۳ شرط مهم امر به معروف مسلمین چیست؟

عقیق:به نقل از اداره کل روابط عمومی و امور بین الملل ستاد امر به معروف و نهی از منکر کشور؛ صبح امروز چهارشنبه 5 شهریور ماه1399 همزمان با ششمین روز از هفته احیای امر به معروف و نهی از منکر حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر جلیل محبی، دبیر ستاد احیای امر به معروف و نهی از منکر کشور در برنامه چاپ اول که به صورت زنده از شبکه خبر پخش می شود، حضور یافت.

در آغاز این برنامه حجت الاسلام جلیل محبی در پاسخ به این سوال که وظیفه ستاد احیای امر به معروف و نهی از منکر چیست، اظهار داشت: ستاد امر به معروف و نهی از منکر دو وظیفه اصلی دارد؛ یکی از وظایف آن فرهنگ‌سازی اینکه مردم نسبت به امورات حاکمیت و امورات مردم بی‌تفاوت نباشند و اگر خطایی در مسئولین می‌بینند چه در مراجعات خودشان و چه در اعمالی که حاکمیت انجام می دهد، آنها را امر و نهی کنند.

دبیر ستاد احیای امر به معروف و نهی از منکر افزود: ایستادن یک شهروند ایرانی جلوی یک مسئول، نباید از موضع پایین و از موضع ضعف و با خواهش باشد، بلکه باید وی را امر و نهی کند. مسئول جمهوری اسلامی در واقع وکیل مردم برای انجام امورات مربوط به حکومت از جانب آنهاست، فلذا مردم باید به او دستور بدهند که فلان کاری که انجام دادی خطاست و باید آن را اصلاح کنی نه اینکه از موضع یک رعیت از حاکم خواهش کند. البته معیار باید اسلام باشد. مسئولین حاکمیت اسلامی همه برای خدمت به مردم آمده اند. اینجا  حکومت که حکومت پادشاهی نیست و اینها هم حاکمانی نیستند که مردم را رعیت بدانند. ستاد امر به معروف و نهی از منکر به دنبال این است تا این فرهنگ را در جامعه جا بیندازد.

وی دومین وظیفه ستاد احیای امر به معروف و نهی از منکر را حمایت حقوقی از آمرین به معروف و ناهیان از منکر دانست و گفت: اگر فردی به دلیل امر به معروف به دادگاه کشیده شد و یا مشکل اداری برایش پیش آمد، در قانون آمده است که ستاد احیا باید همه جانبه از او حمایت کند. مهمترین حمایتی که ما می‌توانیم انجام دهیم، این است که برای آن فرد وکیل بگیریم یا برایش لایحه ای بنویسیم یا مشاوره های حقوقی بدهیم. مثلاً در موضوع سوت زنی یا گزارش دهی فساد و در آنجاهایی که حاکمیت یک اشکال جدی پیدا کرده و فرد و یا گروهی می خواهد امر به معروف و نهی از منکر کند به آنها آموزش و مشورت می دهیم که چطور امر به معروف را انجام بدهد که به دام های قانونی چون افترا، نشر اکاذیب و ... نیفتند.

وی در پاسخ به سوال مجری برنامه که آیا مواردی بوده که ستاد امر به معروف از آن حمایت کند، گفت: در سال 98 که آمار این حمایت ها را جمع بندی کردیم حدود 300 مورد بوده که از آمرین به معروف و ناهیان از منکر حمایت کردیم.

محبی درباره نحوه این حمایت ها گفت: ما وکیل معرفی می کنیم، برایشان لایحه حقوقی می نویسیم، مشورت حقوقی می دهیم و در جاهایی هم که دستمان می رسد یعنی امکان ستاد فراهم است، مذاکره می کنیم؛ یعنی کاری می‌کنیم که قوه قضائیه وظایف قانونی خود را بیشتر انجام دهد. البته از دوره ای که آیت الله رئیسی به قوه قضائیه آمده اند، وضعیت خیلی بهتر شده است. آمرین به معروف و ناهیان از منکر پیش از این خیلی در مضیقه بودند و جلوی حاکمیت مدافعی نداشتند. در حال حاضر بهترین مدافع حتی بیش از خود ستاد، خود رئیس قوه قضائیه و مجموعه دستگاه قضایی هستند.

