چرا پس از ۷ سال از پیگیری حقوق خانواده شهدای منا خبری نیست؟

عقیق: مریم سادات آجودانی: هفت سال پیش، یعنی در دوم مهرماه هم‌زمان با عید سعید قربان بود که این عید بزرگ برای جمعی از مسلمانان به ویژه ایرانیان با داغی عظیم همراه شد. هزاران حاجی در حالی که لباس احرام به تن کرده بودند، به دلیل بی‌کفایتی آل سعود در سرزمین وحی به شهادت رسیدند.

بیانات طوفانی رهبری، مسیر پیگیری فاجعه منا را متحول و عربستان را مجبور به عقب‌نشینی کرد

وقتی خبر وقوع حادثه در سرزمین منا مخابره شد، شاید کم‌تر کسی باور می‌کرد که صدها حاجی ایرانی هم در این بین باشند. در فاجعه منا، حدود هفت هزار حاجی از ۳۹ کشور جهان شهید و زخمی شدند. آن زمان سعودی‌ها با پیکرهای شهدای این فاجعه رفتار نامناسبی داشتند و حتی حاضر به تحویل پیکرها نبودند و مذاکرات ایرانیان با طرف سعودی بی‌نتیجه بود. اما وقتی رهبر معظم انقلاب به سعودی‌ها نهیب زد و کارشکنی عربستان را به آن‌ها گوشزد کرد، رفتار مسئولان سعودی با ایرانیان هم متفاوت شد؛ تا جایی که سعودی‌ها که قرار بود پیکر شهدای منا را تحویل نداده و در عربستان دفن کنند، پس از سخنرانی طوفانی مقام معظم رهبری از تصمیم خود عقب‌نشینی کرده و حاضر به همکاری با ایرانیان شدند.

رهبر معظم انقلاب در هشتم مهرماه سال ۹۴ یعنی ۶ روز پس از فاجعه منا که مسئولان کشورمان در عربستان از همراهی سعودی‌ها ناامید شده بودند، فرمودند: «در قضایای مختلفی ما خویشتن‌داری کردیم... ما رعایت ادب اسلامی، حرمت برادری را نگه داشتیم...اگر بنا شد عکس‌العمل نشان دهیم، سخت و خشن خواهد بود. امروز ده‌ها هزار نفر از عزیزان ما هنوز در مکه و مدینه در مناسک حج هستند. اندک بی‌احترامی به آن‌ها عکس‌العمل ایجاد خواهد کرد. عمل نکردن به وظایف‌شان نسبت به ابدان مطهر جان‌باختگان عزیز ما در حج، عکس‌العمل ایجاد خواهد کرد. مراقب باشند به وظایف‌شان عمل کنند».

همین سخنان رهبر معظم انقلاب باعث شد تا سعودی‌ها رفتار خود را تغییر داده و با مسئولان حج و زیارت و بعثه مقام معظم رهبری همراه شوند و حتی پیکر شهدای منا را تحویل و برای شناسایی سایر شهدا همکاری لازم را داشته باشند.

پس از بازگشت حجاج و تحویل پیکر شهدای این فاجعه دردناک، همانطور که رهبر معظم انقلاب خواستار تشکیل کمیته حقیقت‌یاب شده بودند، مسئولان حج کشورمان این موضوع را پیگیری کردند، اما طرف سعودی چون مقصر اصلی در این رابطه بود، چندان تمایلی به روشن شدن حقیقت نداشت. سایر کشورها هم که عربستان را کشوری قدرتمند تلقی می‌کردند و نسبت به پیگیری موضوع امیدی نداشتند، وضعیت فاجعه منا به فراموشی سپردند و حتی بسیاری از کشورها نتوانستند پیکر شهدای این فاجعه را به سرزمین خود بازگردند و آن‌ها در عربستان به خاک سپرده شدند.

وقتی سعودی‌ها از مسئولیت فاجعه منا شانه خالی می‌کنند

با اقتدار رهبر معظم انقلاب، پیکر شهدای کشورمان بازگشت و طی مراسمی باشکوه در شهرهای مختلف تشییع شد. با توجه به پاسخگو نبودن سعودی‌ها نسبت به دلایل فاجعه منا و نبود روابط سیاسی با عربستان، یک سال حج تمتع برای ایرانیان برگزار نشد و سال ۹۵ از ایران حاجی نداشتیم. سال بعد با مذاکراتی که با طرف سعودی انجام شد، حج تمتع مجدد برقرار و زائران کشورمان با رعایت عزت، کرامت و امنیت به زیارت خانه خدا مشرف شدند و در جلسات مختلف، رئیس سازمان حج و زیارت وقت موضوع شهدای منا را پیگیری کرد و طرف سعودی هم به ظاهر قول بررسی آن را داد.

با این وجود، سعودی‌ها خودشان بدون حضور سایر کشورها دادگاهی تشکیل دادند و مفتی وهابی سعودی فاجعه منا را قضا و قدر الهی دانست و مسئولیت خودشان را درباره این موضوع نادیده گرفتند. پیش از این نیز زائران و حتی گرمای هوا را مقصر این فاجعه عنوان کرده بودند!

