هشت سفارش امام عسکری به شیعیان

عقیق:حجت الاسلام والمسلمین حجت الله سروری در گفت وگویی گفت: زندگی امام حسن عسکری علیه السلام، به طور کلی می توان به سه دوره تقسیم می گردد.

وی افزود: دوره اول ۱۳ سال است که زندگی آن حضرت در مدینه گذشت؛ دوره دوم ۱۰ سال در سامرا قبل از امامت و دوره سوم نزدیک شش سال امامت آن حضرت می باشد.

استاد حوزه بیان کرد: دوره امامت حضرت عسگری (ع ) با قدرت ظاهری بنی عباس رو در رو بود؛ خلفایی که به تقلید هارون در نشان دادن نیروی خود بلند پروازیهایی داشتند.

وی با ذکر این مطلب که امام حسن عسگری (ع ) از مدت شش سال امامت، سه سال را در زندان گذرانید، بیان کرد: آن حضرت با وجود همه‏ فشارهای دستگاهِ جور عباسی و کنترل‏ها و مراقبت‏ های بی‏ وقفه‏ دولت مرکزی، تلاش نموده و فعالیت‏های سیاسی و اجتماعی و علمی خود در جهت حفظ اسلام و مبارزه با افکار ضداسلامی انجام دادند.

وی اظهار کرد: کوشش ‏های علمی در دفاع از آیین اسلام و ردّ اشکال‏ها و شُبهاتِ مخالفان و نیز تبیینِ اندیشه‏ صحیح اسلامی، ایجاد شبکه‏ ارتباطی با شیعیانِ مناطق مختلف از طریق تعیین نمایندگان و اعزام پیک‏ها و ارسال پیام‏ها، فعالیت‏های سِرّی سیاسی به رغم کنترل‏ های حکومت عباسی،حمایت و پشتیبانی مالی از شیعیان، به ویژه یارانِ خاصِّ خود، تقویت و توجیه سیاسیِ رجال و عناصرِ مهمّ شیعه در برابر مشکلات از جمله تلاش های امام در این دوره بود.

استاد حوزه بیان کرد: استفاده‏ گسترده از آگاهی غیبی برای جلب منکران امامت و دلگرم کردن شیعیان و آماده سازی شیعیان برای دوران غیبت فرزند خود، از دیگر اقدامات مهم امام حسن عسکری(ع) است.

وی یادآورشد: از آن جا که غایب شدن امام و رهبر هر جمعیت، حادثه‌ای غیرطبیعی و نامأنوس است و تحمل مشکلات ناشی از آن برای نوع مردم دشوار می‌باشد، پیامبر اسلام صلی‌الله‌علیه‌وآله و امامان پیشین، به تدریج مردم را با این موضوع آشنا ساخته و افکار ایشان را برای پذیرش آن آماده می‌کردند؛ این تلاش، در عصر امام عسکری علیه‌السلام به صورت روشن‌تری به چشم می‌خورد و جلوه بیشتری پیدا می‌کند.

وی افزود: زیرا آن حضرت، از یک طرف حضرت مهدی(عج) را تنها به شیعیان خاص و بسیار نزدیک خود نشان می‌داد و از طرف دیگر، تماس مستقیم شیعیان با خود حضرت عسکری علیه‌السلام نیز روز به روز محدودتر و کمتر می‌شد، به طوری که حتی در خود شهر سامراء، به مراجعات و مسایل شیعیان به وسیله نامه یا توسط نمایندگان خویش پاسخ می‌دادند.

نویسنده و تاریخ پژوه حوزوی با ذکر این مطلب که  آن حضرت با این شیوه، به شیعیان فهماندند که امام زمان می‌تواند زنده بوده، ولی از نظر و چشم مردمان پنهان باشد، یادآورشد: تربیت شاگردان بسیار باارزش در مدت شش ساله امامت خود، همچون  احمدبن اسحاق اشعری قمی، از جمله یادگارهای مهم امام است؛ احمد بن اسحاق اشعری قمی او از یاران خاص امام و از شخصیت‌های بزرگ شیعی و وکیل و نماینده امام در موقوفات قم بود، او استاد شیخ صدوق بوده و پس از شهادت امام عسکری علیه‌السلام ، وکالت امام زمان(عج) را هم برعهده داشت، قبرشریف او در شهرستان سرپل ذهاب کرمانشاه است.
وی گفت: سید عبدالعظیم حسنی، که از نوادگان حضرت مجتبی علیه‌السلام است؛ او از عالمان، فقیهان و پارسایان برجسته زمان خود بود و ائمه اطهار، شیعیان را به مراجعه به او دستور داده‌اند؛ و فضل بن شاذان که یکی از پرکارترین دانشمندان شیعه است؛ او خراسانی بود و از مکتب پربرکت امام عسکری علیه‌السلام کسب فیض می‌نمود؛ آن حضرت در مورد او می‌فرماید: «باید اهل خراسان به جایگاه فضل بن شاذان و بودن او در میانشان برخود ببالند».

این نویسنده حوزوی بیان کرد: اجازه بدهید در این بخش از گفت گو کلام گهرباری از امام حسن عسکری عرض کنم که برای زندگی امروز ما بسیار روشنگر و راهگشاست؛ اصلا احادیث اهل بیت علیهم‌السلام منبع و معدن بی‌نظیرعلم الهی و نشان دهنده صراط مستقیم و آموزش دهنده راه کمال و سعادت و رستگاری است.

وی افزود: باید کلام نورانی این بزرگواران به عنوان یک تابلو نصب العین  در متن زندگی همه قرار بگیرد تا زیر بنای شناخت و اندیشه کامل گردد، زیرا عمل به دستورات امامان و اجرای رهنمودهای آنان ضامن رشد و تکامل و پیشرفت و توسعه همه جانبه در زندگی ماست.

سروری یادآورشد: امام یازدهم امام حسن عسکری علیه السلام به شیعیان فرموده‌اند: اوصیکم بتقوی‌الله والورع فی‌دینکم و الاجتهاد لله و صدق الحدیث و اداء الامانه الی من ائتمنکم من بر او فاجر و طول السجود و حسن‌الجوار فبهذا جاء محمد صلی‌الله علیه وآله و سلم. صلوافی عشائرهم و اشهدوا جنائزهم و عودوا مرضاهم وادوا حقوقهم فان‌الرجل منکم اذا ورع فی‌دینه و صدق فی‌حدیثه و ادی الامانه و حسن خلقه مع‌الناس قیل‌: هذا شیعی فیسرنی ذلک (بحارالانوار، ج ۷۸، ص ۳۷۲).

وی گفت: در بخش اول این حدیث امام عسکری علیه‌السلام به رعایت  کردن در هشت فضیلت شیعیان را سفارش کرده چرا که عمل به این عوامل و قوانین، راه  تکامل و سعادت فردی و اجتماعی روشن می سازد.  

 تقوا و ورع

وی بیان کرد: امام در این حدیث می فرمایند که پرهیزکاری و خداترسی و رعایت احتیاط و خود کنترلی وخویشتن‌داری و مهار نفس اماره و آراستگی به جهاد اکبر، وابسته به تقوی و ورع است؛ با تقوا بودن و داشتن ورع در دین و مواظبت بر احکام و قوانین الهی و رعایت آن‌ها اصل نخستین و هدف نهایی آموزه‌های دینی است.

اجتهاد در راه خدا

وی یادآورشد: اهل بیت علیهم‌السلام اهل عمل و کوشش و فعالیت در راه خدا بوده‌اند و پیروان خویش را از تنبیلی و بی‌حالی و سستی و ضعف بازداشته و به سعی و تلاش همه جانبه فرا خوانده‌اند. امام عسگری علیه‌السلام شیعیان را به اجتهاد در راه خدا و برای خدا دعوت کرده‌اند.

این استاد حوزه با اشاره به نقلی از راغب اصفهانی گفت: وی در تعریف اجتهاد نوشته است: الاجتهاد اخذ النفس ببذل الطاقه و تحمل المشقه (المفردات فی غریب القرآن، ماده جهد، ص ۱۰۱) “اجتهاد” و ادار کردن نفس به کار با تمام طاقت و توان و تحمل سختی و رنج است؛ بنابراین در واژه “اجتهاد” کوشش با تمام نیرو و سعی فراوان و انجام کارها با تمام توان و سختکوشی و تلاشگری و زحمتکشی جاری است.

وی گفت: شیعه اهل بیت‌علیهم‌السلام باید مجاهد در راه خدا و تلاشگر بزرگ و عنصر فعال و با نشاط و ساعی با حداکثر قدرت باشد و همین کار و فعالیت راه رسیدن به پیشرفت و توسعه و چشم‌انداز و تمدن اسلامی است. کوشش فراوان با انگیزه و جهت الهی شعار و صفت شیعیان است و “تلاشگری” برای خدا سفارش امام حسن عسکری علیه‌السلام می‌باشد.

راستگویی

وی تصریح کرد: صداقت در گفتار و دوری از دروغ یک امتیاز و فضیلت بزرگ زیباست که باید شیعیان به آن آراسته و شناخته شوند.

امانت‌داری

سروری یادآورشد: امام بیان می دارند که بازگرداندن امانت به هر کس نیکوکار باشد یا بد کار از صفات برجسته شیعیان است؛ ایشان بر این وصیت خویش اصرار خاص دارند.

