ملاحظات برخورد با یتیمان در دعای هشتمین روز

عقیق: اوقات شرعی هشتمین روز از ماه مبارک رمضان مصادف با سه شنبه ۲۹ اسفند ماه به افق تهران بدین شرح است:

اوقات شرعی امروز تهران:

دعای روز هشتم

بسم الله الرحمن الرحیم

اللهمّ ارْزُقنی فیهِ رحْمَةَ الأیتامِ وإطْعامِ الطّعامِ وإفْشاءِ السّلامِ وصُحْبَةِ الکِرامِ بِطَوْلِکَ یا ملجأ الآمِلین.

خدایا، در این ماه مهرورزی به ایتام و خوراندن طعام و آشکار کردن سلام و هم نشینی با اهل کرامت را نصیبم فرما، به عطایت ای پناهگاه آرزومندان.

تفسیر دعای روز هشتم ماه مبارک رمضان به این شرح است:

اللَّهُمَّ ارْزُقْنِی فِیهِ رَحْمَهَ الْأَیْتَامِ، وَ إِطْعَامَ الطَّعَامِ، وَ إِفْشَاءَ السَّلامِ، وَ صُحْبَهَ الْکِرَامِ، بِطَوْلِکَ یَا مَلْجَأَ الْآمِلِینَ

خدایا در این ماه مهرورزی با ایتام، و خوراندن طعام، و آشکار کردن سلام، و همنشینی با اهل کرامت را نصیبم فرما، به عطایت ای پناهگاه آرزومندان

خواسته‌های روز هشتم ماه مبارک رمضان

۱ مهربانی با یتیمان؛

۲ اطعام به گرسنگان؛

۳ افشاء سلام و همگانی کردن آن؛

۴ هم‌نشینی با بزرگواران؛

«اللَّهُمَّ ارْزُقْنِی فِیهِ رَحْمَهَ الْأَیْتَامِ»

در دین اسلام و در ادیان گذشته به موضوع یتیم و مهربانی به آنان سفارش شده است.

در سوره بقره آیه ۸۳ فرمود: وَإِذْ أَخَذْنَا مِیثَاقَ بَنِی إِسْرَائِیلَ لَا تَعْبُدُونَ إِلَّا اللَّهَ وَبِالْوَالِدَیْنِ إِحْسَانًا وَذِی الْقُرْبَی وَالْیَتَامَی وَالْمَسَاکِینِ … (و [یاد کنید] زمانی که از بنی اسرائیل پیمان گرفتیم که جز خدا را نپرستید، و به پدر و مادر و خویشان ویتیمان ومستمندان نیکی کنید)

در برخورد با یتیمان دو ملاحظه وجود دارد:

رسول گرامی فرمودند: کُن لِلیَتیم کَالاَبِ الرّحیم برای یتیم مانند پدر، مهربان باش.

و باز فرمودند: اِنّ فی الجَنَّهِ داراً یقالُ لَها دارُ الفَرَحِ لایَدخُلهَا اِلاّ مَن فَرَّحَ یَتامَی المؤمنین در بهشت خانه‌ای است که به آن خانه شادمانی گفته می‌شود، تنها کسی وارد آن می‌شود که ایتام از مؤمنان را شاد کند.

شاد کردن ایتام فقط با کمک مالی نیست، این یک بخش کار است. کمک به آنان جهت گذار از بحران‌های متفاوت در دوره‌های مختلف سنی برای رسیدن به ثبات شخصیتِ عزتمند، مفید و موثق در جامعه، از نیازهای مهم ایتام است.

«وَ إِطْعَامَ الطَّعَامِ»

انسان روزه دار طعم گرسنگی را چشیده است لذا بهتر می‌تواند رنج گرسنگی دیگران را درک کند. بنابراین در دستورات دینی می‌فرمایند تلاش کنید که آنان را با اطعام سیر نمائید.

در فرمایش امام صادق (ع) این عمل خداپسندانه، نشانه ایمان است.

مِن الایمانِ حُسنُ الخُلقِ و اطعامُ الطّعامِ از نشانه‌های ایمان، خوش‌خلقی و سیر کردن گرسنگان است.

در حدیث امام رضا (ع) این عمل سبب مغفرت الهی معرفی شده است.

مِن موجباتِ المَغفِرهِ اطعامُ الطّعامِ سیر کردن گرسنگان، موجب بخشیده شدن گناهان است.

«وَ إِفْشَاءَ السَّلامِ»

سلام، دستوری اخلاقی است که سنت و سیره نبوی بوده و موجب پیوند قلوب افراد جامعه است.

سلام دو پیامد دارد:

۱. آرزوی سلامت برای فرد مقابل دارد.

۲. حامل این پیام است که از طرف سلام کننده به او آزاری نخواهد رسید.

پس قطعاً بین آحاد جامعه پیوند قلبی ایجاد می‌کند و آن را زیاد می‌کند.

امام صادق (ع) فرمودند: السَّلامُ قَبلَ قَبلَ الکلام نخست سلام کنید بعد سخن آغاز کنید.

و در حدیث دیگر فرمودند: البخیلُ مَن بَخِلَ بالسَّلام بخیل کسی است که در سلام گفتن بخل ورزد.

اگر کسی سلام نکرد، حضرت او را بخیل می‌دانند و بخل هم از رذائل اخلاقی است.

افشاء السلام چیست؟

رسول گرامی می‌فرمایند: افشاءُ السَّلامُ اَن لا یَبخُلَ بالسَّلام علی اَحَدٍ من المسلمین آشکار کردن سلام آن است که به هر مسلمانی برخورد می‌کند در سلام کردن بخل نورزد.

پس افشاء سلام، سلام کردن با صدای بلند نیست. سلام کردن به عموم کسانی است که با آنها مواجه می‌شویم.

«وَ صُحْبَهَ الْکِرَامِ»

انسان ذاتاً موجودی اجتماعی است و همواره در تعامل با مردم است. طبق روایات ائمه معصومین یکی از چیزهایی که در قیامت از انسان سوال می‌شود، از هم‌نشینان اوست.

اِنَّ اوَّلَ ما یُسئَلُ عنه العَبدُ یومَ القیامَهِ عن جُلَسائه

رسول گرامی اسلام فرمودند: المَرءُ عَلی دینِ خَلیلِه و قَرینِه انسان بر دین دوست و همراه خود خواهد بود.

پس مهم است که انسان هم‌نشین چه کسی باشد. توصیه و دستور دین این است که با بزرگواران هم‌نشین باشیم. رسول گرامی فرمودند: اَسعَدُ النَّاسِ مَن خالَطَ کِرامَ النّاس خوشبخت‌ترین مردم کسی است که با مردمان کریم و بزرگوار مراوده داشته باشد.

چون باعث آراستگی انسان می‌شود.

«بِطَوْلِکَ یَا مَلْجَأَ الْآمِلِینَ»

این درخواست‌ها همگی فقط با عطاء و عنایت خداوند متعال که پناهگاه و مَلجأ آرزومندان است برآورده می‌شود.