مداحان برای روضه چه کتابی بخوانند؟

عقیق:محمدحسین رجبی دوانی مورخ و پژوهشگر تاریخ اسلام شب گذشته چهارشنبه ۱۹ شهریورماه در برنامه تلویزیونی روایت هیأت که از شبکه افق پخش شد، با بیان اینکه مداحی و روضه‌خوانی توفیق بزرگی است و نصیب هرکس نمی‌شود، اظهارداشت: مادحین و ذاکرین باید توجه داشته باشند که ما مجاز نیستیم در بیان فضایل ذوات مقدسه، هرچه را صلاح دیدیم بدون سند و مأخذ بیان کنیم.

این پژوهشگر تاریخ اسلام با تأکید بر اینکه ما مجاز نیستیم هرچیزی را برای ایجاد شور بیان کنیم، ادامه داد: خوشبختانه جامعه مداحان و ذاکران اهل‌بیت (ع) متوجه این حساسیت هستند و با احساس مسئولیت این امر را از اساتید و علما پیگیری می‌کنند.

رجبی دوانی عنوان کرد: به همت جامعه ایمانی مشعر جلساتی در قم با حضور اساتیدی همچون محمدمهدی پیشوایی، آیت‌الله یوسفی غروی، حجت الاسلام جباری و بنده تشکیل شد و در چندین جلسه مقاتل مختلف اباعبدالله (ع) مورد بررسی قرار گرفت که حاصل آن کتابی راهگشا برای ذاکران و مداحان به نام «سیر مطالعاتی مقاتل امام حسین (ع)» شد. این کتاب به عنوان یک کتاب راهنما مطالب مستند و محکمی را دربردارد. 

این مورخ و پژوهشگر تاریخ اسلام با اشاره به تاریخ عزاداری برای امام حسین (ع) اظهار کرد: عزاداری برای امام حسین (ع) سابقه در دوران امامت دارد. از عصر امامت امام سجاد (ع) آغاز می‌شود و سیره امامان ما بوده است. امام صادق و امام کاظم (ع) در روز عاشورا مرثیه سرایان را دعوت می‌کردند که اشعاری در مصیبت امام حسین (ع) بخوانند.

وی گفت: به برکت پیدایش سلسله شیعی و ایرانی آل‌بویه برای اولین بار عزاداری‌های امام حسین (ع) به صورت رسمی و گسترده در آغاز غیبت کبری امام زمان (عج) برپا می‌شود که این سلسله سینه‌زنی را برای شیعه به ارمغان می‌آورند. 

این استاد دانشگاه ادامه داد: سابقه سینه‌زنی به این صورت بود که گیلانی‌های قدیم در مصیبت‌ها با مشت به سینه می‌زدند. در آن دوران، معزالدوله با تأکید بر اینکه بزرگترین مصیبت، شهادت امام حسین (ع) است، دسته‌های سینه‌زنی را به راه انداخت و به مرور تکایا، حسینیه‌ها، هیأت‌ها و آداب گوناگون عزاداری در زمان‌های مختلف شکل گرفت.

رجبی دوانی با اشاره به اینکه در عصر صفویه با رواج شیعه، دسته‌های عزاداری از نقاط مختلف شهر حرکت و در مرکز شهر تجمع می‌کردند، اظهار کرد: در مرکز شهر یک روحانی بالای منبر می‌رفت و مقتل‌خوانی می‌کرد. در خصوص مقتل‌خوانی لازم است ابتدا به چگونگی پدید آمدن واژه روضه‌خوانی اشاره کنیم. روضه‌خوانی از آنجا پدید آمد که مرحوم ملاحسین کاشفی قبل از قدرت یافتن صفویه در ایران احساس مسئولیت می‌کند و نخستین کتاب مقتل به زبان فارسی را می‌نویسد و اسمش را «روضه الشهدا» می‌گذارد. این مقتل به قدری تأثیرگذار می‌شود که مجالس امام حسین (ع) در ایران بر مبنای خواندن این مقتل شکل می‌گیرد و خواندن از کتاب روضه الشهدا را روضه‌خوانی می‌نامند.

وی با بیان اینکه سنت مقتل‌خوانی در عصر سیاه پهلوی که برپایی مجالس امام حسین (ع) ممنوع بود، کمرنگ شد و بعد از آن نیز کمتر به آن پرداخته شد، افزود:‌ رهبر معظم انقلاب در نماز جمعه‌های ماه محرم، این سنت را احیا کردند. جا دارد نویسندگان متعهد و عاشق اهلبیت (ع) بر مبنای لهوف یا منابع دیگر با قلم شیوا به زبان فارسی مقاتل را بازنویسی کنند که مادحین و ذاکران با ذوقی که دارند آن‌ها را بخوانند که مطمئناً در غنای بیشتر و ایجاد عواطف بیشتر به ساحت قدسی امام حسین (ع) موثر خواهد بود.

رجبی دوانی در پایان تاکید کرد: شایسته است امروز که در کشور امام زمانی ایران اسلامی بیش از ۴ دهه انقلاب اسلامی ارزش‌های دینی را احیا کرده است، ضمن احیای سنت‌های گذشته، دارای یک سبک و ابداعی در برپایی عزای امام حسین(ع) باشیم و یک ابراز ارادت در سبک جدید به سالار شهیدان در نظام جمهوری اسلامی ابداع کنیم.