عقیق:محمدمهدی اسکندری: انتظار چیست و منتظر کیست؟ از مهم‌ترین آموزه‌های دینی چه در بُعد عمل و چه در ساحت نظر مسأله انتظار است، اما به واقع باید گفت کلی بودن این عبارت شاید ما را در چیستی آن به گمراهی و سرگردانی بکشاند. تصمیم گرفتیم درباره موضوع انتظار و تعریف صحیح از آن با حجت‌الاسلام محمدرضا نصوری، استاد مطالعات مهدویت گپی بزنیم که در ادامه بخش‌هایی از این گفت‌وگو را خواهید خواند.

حجت‌الاسلام محمد رضا نصوری

انتظار، جهاد است و عمل

حجت‌الاسلام نصوری ابتدا گفت: درباره مقوله انتظار با نظری بر روایات و بررسی آن‌ها به دو نکته را دریافت‌ خواهیم کرد، ۱ـ  انتظار عمل است، ۲ـ انتظار جهاد است و برای همین است که درباره پاداش و اجر منتظر ما شاهد آنیم که پاداش منتظران ویژه و بسیار بزرگ و ارزشمند است. حبیب‌الله شدن، برادری با رسول خدا که یعنی هم کفوی با امیرالمؤمنین، اجر شهدای بدر و حنین و... پاداش شخص منتظر است و این مقام بی‌شک مستلزم کار و فعالیتی است که نتیجه آن چنین اجری خواهد بود. 

وی افزود: در کنار این مسأله باید اشاره به مؤلفه‌ها و ارکان اصلی انتظار داشت که یکی از آن‌ها عبارت است از معرفت؛ یعنی حس حضور امام معصوم در بطن و متن زندگی. گاهی ما امام را به اصطلاح شناسنامه‌ای می‌شناسیم، در وهله‌ بعدی ما نسبت به امام احساس محبت و اشتیاق داریم و نالان از فراق و غیبت آن هستیم؛ اما صرف شناخت تاریخی امام و علاقه‌مندی به حضرتش هندسه معرفة‌الامام را کامل نمی‌کند. رفتار دینی و تمسک به شریعت و ثبوت در این راه مهم‌ترین مؤلفه معرفت حضرت است و به مثابه یک عهد و پیمان بین شیعه منتظِر و امام منتظَر است. اقدام و عمل دو رکن اساسی معرفت شخص درحال انتظار است و حضرت آقا هم نسبت به این امر تأکید فراوانی دارند. یعنی شخص در پی آن است که آموخته خود را در سطح جامعه بنا به اقتضا و توان نشر و گسترش دهد. 

استاد مطالعات مهدویت گفت: در کنار معرفت، مؤلفه دیگری که باید بدان توجه داشت، مسأله یقین قلبی به ظهور حضرت حجت است. این یقین به تبع خود علاقه به ظهور را به همراه دارد که به صورت خودکار توجه به عمل مناسب را در راستای ظهور حضرت به دنباله خود می‌آورد. 

حاج قاسم نمونه بارز یک شخص منتظرِ امام زمان بود

نصوری بیان کرد: در کنار معرفت و یقین، مؤلفه سوم درباره مسأله انتظار تلاش است. تلاش منتظر باید در راستای همگرایی و وحدت در جامعه باشد. عالی‌ترین سطح این تلاش، تلاش در حد جهانی است. قرآن می‌گوید: «وَ نُرِیدُ أَنْ نَمُنَّ عَلَی الَّذِینَ اسْتُضْعِفُوا فِی الْأَرْضِ وَ نَجْعَلَهُمْ أَئِمَّه وَ نَجْعَلَهُمُ الْوارِثِینَ.» که مصداق بارز آن در عصر کنونی را می‌توان شهید حاج قاسم سلیمانی دانست که با تمام قوا در راستای نهادینه کردن ارزش‌های اسلامی که همان ارزش‌های مهدوی‌ است، تلاش کرد. با دید جهانی و عدم وابستگی به جناح خاص سیاسی و از همه مهم‌تر با اطاعت تام از نائب امام، نشان داد تمام هم و غمش امام است. منتظر واقعی به امید معجزه و کار خدایی، منفعل نیست، بلکه کمک الهی را در امتداد تلاش و کار می‌داند. 

وی افزود: نکته چهارم در موضوع معرفت، مسأله ایمان به وعده خداوند است. با اعتقاد به مسأله ظهور و این که إِنَّ اللَّهَ لَا یُخْلِفُ الْمِیعَادَ، شخص دست به امیدآفرینی برای خود و جامعه‌اش می‌زند و در راستای رفع یأس و ناامیدی در جامعه قدم برمی‌دارد. چنین شخصی هیچ‌گاه پذیرای ظلم و جور نیست، چرا که اساس حیات معنوی خویش را در ظلم‌ستیزی می‌بیند و آن را اراده امام زمان می‌انگارد.

نصوری گفت: پس در یک جمع‌بندی در مورد شاخصه‌های انتظار باید گفت، انسان موعود‌خواه باید سه محور را در زندگی خود لحاظ کند؛ دین‌محوری، تکلیف‌محوری و عزت‌محوری. انسانی کهمؤلفه‌های انتظار را در خود جمع کند به تعبیر رهبر انقلاب با مسأله ظهور و با خود حضرت حجت رابطه، سنخیت و تناسب پیدا می‌کند و خود را در جایگاهی می‌بیند که شایستگی منتظر بودن را دارد. چنین انسانی تنها در حوزه فردی نباید در راستای انتظار تلاش کند، بلکه باید در یک برنامه‌ریزی صحیح این مقوله را در حد توان در جامعه خود بگنجاند، ظهور مستلزم آگاهی و فهم مردم از نیاز خود به ولی‌خدا است پس انسان منتظر در گام بعد از تحول فردی به تحول جامعه قدم می‌گذارد.

او در پایان بیان داشت: انسان‌ها همانطور که در غیبت امام مقصر بودند، باید در ظهور حضرت مؤثر باشند و این مهم جز با توجه به مؤلفاتی که بیان شد، تحقق نخواهد یافت.

منبع:فارس