۰۵ آذر ۱۴۰۳ ۲۴ جمادی الاول ۱۴۴۶ - ۵۴ : ۰۲
عقیق:فرزاد جهانبین، استاد دانشگاه شاهد و نهج البلاغه پژوه پیرامون تعبیر قرآنی ایامالله در گفتگویی گفت: همه روزها، روزهای خدا هستند و همه چیز به خدا منتسب است، اما وقتی خدای متعادل کلمه روز را به الله اضافه میکند در واقع میخواهد به روزهای خاصی اشاره کند. همانطور که همه مکانها متعلق به خدای متعال است و وقتی یک مکانی به خدا نسبت داده میشود نشاندهنده جایگاه بالای آن مکان است مثل بیتالله.
استاد دانشگاه شاهد افزود: واژه ایامالله دو بار در قرآن کریم آمده است؛ یک بار آیه ۵ سوره ابراهیم که مقام معظم رهبری هم در خطبههای نماز جمعه به همین آیه اشاره کردند: «وَ ذَکِّرْهُم بِأَیَّامِ اللَّهِ إِنَّ فِی ذَلِکَ لَآیَاتٍ لِّکُلِّ صَبَّارٍ شَکُورٍ». یک بار هم در آیه ۱۴ سوره جاثیه آمده است: «قُل لِّلَّذِینَ آمَنُوا یَغْفِرُوا لِلَّذِینَ لَا یَرْجُونَ أَیَّامَ اللَّهِ لِیَجْزِیَ قَوْمًا بِمَا کَانُوا یَکْسِبُونَ». مفسران در تفسیر ایامالله دیدگاههای مختلفی را عنوان کردهاند؛ برخی گفتهاند که ایامالله روزهای پیروزی پیامبران است. مانند رهایی قوم حضرت موسی از دست فرعونیان، یا اینکه قوم حضرت نوح از کشتی به سلامت بیرون میآیند، یا اینکه حضرت ابراهیم از آتش نجات پیدا میکند. پس اشاره به روزهایی است که پیامبران و پیروان آنها توانستهاند از دست طواغیت نجات پیدا کنند.
فرزاد جهانبین ادامه داد: برخی هم معتقدند که ایامالله فقط مربوط به نعمت خداوند نمیشود، بلکه ممکن است به عذاب الهی هم اشاره داشته باشد. عذاب هم خودش میتواند نشاندهنده عظمت و قدرت الهی باشد. برخی نیز گفتهاند هر دو است یعنی هم نعمت است و هم بلا و عذاب. در تفسیر نمونه نکته مهمی گفته شده و به نظر من دقیق است و جمع میان اینهاست و آن این است که هر روز که در آن یک فصل تازهای در زندگی انسانها گشوده شود و اینکه هر روزی که نقطه عطف تاریخی باشد، خدای متعال این را به عنوان ایامالله تلقی میکند. مثلاً یک پیامبری ظهور کند یا یک پادشاه ظالم و مشرکی نابود شود. در این فصل تازه و نقطه عطف قدرت و عظمت خدا بیشتر نمایان و جلوهگر میشود.
وی سپس گفت: لذا حضرت امام (ره) هم به همین استناد پیروزی انقلاب اسلامی را جز ایامالله یاد میکنند و میفرمایند که حوادث بزرگ تاریخ که قرآن مجید هم از بعضی از آنها یاد کرده است یک سرمشق پر برکت برای ساختن جوامع و اشخاص است و قضایایی که در ایامالله رخ میدهند در طول تاریخ برای انسان بیدارکننده هستند. پس میتوان گفت ایامالله نقطه عطف تاریخی هستند و فصل جدیدی برای زندگی بشر باز میکنند و قدرت الهی را بیش از پیش نمایان میکنند و به همین دلیل هم است که خداوند به دلیل بزرگداشت آن ایام، آنها را به خودش منتسب میکند و از تعبیر ایامالله استفاده میکند.
فرزاد جهانبین همچنین عنوان کرد: نکتهای که در اینجا وجود دارد این است که وقتی خدای متعال اینگونه جلوهگری میکند و فصل جدیدی را برای حیات انسان رقم میزند و عبرت مهمی را به انسان نشان میدهد و از آنجایی که اراده خداوند در همه زمانها و مکانها جاری است و در قرآنهم داریم که «کلَّ یَوْمٍ هُوَ فِی شَأْنٍ»، اما در زمانی که خداوند اینگونه جلوهگری میکند و عظمت خود را نشان میدهد طبیعتاً شکر هم باید ویژهتر باشد. شکر باید در همه احوال باشد، اما چون این تجلی ویژه هست شکر هم باید ویژه باشد.
وی افزود: به همین دلیل هم است که در آیهای که مقام معظم رهبری در نماز جمعه خواندند یعنی در آیه ۵ سوره ابراهیم میخوانیم که «وَ ذَکِّرْهُم بِأَیَّامِ اللَّهِ إِنَّ فِی ذَلِکَ لَآیَاتٍ لِّکُلِّ صَبَّارٍ شَکُورٍ». شکور به شکر عادی اشاره ندارد، بلکه به این معناست که فردی زیاد شکر به جای میآورد؛ صبّار هم به همین شکل. چون تجلی خداوند یک تجلی ویژهای است و یک فصل جدید و نقطه عطف جدیدی رقم میخورد، طبیعتاً شکر آنهم باید شکری ویژه باشد.
فرزاد جهانبین یادآور شد: مهمترین بخشهای سخنان اخیر رهبری در خطبههای نماز جمعه یکی این بود که راهی که در این چهل سال پیموده شده و مورد توجه و حمایت مردم هم بوده است این راه باز هم ادامه پیدا خواهد کرد. البته این به این معنا نیست که ما در مسیر اشتباه و ضعف نداشتهایم. داشتهایم و این هم طبیعت حرکت است و باید ضعفها و اشتباهها کم شود و از بین برود، اما کلیت این حرکت و مسیر و این انگیزه مورد حمایت مردم ماست و مردم ما با توان بیشتری این را ادامه خواهند داد.
وی خاطرنشان کرد: نکته دیگر این است که در این چهل سال هر میزان که ما قدرتمندتر شدهایم، استکبار جهانی ضعیفتر شده است و این سیلی حیثیتی که جمهوری اسلامی در واکنش به ترور مذبوحانه و بزدلانه سردار سلیمانی توسط آمریکاییها به آمریکا زد این حقیقت را روشن کرد که قدرت آمریکا یک قدرت پوشالی است و در واقع هالیوودی است و بیشتر تصویرپردازی رسانهها بوده و ابتنا بر واقعیت ندارد. معتقدم شکستن این هیمنه به اندازه خود انقلاب اسلامی اهمیت داشت و موجب خواهد شد که ملتهای در بند و دولتهایی که جیرهخوار آمریکا هستند توسط ملتهایشان در فشار قرار بگیرند و خصوصاً ملتهای منطقه بخواهند از یوغ آمریکا نجات پیدا کنند. این مسئله فصل جدیدی را برای ما در مواجهه با مستکبرین رقم خواهد زد.
فرزاد جهانبین اضافه کرد: نکته بعدی این است که به نظرم بخشی از پیام رهبر معظم انقلاب خطاب به حزباللهیها و کسانی بود که دل در گروی این انقلاب دارند. مردم که مورد حمایت و تأیید ایشان بودند و از وصف مردم کم نگذاشتند، اما در مورد حزباللهیها و کسانی که نخبگان این جریاناند بحث مهم ایشان این بود که اینها نباید منفعل شوند و در بازی دشمن قرار بگیرند.
وی در ادامه اظهار داشت: اتفاقات سهمگینی مثل سانحه هوایی و بازی رسانهای دشمن که به طبع از این واقعه خوشحال شده بودند چون مستمسکی برای زدن نظام پیدا کرده بودند، نباید باعث شود دوستان حزباللهی منفعل شوند و واقعه بزرگ سیلی خوردن آمریکا و حضور میلیونی مردم به فراموشی سپرده شود. البته این به این معنا نیست که نسبت به مسئله هواپیما بیتفاوت باشند. خیر، آن را هم باید به شکل معقول و عقلانی مطرح و پیگیری کرد. بالاخره در شرایط جنگی باید حساسیتها را فهمید و فضا را درک کرد. این به نظر من نکته مهمی بود و نشان داد که ما از این حیث ضعفهایی داریم.
فرزاد جهانبین سپس گفت: نکته دیگر در بیانات رهبری این بود که ایشان تأکید کردند در موقعیت فعلی مسئولین عالی نظام با هم همصدا هستند. از مواضع دولت در برابر ۳ کشور اروپایی تقدیر کردند و به نظرم این پیام را مخابره کردند که همصدایی در این مقطع در کشور وجود دارد. ما هر چه میتوانیم باید وحدتمان را حفظ کنیم و در مقابل دشمنان موضع محکم بگیریم و اجازه ندهیم مسائل فرعی جای مسائل اصلی را در کشور بگیرد، چون این کار بازی در زمین دشمن است.
وی ادامه داد: پیامهای مختلفی میشود از بیانات بسیار مهم رهبری دریافت کرد. دشمنان فکر کرده بودند که با این فضاسازیهایی که ایجاد میکنند رهبری منفعل میشوند. در صورتی که نه تنها ایشان منفعل نشدند، بلکه نکات جدیدی مطرح کردند مبنی بر اینکه به خاطر شهادت سردار سلیمانی نقطه عطفی در کشور ما و در منطقه شکل گرفت و تجدید بیعت جدید با خط امام توسط میلیونها نفر در ایران و صدها هزار نفر در منطقه صورت گرفت. واکنش سراسیمه ترامپ هم نشان میدهد که آنها هم این پیام را دریافت کردند. نو بودن سخنان از این جهت بود که آقا به فصل جدید اشاره کردند و اینکه جمهوری اسلامی نه تنها متزلزل نشده است، بلکه به پشتوانه ملت خود یک خون تازه در رگهایش جریان پیدا کرده است.
فرزاد جهانبین در پایان گفت: نکته اساسی این است که ایشان سخن از ایامالله به میان آوردند. ایامالله یعنی فصل جدید و نقطه عطف جدید. یعنی نه تنها ما عقب ننشستیم، بلکه محکمتر از قبل هم به پیش خواهیم رفت. چون ملت ما این را از ما میخواهند. تعبیری هم فرمودند که سوخت موشکها همان اراده مردم و درخواست انتقام مردم بود. این یعنی از این به بعد جمهوری اسلامی در همه عرصهها و نه فقط در عرصه نظامی قدرتمندتر عمل خواهد کرد چون مردمش پشتش هستند.
منبع:مهر