«همراهی با انقلاب اسلامی و تجلیل از مقام معظم رهبری» از ویژگی های علامه آملی بود

عقیق:آیت الله تحریری یکی از شاگردان علامه آملی با بیان اینکه ایشان به عالَم توحید دسترسی داشتند ؛ یکی از نمودارهای کلامی و عملی علامه آملی را «همراهی با انقلاب اسلامی و تجلیل از مقام معظم رهبری» عنوان کرد.
شب گذشته 19 مهرماه 1400 ، مراسم بزرگداشت مقام علمی و عملی علامه حسن زاده آملی با عنوان « عارف انقلابی» با حضور جمعی از بیت ایشان، شاگردان و شخصیت های علمی و فرهنگی کشور و رئیس سازمان تبلیغات اسلامی در سالن اجتماعات مجموعه فرهنگی سرچشمه برگزار شد.

در این مراسم که بعداز اذان مغرب در سالن اجتماعات یادمان شهدای انقلاب اسلامی (سرچشمه) برگزار شد، برخی از شاگردان علامه حسن زاده آملی به ذکر ویژگی ها و خاطراتی از وی پرداختند.

آیت‌الله تحریری: خضوع ویژگی مهم علامه بود

در ابتدای این مراسم که با اجرای نجم‌الدین شریعتی مجری رسانه ملی همراه بود، دکتر سید محمد هاشمی مدیر مجموعه فرهنگی سرچشمه ضمن خیرمقدم به حاضرین از همه کسانی که برای برگزاری این مراسم زحمت کشیدند تشکر کرد و در ادامه «آیت الله تحریری» از شاگردان علامه آملی با بیان اینکه سخن گفتن در باره علامه حسن زاده آملی که دارای شخصیت والا و از درجات علمی بسیاری برخوردار بودند کار بسیار مشکلی است.

وی با اشاره به درجات علمی علامه حسن زاده آملی به آیاتی از قرآن اشاره کرد که خداوند برای مومنین عالِم ، درجات خاصی را در نظر گرفته است.

آیت الله تحریری افزود: علامه آملی معتقد بود انسان باید در مسیر علم یابی «ثبات قدم» داشته باشد و در رسیدن به حق از خود تزلزلی نشان ندهد و آن زمانی هم که سعادت نائل شدن به حق را داشت نباید خضوع را فراموش کند.
این شاگرد علامه آملی با بیان اینکه خصوصیات علمی و معنوی علامه در جلسات و دیدارهایی که با شاگردانش داشت به وضوع احساس می شد خبر داد که ایشان گاهی در طول سال علاوه بر ماه رمضان، ماههای رجب و شعبان را نیز به صورت متصل روزه می گرفتند.

وی حالت خضوع، تهجد شبانه و روزه های مستحبی را از ویژگی های دیگر علامه حسن زاده آملی یاد کرد و گفت: علامه آملی یکی از شاگردان برجسته علامه طباطبایی بودند که از سعادت آموزش و تربیت علامه طباطبایی نیز بی بهره نبودند.
آیت الله تحریری با بیان اینکه مرحوم حسن زاده عاملی به عالَم توحید راه پیدا کرده بودند؛ یکی از نمودارهای کلامی و عملی ایشان را همراهی با انقلاب اسلامی و تجلیل از مقام معظم رهبری عنوان کرد.

خسروپناه: علامه حسن‌زاده «خواجه نصیرالدین» زمانه ما بود

«حجت الاسلام دکتر خسرو پناه » یکی دیگر از شاگردان علامه آملی با تاکید بر سلوک علمی و عرفانی ایشان ، علامه عاملی را «خواجه نصیرالدین زمانه» ما ذکر کرد و اظهار داشت: ایشان نه تنها شخصیت کم نظیر که شخصیت بی نظیری در دوران ما محسوب می شدند و این را من نه از باب تعارف که با برهان قاطع عرض می کنم چرا که من در این زمانه ، کسی را سراغ ندارم که بدون هیچگونه امکانات بتواند سرآمد علوم مختلفه از جمله فلسفه ، عرفان ، ادبیات عرب و فارسی ، ریاضی ، طب ، الهیات و ... باشد. حتی ایشان به زبان فرانسه هم تسلط داشتند.

