عقیق: پیرغلامان: حاج «حسین خلج» بچه تهران و متولد ۱۳۱۶ بود. نوحه‌خوانی که پول نمی‌گرفت و مغازه رفوگری داشت در خیابان مولوی. خانه پدری‌اش در کودکی او، محل رفت و آمد هم‌سن و سال‌های خود او بود.

بچه‌هایی که می‌خواستند قرآن بخوانند و البته بعضی‌ها با مادرشان می‌آمدند تا از «مؤمنه‌ خانم» مادر حسین، سئوالات شرعی بپرسند.مغازه حاج حسین، دقیقاً روبه‌روی حسینیه صاحب‌الزمانی‌های تهران بود و طبیعی است که او، پای ثابت نوحه‌خوانی و مداحی حسینیه‌ای باشد که از خشت خشتش خبر داشت.

به قول خودش: «مردم خیلی مشتاق ساخته شدن حسینیه بودند.» حتی یک راننده اتوبوس، ۲ تومان از حقوقش را داده بود که به اندازه آن پول، آجر بخرند و در ساختن حسینیه استفاده کنند. یک پیرزن هم قند و چای کارگرها را قبول کرده بود.

ویدئویی ببینید از حاج محمود کریمی درباره مومنه خانم، مادر حاج حسین خلج:

اما امروز، پنجمین سالگرد درگذشت حاج حسین خلج است؛ مداحی که خواندن را با اذان‌گویی روی پشت‌بام‌ شروع کرده و مادرش معتقد بوده اگر موقع مشکلات، اذان بگوید خداوند آن مشکل را برایش آسان می‌کند.

خودش می‌گوید: «تمام اهل محل می‌دانستند آن که اذان می‌گوید پسر مؤمنه خانم است.»مؤمنه خانم دوست داشت حسین، روضه‌خوان شود. او را می‌فرستاد پای منبر مداحان بزرگی مثل حاج اکبر ناظم تا هم شعر خوب حفظ کند هم فنون مداحی را یاد بگیرد.

او با این همه، شغل داشت. مغازه‌ای کوچک که وقتی وارد می‌شدید، فقط یک چرخ می‌دیدید که با آن روزگارش را می‌گرداند و به قول خودش با مشتری‌ها راه می‌آید. به در و دیوار این مغازه، عکس‌های قدیمی از حسینیه صاحب‌الزمانی‌ها و یک عکس دسته‌جمعی از افرادی بود که به آنجا می‌آمدند.

ویدئویی ببینید از حاج عزیز اسماعیلی درباره سبک نوحه‌خوانی حاج حسین خلج:

مردم محله‌ای که او در آن مغازه داشت، از مهربانی‌های این مرد می‌گفتند و این‌که با همه رفیق است؛ چون از کودکی در آنجا بزرگ شده است.

خلج، اهل پند و نصیحت نبود. همیشه مغازه بود و گاهی که باید در حسینیه‌ها و هیأت‌ها یا بازار تهران می‌خواند، کرکره را پایین می‌کشید و می‌رفت به نوحه‌خوانی و منبرش می‌رسید.حاج حسین، رفقای فابریک زیادی داشت، اما حاج حسن رشیدی برای او مثل برادر بود و آن‌ها را «حسن و حسین» نوحه‌خوانی سبک سنتی می‌دانستند. خیلی از مواقع این دو، باهم به منبر می‌رفتند و در خواندن «واحد نوس» (به سبک حاج مرزوق عرب حائری) باهم پاسکاری می‌کردند.

تصویری از حاج حسن رشیدی که بامداد ۲۴ اسفند ۱۴۰۰ حدود یک سال و نیم بعد از درگذشت حاج حسین خلج از دنیا رفت.

اما او در دوم تیرماه ۱۳۹۸ در حالی که ۸۲ سال از خدا عمر گرفته بود، از دنیا رفت. نه فقط هیأتی‌ها که مردم تهران برای حاج حسین خلج سنگ تمام گذاشتند و تشییعی بیادماندنی برایش برگزار کردند.

در مجلس ختم حاج حسین خلج، هم پیرغلامان و مداحان پیشکسوتی مثل استاد سازگار، حاج مهدی آصفی، حاج علی انسانی، حاج علی مشکینی، حاج عزیز اسماعیلی، حاج ذبیح‌الله ترابی، حاج احد خجسته، حاج امیر شعبانی و... شرکت داشتند و هم مداحان جوانی چون محمدحسین پویانفر، حامد خمسه، حمیدرضا بهاری، علی ترابی و ....

ویدئویی ببینید از مجلس ترحیم حاج حسن خلج که در آن حاج علی انسانی مداحی می‌کند: