۰۳ آذر ۱۴۰۳ ۲۲ جمادی الاول ۱۴۴۶ - ۵۵ : ۲۱
۱۲ پاداش پروردگار به خاطر مقاومت و صبر
خداوند در آیات ۵۱ تا ۵۵ سوره مبارکه غافر پیامبر (ص) و مؤمنان را به یاری‌اش وعده می‌دهد و می‌فرماید: صبر و شکیبایی، استغفار و تسبیح پروردگار راه تحقق این وعده است.
عقیق:آیات ۵۱ تا ۵۵ سوره مبارکه غافر پیامبر (ص) را به یاری‌اش و ستمگران را به عذاب وعده می‌دهد و صبر و استقامت در برابر ناملایمات و استغفار و تسبیح را راهی برای موفقیت در این استقامت و شکیبایی بیان می‌کند.
متن و ترجمه آیات
«إِنَّا لَنَنصُرُ رُسُلَنَا وَالَّذِینَ آمَنُواْ فِى الْحَیَاةِ الدُّنْیَا وَیَوْمَ یَقُومُ الْأَشْهَادُ» ۵۱
«یَوْمَ لَا یَنفَعُ الظَّالِمِینَ مَعْذِرَتُهُمْ وَلَهُمُ اللَّعْنَةُ وَلَهُمْ سُوءُ الدَّارِ» ۵۲
«وَلَقَدْ آتَیْنَا مُوسَى الْهُدَى وَأَوْرَثْنَا بَنِى إِسْرَآئِیلَ الْکِتَابَ» ۵۳
«هُدىً وَ ذِکْرَى لِأُوْلِى الْأَلْبَابِ» ۵۴
«فَاصْبِرْ إِنَّ وَعْدَ اللَّهِ حَقٌّ وَاسْتَغْفِرْ لِذَنبِکَ وَ سَبِّحْ بِحَمْدِ رَبِّکَ بِالْعَشِىِّ وَالْإِبْکَارِ» ۵۵
«همانا ما پیامبران خود و کسانى را که ایمان آورده‌اند، هم در زندگى دنیا و هم روزى که گواهان (براى گواهى دادن) به پا مى‌خیزند یارى مى‌کنیم» ۵۱
«(همان) روزى که عذرخواهى ستمگران سودشان ندهد، لعن و نفرین براى آنان است و جایگاهشان سراى بد» ۵۲
و همانا ما به موسى هدایت دادیم و به بنى اسرائیل کتاب آسمانى (تورات) را به میراث دادیم» ۵۳
«(که) مایه‌ى هدایت و تذکّر براى خردمندان است» ۵۴
«پس صبر و شکیبایى پیشه کن که وعده‌هاى خداوند حقّ است و براى گناهت استغفار کن و شامگاهان و بامدادان، سپاسگزارانه پروردگارت را تسبیح کن» ۵۵
یاری وعده داده شده از سوی خداوند چگونه محقق می‌شود؟
آغاز مطلب، وعده خداوند است بر یاری پیامبران و مؤمنان و در آیه ۵۲ ستمگران را به روزی بشارت می‌دهد که پشیمانی و عذرخواهی برایشان سودی ندارد و دچار عذاب الهی می‌شوند. در ادامه خداوند این آیات را مایه هدایت و تذکر مؤمنان بیان می‌کند و راه تحقق وعده‌اش یعنی یاری الهی را در صبر، استغفار و تسبیح و حمدش بیان می‌کند.
البته سؤالی که با دیدن آیه ۵۵ به ذهن می‌رسد این است که مگر پیامبر (ص) معصوم نیست؟ چرا خداوند او را به استغفار دعوت کرده است؟ استغفار از کدام خطا و اشتباه؟
پیامبر که معصوم است، پس از کدام خطا استغفار کند؟
در اینکه پیامبران معصومند شکی نیست، زیرا فرمان خداوند بر اطاعت محض از انبیاء گواهی بر این مدعا است وگرنه اطاعت از پیامبر مانند اطاعت از پدر و مادر مشروط به عدم دعوت به شرک می‌شد. همچنین وقتی خداوند درباره پیامبر می‌فرمایند: اطاعت از او اطاعت از من است نشانه عصمت ایشان از هرگونه خطا و اشتباه است.