وی در پاسخ به این پرسش که «با وجود حمایت قوه قضاییه دیگر چه نیازی به ستاد احیای امر به معروف و نهی از منکر است؟» اظهار داشت: قوه قضائیه خودش نمی‌تواند به عنوان قاضی از افراد دفاع کند، چون محکمه دو طرف دارد: قاضی و طرفی که جلوی وی ایستاده است فلذا یک فردی باید از او دفاع کند و لایحه برای او بنویسد. معمولاً افراد مبانی حقوقی را نمی دانند و به دلیل پیچیدگی های قوانین و تطبیق حکم به موضوع، برای افراد سخت است که از خودشان دفاع کنند و نیاز دارند که وکیل داشته باشند و یک دفاع حقوقی منسجم بر اساس قانون از آنها انجام شود لذا اهمیت و جایگاه ستاد از بین نمی رود.

دبیر ستاد احیای امر به معروف و نهی از منکر خاطرنشان کرد: بعد از اینکه رهبر معظم انقلاب از گزارشگران فساد به عنوان آمرین به معروف در سال جاری نام بردند، تلاش قوه قضائیه خیلی بیشتر شده و لازم است که ما از شخص قوه قضائیه تشکر کنیم.
در ادامه مجری برنامه از حجت الاسلام محبی پرسید: پس اگر ما به سازمان یا ارگانی مراجعه کردیم و به هر دلیلی در آنجا نقصی دیدیم یا اعتراضی داشتیم می توانیم برویم اعتراض کنیم و اگر هر مشکلی پیش آمد ستاد امر به معروف از ما حمایت می‌کند. درست است؟

دبیر ستاد امر به معروف و نهی از منکر در پاسخ به این پرسش گفت: بله. شما در مسیر امر به معروف و نهی از منکر سه کار نباید بکنید. به بیان دیگر امر به معروف و نهی از منکر سه شرط دارد؛ 1- نباید به آن مسئول دولتی دشنام بدهید یا توهین کنید. 2- نباید دروغ بگویید و الا شامل ماده 698 و نشر اکاذیب می شوید و 3- نباید جرمی را به کسی یا نهادی نسبت دهید که سندی برای آن نداشته باشید.

وی در ادامه گفت: یک نکته بسیار حساس اساسی در اینجا وجود دارد و آن هم این است که خیلی از امر به معروف ها و نهی از منکرها در فضایی انجام می شود که هیچ دوربینی در آنجا نیست و اگر هم باشد آن فردی که قدرتی در دستش است آن فیلم را پاک می‌کند، لذا مردم در آنجایی که به عنوان ارباب رجوع حضور یافته اند برای امر به معروف و نهی از منکر مسئولین باید کارشان را مستند انجام بدهند؛ مثلاً اگر مسئول اداره ای کار و مسئولیت خود را در قبال آن فرد انجام نمی دهد، به او درخواست کتبی بدهد و از وی درخواست کند پاسخ کتبی بدهد به اینکه چرا کارش را انجام نمی دهد.

الان دیگر همه دوربین دارند و فیلم گرفتن در محیط‌های عمومی مانند بانک و ... هیچ اشکال قانونی ندارد و کار ارباب رجوع به صورت غیر موجه انجام نشد و کار به مشاجره کشید اگر فیلمی تهیه شود، این قابل استناد در دادگاه است. مثلاً اگر در پی آن اتفاق گمرک، فیلمی وجود نداشت و شاهدی نبود کسی متوجه آن نمی شد.

 حجت الاسلام جلیل محبی افزود: فیلم و صدا شواهد و قرائنی برای قاضی هستند و قاضی از اینها نتایجی را که باید می گیرد. البته به نحوی باید باشد که مستند باشد. شما می توانید ادعایی کنید که من فلان جا رفتم و فلان اتفاق افتاد ولی اگر سندی براش نداشته باشید، خب اصل بر برائت است.

مجری برنامه در پایان پرسید: من دیده ام شما به عنوان دبیر ستاد در فضای مجازی هم حضور مستقیم دارید و اگر آنجا داده هایی به شما برسد، آن را پیگیری می‌کنید. این رویه شخصی شماست یا رویه ستاد است؟

حجت الاسلام جلیل محبی در پاسخ گفت: ما در دوره جدید اصلاً یک معاونت برای این مسأله تشکیل دادیم. البته هنوز به اینجا نرسیدیم که همه آن را بشناسند و بروند سراغش، لذا من از ظرفیت شخصی خودم استفاده می کنم تا آن کسانی که در فضای مجازی حرفی می زنند را به این معاونت وصل کنم، ولی اساسش این است که این معاونت این کار را انجام بدهد.