به گفته وی ، ریشه تمام علومی که استاد علامه حسن زاده از آن بهره مند بودند « علم معرفت النفس » بود و کسانی که می خواهند به معرفت علامه حسن زاده نزدیک ترشوند باید معرفت النفس را سرلوحه کارهای خویش قرار دهند.
دکتر خسرو پناه با اشاره به شبهاتی که در فضای مجازی نسبت به علامه آملی عنوان شده است به سه شبهه آن اشاره کرد و گفت: اولین شبهه که نسبت به استاد ایجاد کردند این بود که چرا علامه آملی عُزلت نشین بوده و خیلی مردمدار نبوده است؟ جواب آن را می توان در حضور پرشکوه مردم در تشیع پیکر ایشان پیدا کرد. ضمن اینکه تا عالِم عزلت نشینی نکند که به مقام والا نمی رسد این درحالی است که ایشان انس و الفت خوبی با مردم داشت و همواره با نکات تربیتی با مراجعه کنندگان خود برخورد می کرد.

بهره مند بودن علامه آملی از علوم قدیم ، شبهه دومی بود که خسرو پناه به آن اشاره کرد و یادآور شد: ایشان به علوم سنتی مثل عرفان نظری ، کلام ، فلسفه ، منطق ، برهان و طب سنتی اشراف داشتند درحالی که این نوع از علوم ؛ قدیم و جدید ندارد.

وی شبهه سوم را سیاستمدار نبودن علامه آملی و تقدیر بلند بالای ایشان از رهبری عنوان کرد و در پاسخ گفت: برخی تقدیم کردن رساله خود به آیت الله خامنه ای را نوعی تملق دانستن در حالی که این اعمال او ناشی از معرفت النفس ایشان بوده است چرا که وی علاوه بر اینکه ارادت خاصی نسبت به رهبری داشتند در ساحت نفس مطمئنه و قدسی سیر می کردند و نیازی به مدح کسی نداشته است.

این شاگرد علامه آملی معتقد است اگر کسی می خواهد از فیض علامه سرشار شود باید کتاب های الهی نامه و معرفت النفس او را که دارای مباحث فلسفی و عرفانی است مطالعه کند.

دکتر خسرو پناه با بیان اینکه تواضع یکی دیگر از ویژگی های برجسته استاد آملی بود گفت: تمام حرکات وسکنات ایشان کلاس درس و تربیت عرفانی بود و هیچگاه نسبت به علوم احساس فارغ التحصیلی نمی کرد و تا زمانی که اساتید او در قید حیات بودند از کرسی استادی آنان استفاده می کرد.

وی در پایان پیشنهاد کرد برای اینکه نسل های جدید و بویژه جوانان و نوجوانان هم بتوانند از کتب علامه آملی بهره مند شوند باید این کتاب ها نیز به زبان ساده تری بازنویسی شوند.

قزوه: موظفیم کسانی مثل علامه را در سطح جهانی معرفی کنیم

«دکترعلیرضا قزوه» از شاعران برجسته کشورمان نیز دیگر سخنران این مراسم بود که به کنگره شعر طلاب که در سال 69 برای تجلیل از چهره های حوزه علمیه برگزار شده بود اشاره کرد و گفت: اولین تجلیل ما ، تجلیل از علامه آملی بود و با اینکه من در آن زمان بسیار جوان بودم که دبیری کنگره را هم برعهده داشتم اما ایشان با کمال فروتنی دعوت ما را پذیرفتند.
این شاعرکشورمان که هم اکنون نیز رایزن فرهنگی ایران در هند است تاکید کرد: ما موظفیم بزرگانی مثل علامه آملی را در حد جهانی مطرح کنیم و ما در هند بزرگداشت های ادبی زیادی از جمله بزرگداشت علامه آملی را نیز برگزار کردیم و جالب است که ایشان را بسیاری از خارجیان نیز می شناسند.

وی ادامه داد: علامه آملی می توانست وصیت کند که مثلا در کنار حرم امام رضا (ع) یا حرم حضرت معصومه (س) دفن شود اما در کنار همسر و در شهر و دیار خود به خاک سپرده شد تا نشانی از احترام به همسر و کیان خانواده باشد.
قزوه در پایان نیز چند بیت از مثنوی خود به نام این همه یوسف را برای حضار قرائت کرد.

«آیت الله عباسی خراسانی» از شاگردان دیگر علامه آملی هم اظهار داشت: قدر و منزلت علامه آملی به اندازه ای بود که مقام معظم رهبری از ایشان به عنوان سالک توحیدی و عالم ربانی یاد کرده است.

وی افزود: یکی از توصیه های علامه آملی برای رسیدن به خداوند ، انس با قرآن از راه قرائت و تدبر در قرآن بود و یکی از ویژگی های معظم له ، توجه وعشق به فراگیری علم بود به گونه ای که ایشان به مقام خذ الکتاب رسیده بودند.
آیت الله عباسی خراسانی با بیان اینکه ایشان درهمه لحظات عمر خویش ، شاگرد پروری کردند گفت: هر گاه به خدمت ایشان می رسیدیم یا قلم دردست داشتند و چیزی می نوشتند یا قلم خود را پشت گوش می گذاشتند تا در دسترس باشد.

