چهارمین شماره از کتابمجله همشهری آیه منتشر شد:
عقیق: پنجم شعبان به روایت مشهور روز میلاد با سعادت امام علی بن الحسین زین العابدین علیه السلام است.
مادر امام زینالعابدین علیه السلام یکی از بانوان از خانوادههای اصیل، سرشناس و باشرافت ایرانی بود. در منابع تاریخی نام آن بانوی بزرگوار شهربانو یا شاه زنان عنوان شده است. البته گفته شده که ایشان در همان زمان تولد امام سجاد علیه السلام از دنیا رفت و این مطلب به آن معنا است که امام سجاد علیه السلام مادر به خود ندیده است. بر اساس این نقل مشخص میشود که این بانو در سال ۶۱ هجری در دنیا نبوده که بخواهد در کربلا حضور داشته باشد.
در این میان برخی ابهامات و پرسشهایی به وجود آمده که برای یافتن پاسخ آنها باید به کارشناسان تاریخی و اسلامی مراجعه کرد. اینکه گفته میشود مادر امام سجاد علیه السلام دختر یزدگرد سوم پادشاه ساسانی بوده و بعد از شهادت امام حسین علیه السلام به کوههایی در اطراف تهران آمده، دلایل انتخاب قالب دعا و مناجات برای هدایت مردم توسط آن امام بزرگوار و یا علتهای اقدام نکردن به مبارزه مسلحانه توسط آن حضرت از جمله این پرسشها است.
نظر شیخ مفید (ره)
مطلبی از شیخ مفید نقل شده مبنی بر اینکه گروهی از ایرانیها در دوران خلافت حضرت امیرالمؤمنین امام علی علیه السلام شورش کردند. حاکمی که از سوی آن حضرت تعیین شده بود، این شورش را آرام کرد و عدهای از شورشگران در این ماجرا دستگیر شدند. این افراد به خدمت امام علی علیه السلام برده شدند. میان آنها دو خواهر از خانوادههای سرشناس ایرانی بودند.
وقتی این دو خواهر که یکی از آنها شهربانو بود، مدارا، مهربانی، شخصیت والا و حسن خلق امام علی علیه السلام را مشاهده کرد از ایشان درخواست کرد که به همسری ایشان درآید. اما آن حضرت فرمودند که "اگر مایل باشید شما را به عقد فرزندم دربیاورم". شهربانو از این مطلب استقبال کرد و به این صورت به همسری امام حسین علیه السلام مفتخر شد. خواهر این بانو هم با یکی از مسلمانهای برجسته و مشهور در کوفه ازدواج کرد.
به نظر میرسد که این نقل معتبرتر از سایر روایتها باشد و البته ارتباطی با فتوحات دوران خلفای سهگانه ندارد.
مزار مادر حضرت
درباره مزار مطهر مادر امام زینالعابدین علیه السلام اشتباهات فاحش و مشخصی وجود دارد؛ اول این که همان طور که اشاره شد، مادر آن حضرت در زمان وضع حمل و تولد امام سجاد علیه السلام از دنیا رفته و آن حضرت مادر به خود ندیدهاند، به این صورت این مطلبی که گفته میشود این خانم همراه با امام حسین علیه السلام بوده و در روز عاشورا زمانی که امام حسین علیه السلام به شهادت رسیدند، سوار بر اسبی شده است و ایشان را تعقیب کردند تا به ایران رسیدند و در این منطقه وارد کوه شد و کوه به هم آمد، تنها افسانه و داستان خیالی است و سندیت ندارد.
اگر قرار بوده باشد که کسی از واقعه جانسوز کربلا و اسارت و رویدادهای سخت آن دوران نجات پیدا کند، چهکسی لایقتر و شایستهتر از امام سجاد علیه السلام و بعد از ایشان بانوی بزرگ اسلام یعنی حضرت زینب سلام الله علیها است؟به این ترتیب هیچ معنایی ندارد که اهلبیت رسول خدا علیهم السلام میان غل و زنجیر باشند و همسر امام بخواهد نجات پیدا کند، پس این داستان ساختگی و غیر قابل قبول است.
امام زینالعابدین علیه السلام حضور در عرصه سیاسی و قیامهایی را که بر ضد یزید صورت میگرفت بیحاصل میدانست و معتقد بود تا جامعه متحول نشود و پایههای ایمانی مردم محکم نشود و معرفت به ذات مقدس اهلبیت علیه السلام پیدا نکنند، حضور در صحنه سیاسی مساوی است با از بین بردن خود و تداوم حکومت جباران.
از طرف دیگر امام سجاد علیه السلام میخواهند به آن مردم بیبصیرتی که حاضر نشده بودند امام حسین علیه السلام را یاری کنند و حالا تحت تأثیر سخنان دیگران و یا احساسات، دست به سلاح بردهاند تفهیم کنند که "شما باید بهموقع وارد عمل میشدید و حجت خدا را یاری میکردید. حرکت شما حرکت کوری است که نهایت آن به نابودی خودتان و استحکام حکومت جباران اموی منتهی خواهد شد."
منابع:
حماسه حسینی شهید مطهری
مصاحبه با استاد رجبی دوانی خبرگزاری تسنیم