تأکید رهبر معظم انقلاب برای فراموش نشدن فاجعه منا

از سال ۹۵ تا ۹۸ که زائران ایرانی به حج تمتع مشرف شدند، موضوع وضعیت فاجعه منا و حقوق خانواده شهدا مورد بررسی و در جلسات با طرف سعودی پیگیری شد. اما هر بار این مذاکرات بدون نتیجه عملیاتی بود و خانواده شهدای منا هم از این بابت بسیار ناراحت بودند. چرا که رهبر انقلاب همان سال ۹۴ که فاجعه منا رخ داد، فرمودند: «این حادثه به‌هیچ‌وجه نباید فراموش شود و دستگاه دیپلماسی و سازمان حج موظف هستند که این موضوع را به‌صورت قاطع دنبال کنند».

حتی سال بعد از فاجعه منا نیز رهبر معظم انقلاب به اهمیت پیگیری این موضوع اشاره کردند و فرمودند: «اینکه ما گفتیم حادثه منا فراموش نشود، صرفاً برای از دست دادن عزیزان نیست، حادثه مهم است؛ حادثه از لحاظ سیاسی، اجتماعی، اخلاقی و دینی، روشنگر است».

ناراحتی خانواده شهدای منا از مسئولان؛ گوش شنوایی نیست

با وجود اهمیت این موضوع، اما در سال‌های اخیر وضعیت شهدای منا و حقوق خانواده آن‌ها به فراموشی سپرده شده است؛ تا جایی که حتی با وجود پیگیری‌های خبرنگار فارس برای گفت‌وگو با خانواده شهدای منا، آن‌ها حاضر به گفت‌وگو نشدند و معتقد بودند که صحبت کردن در این زمینه بی‌نتیجه است؛ چون گوش شنوایی وجود ندارد و مسئولان نیز پیگیری حقوق شهدای منا را با وجود تأکید رهبر معظم انقلاب به فراموشی سپرده‌اند.

حتی خانواده یکی از این شهدا که خودش چندین بار از راه‌های مختلف این موضوع را پیگیری کرده است، می‌گوید: مسئولان کنونی سازمان حج و زیارت حتی یک بار خانواده شهدا را دعوت نکردند که حداقل پای درد دل آن‌ها بنشینند و درباره روند پیگیری این موضوع توضیحاتی ارائه دهند. در حالی که رهبر معظم انقلاب تا این حد به فراموش نشدن موضوع و پیگیری آن از مجامع بین‌المللی تأکید کردند.

البته امسال در ایام حج تمتع نیز که تنها فرصت ایران برای مذاکره با طرف سعودی بود، مسئولان حج و زیارت کشورمان نسبت به وضعیت حقوق شهدای منا با طرف سعودی مذاکراتی نداشتند و اگر هم در جلسات به این موضوع پرداخته باشند، خبری در این زمینه منتشر نشد و همین موضوع دلخوری خانواده شهدا را چند برابر کرده است.

سازمان حج و زیارت: همچنان پیگیر احقاق حقوق خانواده شهدای منا هستیم

با این وجود، اکبر رضایی، معاون حج سازمان حج و زیارت در این باره می‌گوید: موضوع پیگیری حقوق خانواده شهدای منا نه تنها از سوی سازمان حج و زیارت، بلکه از وزارت امور خارجه هم دنبال می‌شود. ما امسال با توجه به اینکه قبل از سفر حج به عربستان سفر نکردیم و سعودی‌ها از هیچ کشوری دعوت نکردند، نتوانستیم این موضوع را در جلسات آن زمان پیگیری کنیم، اما در متن تفاهم‌نامه به لزوم پیگیری احقاق حقوق خانواده شهدا منا اشاره کرده و خواستار بررسی آن شدیم. همچنین در ایام حج تمتع به منظور زنده نگه داشتن یاد شهدای منا در سرزمین منا یادبودی برگزار کردیم تا سعودی‌ها بدانند این موضوع فراموش شدنی نیست.

وی درباره آخرین اقدامات در زمینه احقاق حقوق شهدای منا می‌‍‌افزاید: به دلیل نداشتن روابط سیاسی با سعودی‌ها، پیگیری این موضوع به کُندی صورت می‌‌گیرد و امیدواریم وزارت خارجه روشن شدن وضعیت منا و احقاق حقوق خانواده شهدا را از مسیری دیگر دنبال کند. ما نیز همچنان پیگیر این موضوع هستیم و هر بار هم طرف سعودی به ما اعلام می‌کند که وضعیت منا را بررسی و پیگیری می‌کنیم.

به گزارش فارس، دوم مهرماه سال ۹۴ بیش از ۴۵۰ حاجی ایرانی در سرزمین منا به شهادت رسیدند و همچنان پرونده این فاجعه به نتیجه نرسیده و خبری از احقاق حقوق خانواده شهدا نیست.