ موکب متقاضی برای برپایی موکب در جشن نیمه شعبان، ۶۰ موکب را هموطنان ما از استان‌های غیر از قم به عهده دارند و علاوه بر این ۳۷ موکب را غیرایرانیان از کشورهایی نظیر افغانستان، عراق، سوریه، بحرین، یمن پاکستان و هند برپا خواهند کرد. این آمار و رشد سالیانه آن به‌خوبی حکایت از ترویج فرهنگ مهدویت و آماده‌سازی برای تشکیل حکومت جهانی شیعیان در سطح جهانی است.
گذشته از این، نمونه دیگر جهانی‌شدن این مسجد به استقرار زائران خارجی اربعین حسینی در این مسجد مقدس و اشتیاق آنان به حضور در این مسجد برای اسکان است و بر اساس آمارهای ارائه شده در اربعین سال ۱۴۰۳، ۲۰ هزار زائر پاکستانی در مسجد مقدس جمکران استقرار یافتند که این امر نیز زمینه‌ساز ترویج فرهنگ مهدویت در سطح جهانی است.
تبدیل‌شدن مسجد مقدس جمکران به کانون توجه به مهدویت
با نگاه به موارد بیان شده و همچنین افزایش زوار ایرانی و خارجی این مکان مقدس در ایام خاص مانند نیمه شعبان و اربعین حسینی و همچنین در طول سال، به‌خوبی مشخص می‌شود که این مسجد دیگر صرف یک مکان برای عبادت نیست؛ بلکه به کانونی برای توجه شیعیان به موضوع مهدویت و تداوم یاد این موضوع مبدل گشته که در کنار این زیارت با یک برنامه‌ریزی دقیق فرهنگی و محتوایی، باید نسبت به عقاید صحیح و غیر انحرافی مهدوی همت گماشت و موارد ذیل را برای نقش این مسجد در تشکیل حکومت جهانی موعود در نظر داشت:
ترویج فرهنگ انتظار
مسجد جمکران با برگزاری مراسم دعا، نیایش و تبیین معارف مهدوی، نقش مهمی در تقویت فرهنگ انتظار ایفا می‌کند. این فرهنگ، زمینه‌ساز شکل‌گیری جامعه‌ای است که برای پذیرش حکومت جهانی امام مهدی(عج) آماده باشد.
محوریت در ارتباط با امام زمان(عج)
بر اساس روایات و باورهای مردم، این مسجد محل عنایات ویژه امام مهدی(عج) است. این ارتباط معنوی، باعث ایجاد یک پیوند قوی بین منتظران و امام شده و روحیه امید و پایداری را در جامعه شیعی زنده نگه می‌دارد.
تربیت نیروهای مهدوی
برنامه‌های فرهنگی، اعتقادی و معنوی که در این مسجد برگزار می‌شود، به تربیت نیروهایی آگاه و آماده برای تحقق عدالت جهانی کمک می‌کند. این نیروها می‌توانند زمینه‌ساز یاری امام‌زمان (عج) در تحقق حکومت جهانی موعود باشند.
مکانی برای تقویت وحدت شیعیان و منتظران
مسجد جمکران، با جذب زائران و مشتاقان امام مهدی(عج) از سراسر جهان، به‌عنوان کانونی برای اتحاد شیعیان و منتظران ظهور عمل می‌کند. این وحدت، از ارکان مهم تشکیل حکومت جهانی مهدوی است.
ایجاد فضای امید و آمادگی جهانی
باتوجه‌به جایگاه این مسجد در فرهنگ شیعه، برنامه‌های آن می‌تواند الهام‌بخش حرکت‌های جهانی باشد که زمینه را برای پذیرش و استقرار حکومت عدل جهانی آماده می‌کنند.
منبع:فارس