این شاگرد علامه آملی ، یکی دیگر از ویژگی های استاد را «احترام به اساتید» خود برشمرد و اظهار کرد : اگر علامه آملی ، علامه شد برای این بود که دعای چندین استاد را پشت سر خود داشت.
وی از داشتن چشم برزخی علامه آملی خبرداد و گفت: در زمان بمباران شهرها ؛ ایشان از چگونگی و مکان بمباران روزهای آینده خبر داشت و به ما می گفت «صدام لعنتی فردا فلان مکان شهر قم را بمباران می کند» و فردا همان جاها بمباران می شد!

آیت الله عباسی خراسانی در پایان اظهار داشت: علامه آملی در دنیا که بودند در عالم ملکوت سیر می کردند وبعد از رحلت نیز به عالم ملکوت هجرت کردند.

«آیت الله رمضانی» یکی دیگر از شاگردان علامه حسن زاده آملی ، سخنران دیگری بود که جایگاه علمی علامه آملی را در بلندترین قله های علم وادب اعلام کرد و یادآور شد: استاد در فراگیری علم ، همچون پروانه بر گرد شمع بودند و بر این باور بودند که «علم و عمل» انسان سازند و همواره در دروس خود به این جمله «العلمُ امام العَمل» تاکید داشتند.
وی ادامه داد: ایشان در برابر اساتید خاضع بودند چرا که اساتید خود را منشاء فیض الهی می دانستند و همواره از اینکه در شهر قم زندگی می کردند و ملبس به لباس روحانیت بودند از خداوند شاکر بودند.

«آیت الله یزدان پناه» از شاگردان دیگر علامه آملی به عرفان برگرفته از اسلام ناب وی اشاره کرد و اظهار داشت: گاهی روش هایی را در عرفان شاهد هستیم که به دلیل برداشت های غلط ؛ فرد را از مردم و کارهای روزمره دور می کند اما چون علامه آملی در سنت اسلامی نفس کشیده بود معتقد به عرفان اسلام ناب بود که رسیدن به عرفان را در همزیستی با مردم و همراه با جامعه می دانست.

وی نیز آرزو کرد ای کاش عصاره علوم علامه بویژه کتاب الهی نامه او به زبان قابل فهم تری برای عموم منتشر شود.

محمدجواد لاریجانی: روشنفکران امروزی هم می‌تواند از علامه بهره‌مند شوند

آخرین سخنران نیز «دکتر محمد جواد لاریجانی» بود که خود را نزدیکتر از دیگر شاگردان به علامه آملی عنوان کرد و گفت: ایشان بودند که من را به دروس فلسفه و عرفان تشویق کردند و شاگردان زیادی را پرورش دادند و کسانی که می خواهند شناخت کاملی از عرفان علامه آملی پیدا کنند حتما کتاب های آیت الله یزدان پناه را مطالعه کنند.

به گفته وی، آثار علامه حسن زاده آملی به گونه ای نوشته شده است که حتی روشنفکران امروزی هم می توانند از این آثار بهره مند شده و مطالب زیادی بیاموزند.

دکتر لاریجانی اضافه کرد: ایشان ایمان راسخ داشتند که باید علمای دینی، درک و تصور درستی از جهان خود داشته باشند یعنی به علوم مختلف از جمله ریاضیات ، فیزیک و نجوم مسلط باشند تا بتوانند پاسخگوی ابهامات مردم در این زمینه باشند.

وی ادامه داد: ایشان علاوه بر اینکه تصویر درستی از عالم مادی داشتند ، نگاه ایشان به جهان هستی نیز ، مبتنی بر دانش بود وایشان بودند که مرا به دنیای معارف سوق دادند.

این استاد فلسفه و معارف از تسلط کامل علامه آملی بر احادیث و قرآن خبر داد و گفت: ایشان به زبان اهل بیت مونس بود و همواره اشارات زیادی به رفتار و سیره اهل بیت داشتند.

وی در پایان، کتاب «شرح مسائل علم النفس» علامه آملی را از مهمترین کارهای او در حوزه فلسفی یاد کرد و این کتاب را برگرفته از 60 برهان خواندنی اعلام کرد.

گفتنی‌ست آیین بزرگداشت مرحوم علامه حسن زاده آملی با حضور خانواده معظم اله شاگردان و دوستداران ایشان و همچنین چهره های مانند حضرت آیت الله جاودان شب گذشته در مجموعه فرهنگی سرچشمه برگزار شد.

در ادامه تصاویر این مراسم را ببینید: