۰۲ آذر ۱۴۰۳ ۲۱ جمادی الاول ۱۴۴۶ - ۵۷ : ۱۱
تقدیر رهبر انقلاب از نویسنده کتاب «اینجا سوریه است»
کتاب «اینجا سوریه است» که به تبعات جنگ بر غیرنظامیان می‌پردازد، پس از انتشار مورد توجه مخاطبان و اقشار مختلف قرار گرفته است؛ کتابی که رهبر معظم انقلاب اخیراً از نویسنده آن تقدیر کردند.
عقیق: طی سال‌های گذشته پس از واقعه سوریه و حوادثی که در این کشور رخ داد، کتاب‌های مختلفی در این‌باره به زبان فارسی منتشر شد و در دسترس علاقه‌مندان به ادبیات مقاومت قرار گرفت. اما در این میان، عمده توجه نویسندگان به میدان مبارزه و رزمندگانی معطوف بوده است که در این واقعه حضور داشتند. این در حالی است که جنگ سوریه در کنار اتفاقات نظامی و سیاسی، بُعد اجتماعی نیز داشته و منجر به بی‌خانمانی و آوارگی حجم بزرگی از خانواده‌های سوری شده است. از سوی دیگر، تبعات این جنگ بر کودکان، زنان و غیر نظامیانی که ناخواسته در این ماجرا حضور داشتند، از جمله موضوعاتی است که کمتر مورد توجه نویسندگان قرار گرفته است.
از این منظر کتاب «اینجا سوریه است»، نوشته زهره یزدان‌پناه، فرصت مغتنمی است برای بررسی لایه‌های زیرین از جنگ سوریه و تأثیری که این واقعه بر بخشی از جهان اسلام و منطقه گذاشته است. نویسنده به عنوان اولین زنی که در میدان حضور یافته، پای صحبت جمعی از زنان و کودکان نشسته و از تجربیات آنها در مواجهه با این بحران گفته است.
حضور یزدان‌پناه در سوریه به عنوان اولین نویسنده زن، به نوعی «خط‌شکنی» است. او خود در این‌باره به تسنیم می‌گوید: می‌توان گفت در زمینه کاری و فعالیت‌هایی مانند پژوهش میدانی و مصاحبه‌ها و نگارش کتاب به همراه عکس‌هایی که در این پژوهش میدانی در شهرها و استان‌های مختلف سوریه تهیه کرده‌ام، حضور من به عنوان یک خانم نویسنده، پژوهشگر و مستندساز ایرانی در سوریه، تقریباً نوعی خط‌شکنی در میدان، برای حضور در سوریه درگیر جنگ، بود. اما لطف خداوند و عنایت شهدای مدافع حرم مانند شهید محسن حججی که به گمان خودم، اصلاً قصه حضور من در سوریه برای نوشتن این کتاب، به نوعی به شهادت این جهادگر مُخلص و سپس عنایت خاص او گره می خورد و اتفاقات بعد از آن و طرح و ایده اولیه‌ای که مطرح شد و من در مقدمه کتاب به آن اشاره کرده‌ام، این توفیق نصیبم شد. از این بابت هم، زبانم از شکر خداوند برای این توفیق، قاصر است.
نویسنده کتاب «اینجا سوریه است» درباره اهمیت بیان خاطرات و روایت‌های زنان از جنگ سوریه می‌گوید: در بیشتر جنگ‌ها و در واقع بهتر است بگویم در هر جنگ و درگیری، حتی در نوع دفاع آن مانند دوران دفاع مقدس خودمان یا حتی همین سوریه که درواقع، جنگی ناخواسته بر نظام و ملت آنها تحمیل شده است و نظام و ملت سوریه، درصدد دفاع از خود و استقلال و تمامیت راضی سرزمینشان هستند، معمولاً هم حضور مردان در میدان جنگ و مبارزه و دفاع، به خوبی دیده می‌شود و هم، رنج جراحت و حتی شهادتشان، به خوبی به چشم می‌آید. اما کمتر موقعیت‌هایی پیش می‌آید که هم حضور زنان و دختران در چنین میدان‌هایی به خوبی چشم بیاید و هم فعالیت‌هایشان در پشت جبهه به خوبی دیده شود و هم اینکه گاهی باید یادمان بیاید که وقتی مردی در جبهه و میدان مبارزه و دفاع، شهید یا حتی مجروح می‌شود، بیشترین اعضای خانواده این شهدا و مجروحان که رنج‌های چنین موقعیت‌هایی گریبان آنها را می‌گیرد، زنان و دختران و مادران و خواهران و حتی فرزندان هستند؛ یعنی وقتی کلمه زن به میان می‌آید، بالطبع، کلمه خانواده هم درکنار این کلمه به میان می‌آید؛ یعنی همسر، فرزند، خواهر، برادر، پدر و مادر و سایر اعضای خانواده.
به گفته یزدان‌پناه؛ بار مسئولیتی که زنان و دختران شهدا و مفقودان و مجروحان در کشورهای درگیر جنگ به دوش می‌کشند، خیلی بیشتر از مسئولیت به شهادت رسیدن و مجروحیت و جانبازی مردان در خط مقدم و میدان مبارزه یا سایر فضاهای درگیر جنگ و دفاع است. چون اینها هم باید جای خالی پدر، همسر و برادر را در خانواده پُر کنند و هم، اگر هنوز در زیر بار آسیب های درگیری‌ها کمر خم نکرده باشند، با روایت خاطرات خود و خانوادهشان، به عنوان تربیت کنندگان نسل‌های آینده، پیامبرانی برای حفظ حافظه ملی‌شان باشند تا نسل‌های آینده از حقیقت وقایع و شناخت صحیح از دوست و دشمن غافل نباشند و با بی‌هویتشان، باعث تسلط دوباره دشمنان برخود و سرزمینشان نشوند. این همان ضرورتی است که نه تنها من، بلکه هر کسی که از این منظر به موضوع نگاه کند، همین زاویه را انتخاب و سعی می‌کند از این منظر، غافل نشود.
«اینجا سوریه است» گذشته از اینکه صدای زنانه جنگ سوریه را ارائه می‌دهد، از وجوه دیگر نیز خواندنی است. نویسنده تلاش کرده است فارغ از تعصبات و دیدگاه‌های مذهبی و تنها با تأکید بر وجه انسانی، به روایت از جنگ سوریه بپردازد. از این منظر، تنوع روایت‌ها در کتاب نیز جالب و خواندنی است. یزدان‌پناه در این‌باره می‌گوید: نه تنها ظلم در حق انسان- چه زن و چه مرد-، بلکه ظلم در حق حیوان هم نکوهیده است. همین، حجت بر این استکه مذموم بودن و دردناکی ظلمی که بر یکزن مسیحی، یهودی، زرتشتی، علوی یا حتی ایزدی می‌رود، کمتر از نکوهیده بودن و دردناکی ظلمی که بر یک زن مسلمان، چه شیعه و چه اهل سنت می‌رود، نیست. در واقع، فلسفه ظهور منجی عالم بشریت، حضرت حجت(ع)، حفظ کرامت انسانی، فارغ از همه ادیان و مذاهب است. به همین دلیل، هر نوع فعالیتی، برای سهیم شدن حتی به قدر اندک سهمی در زمینه سازی ظهور هم، باید در همین راستا باشد.
کتاب «اینجا سوریه است» پس از انتشار با اقبال فعالان این حوزه همراه شد. زینب سلیمانی، دختر سردار قاسم سلیمانی، خواندن این اثر را به همه کسانی که حضور ایران در سوریه برایشان جای سؤال است، پیشنهاد کرده است. به‌تازگی نیز کتاب مورد توجه رهبر معظم انقلاب قرار گرفته است. روز گذشته، 5 بهمن‌ماه، در مراسمی با حضور علیرضا مختارپور و جمعی از فعالان فرهنگی از نویسنده این کتاب تجلیل و چفیه‌ای از سوی رهبر معظم انقلاب به همراه یک جلد قرآن کریم به یزدان‌پناه اهدا شد.
کتاب «اینجا سوریه است» اگرچه به تبعات جنگ بر غیر نظامیان می‌پردازد، اما به صورت غیر مستقیم به نقش ایران در خاتمه دادن به این واقعه تلخ و بازگرداندن امنیت و آرامش به خانواده‌های سوری و منطقه نیز می‌پردازد. این اثر از سوی انتشارات راه یار به چاپ رسیده و در پانزدهمین دوره جایزه جلال در جمع پنج نامزد نهایی بخش "مستندنگاری" این رویداد فرهنگی برای دریافت جایزه قرار گرفته است.
گزارش خطا
