سه ویژگی منحصربه‌فرد روز عرفه

عقیق:روز عرفه روز آغاز مناسک حج است. حج گزاران در این روز در صحرای عرفات گرد هم می‌آیند و ضمن دعا و استغفار به خاطر توفیق در ادای فریضه مهم حج شکرگزاری می‌کنند. روایات بسیاری روز عرفه را به عنوان روزی ویژه برای بخشایش گناهان و استجابت دعا معرفی کرده‌اند. همچنین اهل بیت پیامبر (ص) احترام خاصی برای این روز قائل بودند.

حجت الاسلام و المسلمین مظفر کاوه کارشناس و پژوهشگر دینی، در گفت‌وگویی در خصوص روز عرفه و فرصت مناجات بندگان با معبود الهی بیان کرد: روز عرفه یکی از فرصت‌های شیرین برای اهل معرفت و کسانی است که عاشق راز و نیاز و مناجات با حضرت حق هستند، است. ما باید از این لحظات در راستای بندگی بهره‌برداری کنیم؛ زیرا رسول اکرم (ص) فرمودند: «ان لربکم فی ایام دهرکم نفحات الا فتعرضوا لها»؛ در ایام زندگی شما، اوقات و فرصت‌های مناسبی را خداوند در اختیارتان قرار می‌دهد، پس بکوشید از آن فرصت‌ها استفاده کنید.

این کارشناس امور دینی با اشاره به روایات مختلف ائمه اطهار (ع) درباره فرصت مناجات بنده با پروردگار گفت: در روایات آمده است اگر کسی شب قدر را که شب مغفرت الهی است، از دست بدهد باید تا روز عرفه صبر کند و در آن روز خدا را بخواند، تا مورد رحمت خداوند قرار گیرد. یعنی اگر کسی در شب «قدر» دعا کند، شبی که بهتر از هزار ماه است و خداوند توبه او را قبول نکند، در روز عرفه می‌تواند از فرصت دوباره خداوند استفاده کند.

وی یادآور شد: عرفه روز مناجات بنده با خداست؛ روزی است که انسان خواسته‌های خود را می‌تواند از خداوند بگیرد. در این روز امام سجاد (ع) با فقیری که داشت گدایی می‌کرد، روبرو شد و او را مورد نکوهش قرار داد؛ زیرا اگر قرار است مشکلی از سر راه برداشته شود به دست خداوند است و روز عرفه، روز قدرت نمایی خالق هستی است.

تاثیر زمان و مکان بر استجابت دعا

حجت الاسلام و المسلمین کاوه در خصوص تاثیرات دعا بر انسان، گفت: در تاثیر دعا باید به این مطلب اشاره کرد که زمان و مکان خاص در دعا کردن بسیار تاثیرگذار است و روز عرفه یکی از آن زمان‌های مناسب است که گریه و تضرع پذیرفته می‌شود.

چرا این روز را عرفه می‌گویند؟

این کارشناس امور دینی افزود: عرفه را به دلیل کسب معرفت انسان در این روز نامگذاری کرده اند. انسان در این روز معرفت به درک مقامات الهی و مسائل توحیدی پیدا می‌کند. عرفه را عرفه نامیدند؛ زیرا هنگامی که حضرت آدم (ع) در سرزمین عرفات حضور پیدا کرد، جبرئیل بر او نازل شد و اسرار و معارف را به او القا کرد؛ «علم الادم اسماء الحسنی» را به حضرت آدم یاد داد و به او خطاب کرد آیا عرفان پیدا کردی و آدم در جواب گفت؛ «بله، معرفت پیدا کردم.»

وی ادامه داد: یکی دیگر از وجوه تسمیه عرفات این است که هنگامی که آدم در این سرزمین قرار گرفت، به عرش نگاه و اسماء مبارکه پنج تن آل عبا را که در آسمان‌ها نوشته شده بود، تماشا کرد و قسم خورد و توبه کرد و خداوند به برکت این نام‌ها توبه آدم را قبول کرد.

وی با تاکید بر اینکه روز عرفه منتسب به حضرت سیدالشهدا (ع) است، گفت: روز عرفه یادآور سید الشهدا (ع) و روز زیارتی ایشان است. در این روز حضرت اباعبدالله الحسین (ع) در کنار جبل الرحمة قرار گرفتند و رو به قبله مناجات عرفه را خواندند و به پهنای صورت اشک ریختند؛ لذا دعای عرفه امام حسین، دانشگاه و کلاس تربیتی است که به انسان معرفت الهی می‌آموزد و از هر لحاظ از منظر محتوا و عرفان دعایی بی نظیری است.

سه ویژگی خاص روز عرفه

روز عرفه جایگاه ویژه‌ای در میان روز‌های سال دارد که می‌توان به سه ویژگی مهم آن و وجه تمایز این روز بزرگ با بقیه ایام سال اشاره کرد. اول اینکه عرفه روز اختصاصی دعا است؛ خداوند همیشه و در هر زمانی اجازه دعا کردن را به ما داده است در روایات مختلفی آمده است، امام صادق (ع) به ما سفارش می‌کنند که در این روز در دعا کردن تلاش کنیم و هر چه حاجت داریم بخواهیم. «تَخَیَّر لِنَفسِکَ مِنَ الدّعاءِ ما أحبَبتَ واجْتَهِد، فإنَّه (یَومَ عَرَفَة) یَوم دعاءٍ و مَسألَةٍ» (التهذیب الأحکام، ج ۵، ص ۱۸۲)؛ هر چه مى خواهى براى خود دعا بخوان و [در دعا کردن]بکوش که آن روز [روز عرفه]روز دعا و درخواست است.

همچنین عرفه روز رهایی از بار سنگین گناهان است؛ باید از خداوند بخواهیم به حرمت این روز بزرگ گناهان ما را ببخشد. امام على (ع) در روایتی در این باره فرمودند: «مِنَ الذّنوبِ ذنوبٌ لاتغفَر إلاّ بِعَرَفَاتٍ»؛ (دعائم الاسلام، ج ۱، ص ۲۹۴) برخى از گناهان جز در عرفات بخشوده نمى شوند.

نکته آخر از ویژگی‌های عرفه می‌توان به همنوایی مومنین با ابا عبد الله الحسین (ع) در این روز اشاره کرد؛ روزی که کنار ایشان هم صدا و همنوا دعای عرفه را زمزمه می‌کنیم. دعایی که فراز به فراز آن مرتبه‌ای عالی از عرفان و معنویت است.