در این آیه منظور از استغفار چیست؟ و پیامبر برای چه باید استغفار کند؟ در اینجا استغفار به معنی گناه نیست بلکه به معنی ترک اولی است، یعنی کار بهتر را انجام نداده است.
در تفسیر نمونه در این باره آمده است: به عنوان مثال در طول روز ممکن است ما بارها بابت اعمالی عذرخواهی کنیم که گناه و خطا محسوب نمی‌شود، مثل سرفه کردن یا بیماری که پایش را در حضور دیگران دراز می‌کند و... البته با همه این سخنان برخی مفسران هم استغفار دراین آیه را برای گناهان امت بیان کرده‌اند.
سه شرط خداوند برای تحقق وعده یاری‌اش
حال خداوند خطاب به پیامبر (ص) می‌فرمایند: یعنی ای پیامبر در مقابل آزار و اذیت مشرکین صبر پیشه کن، چون وعده خدا حق است و بزودی به آن وفا می‌کند. همان وعده‌ای که فرمود: «انا لننصر رسلنا و الذین آمنوا» و یا فرمود: «و کان حقا علینا نصرالمؤمنین» در ادامه خداوند می‌فرماید: از اعمالی که نسبت به تو گناه محسوب می‌شود، استغفار کن. سپس خداوند پیامبر را به ذکر و تسبیح دعوت می‌کند.
خداوند در این آیه راه موفقیت بر دشمنان را ابتدا صبر و شکیبایی، سپس استغفار و در ادامه ذکر و تسبیح بیان می‌کند. صبر در برابر مشکلات و سختی‌ها و ناملایمات، استغفار برای گناهان و معصیت‌ها و حمد و تسبیح خداوند برای نعمت‌ها دنیا.
در این آیه مراد از کلمه «وعده خدا» همان است که در آیه ۵۱ بیان شده یعنی «إِنَّا لَنَنصُرُ رُسُلَنَا وَالَّذِینَ آمَنُواْ فِى الْحَیَاةِ الدُّنْیَا وَیَوْمَ یَقُومُ الْأَشْهَادُ ما پیامبران خود و کسانى را که ایمان آورده‌اند، هم در زندگى دنیا و هم روزى که گواهان (براى گواهى دادن) به پا مى‌خیزند یارى مى‌کنیم.» خداوند در این آیه راه تحقق این وعده یعنی یاری الهی را در صبر، استغفار و ذکر بیان می‌کند.
وعده‌های متعدد خدا برای یاری پیامبرانش
البته در آیات متعدد خداوند به نصرت پیامبران وعده داده که این نصرت و یاری در زمینه‌هایی چون ایجاد الفت و گرایش دل‌ها «و لیربط على قلوبکم»(انعام، ۱۱)، استجابت دعا، «فاستجاب له ربّه»(یوسف)، معجزه و استدلال، «ارسلنا رسلنا بالبینات»(حدید، ۲۵)، عطاى حکومت، «اتینا ال ابراهیم ملکا عظیما»(نساء، ۵۴)، غلبه در جنگ، «و لقد نصرکم اللّه فى مواطن کثیرة»(توبه، ۲۵)، سکینه و آرامش قلب، «فَاَنزل اللّه سکینته علیه و ایدّه بجنود لم تروها»(توبه، ۴۰)، هلاکت دشمن یا انتقام از او، «فَاَغرقناهم»(اعراف، ۱۳۶)، امدادهاى غیبى و نزول فرشتگان، «الن یکفیکم ان یمدکم ربّکم بثلاثة الاف من الملائکة منزلین»(آل عمران، ۱۲۴)، ایجاد رعب در دل دشمن، «و قذف فى قلوبهم الرعب»(حشر، ۲)، گسترش فکر و فرهنگ و پیروان، «لیظهره على الدین کله»(صف، ۹)، نجات از خطرها، «فانجیناه و اصحاب السفینة»(عنکبوت، ۱۵)، خنثى کردن حیله‌ها و خدعه‌ها، «و انّ اللّه موهن کید الکافرین»(انفال، ۱۸) و... شامل حال پیامبر (ص) شده و می‌تواند شامل همه امت هم بشود.
منبع:فارس
گزارش خطا