سجده‌های طولانی

وی گفت: گذاشتن پیشانی بر خاک و سجده برای خدا ضامن آزادی و عزت و رهایی از بردگی غیر خدا است؛ سجده‌های طولانی در نمازها و غیر آن آثار فراوان جسمی و روحی و دنیوی و اخروی دارد و شاخص تشیع است.

همسایه داری

وی با ذکر این مطلب که شیعیان به احترام به همسایگان و برخورد نیک و زیبا با آنان و تکریم آنان و رعایت حقوق آنان سفارش شده‌اند، عنوان کرد: آگاهی از رنج‌ها و دردها و مشکلات همسایگان و کمک به آنان و رفع احتیاجات آنان و خوش اخلاقی با آنان از آداب اخلاقی شیعه اهل بیت است.

معاشرت زیبا و ارتباطات نیکو با مخالفان

وی افزود: ضرورت همزیستی مسالمت آمیز با مخالفان شیعه و ارتباطات بیدار گرانه و آموزنده با اهل سنت یک اصل وقانون اخلاقی شیعه است؛ امام حسن عسکری علیه‌السلام به شیعیان فرمان می‌دهند چهار کار را در ارتباطات با مخالفان خویش انجام دهند؛ نماز خواندن با آنان و در بین قبایل و طوایف آنان و در خانه‌ها و مساجد اهل سنت، و حضور در تشییع جنازه مخالفان، و عیادت مریضان، و ادای حقوق آنان.

این نویسنده تاریخ اسلام و اهل بیت(ع) یادآورشد: باید شیعیان با مخالفان خویش و پیروان مذاهب دیگر در جهان اسلام، به دور از تنش و درگیری زندگی کنند؛ رفتار زیبا و گفتار زیبا، عامل رفع کینه‌ها و کدورت‌ها و باعث محبت و همدلی و همکاری و وحدت اسلامی است. رفت و آمدها و مذاکرات و مناظرات و زندگی آرام در کنار هم و نماز با هم و تشییع جنازه هم و عیادت بیماران هم و ادای حقوق اسلامی، هم فرمان الهی امام یازدهم و وصیت به شیعیان است.

وی گفت: در این حدیث راهبرد عالی وحدت اسلامی و راهکارهای آن آموزش داده شده است؛ دشمنان اسلام همواره در صدد بوده‌اند با ایجاد و استمرار تنش و درگیری بین مذاهب اسلامی، مانع عزت و اقتدار اسلام و مسلمانان گردند. اتحاد مسلمانان آثار و برکات فراوانی برای جامعه اسلامی دارد و راه سلطه دشمنان اسلام و صلیبی‌ها و غربی‌ها و صهیونیست‌ها بر جهان اسلام را می‌بندد.

استاد حوزه با ذکر این مطلب که باید همواره عوامل ایجاد تفرقه و اختلاف و درگیری فیزیکی و خونین میان مسلمانان را شناخت و از آن پیشگیری نمود، یادآورشد: راهکارهای چهارگانه وحدت با اهل سنت در این حدیث آموزش داده شده است؛ تبیین و اثبات عقاید و فراهم نمودن زمینه هدایت و استبصار، درون همین اصول چهارگانه رفتار با مخالفان نهفته است.

وی افزود: ارتباطات اسلامی مذاهب اسلامی تبلیغات منفی دشمنان اسلام علیه شیعه را افشا و خنثی می‌کند؛ رعایت اخلاق اسلامی عامل جذب و گرایش و آرامش و مانع خصومت و عداوت و کینه ورزی‌هاست.

سرور و خوشحالی اهل بیت‌(ع)

سروری خاطرنشان کرد: در این حدیث شریف، آراستگی شیعیان به صفات زیبا و فضایل اخلاقی، عامل سرور و خوشحالی اهل بیت شمرده شده است؛ اگر شیعیان مسئولیت‌های شیعه بودن را بشناسند و به آن‌ها عمل کنند و در جامعه و جهان به خوبی معروف گردند، موجبات سرور و خوشحالی پیشوایان شیعه را فراهم سازند.

وی گفت: امام عسکری علیه‌السلام فرموده‌اند: ‌زمانی که یکی از شما شیعیان در دینش ورع بورزد و راست بگوید و امانت را بپردازد و با مردم خوش اخلاق گردد گفته می‌شود: هذا شیعی فیسرنی ذلک. این شعه است! پس مرا خوشحال می‌سازد. سرور اهل بیت به خود سازی پیروان اهل بیت و به پای‌بندی شیعیان به ورع و صداقت و امانت‌داری و حسن خلق با مردم است.

سروری یادآورشد: اخلاق زیبای شیعیان که مردم را به ستایش از آنان وادار کند موجبات سرور امام عسکری علیه‌السلام را فراهم می‌سازد؛ در این وصایای امام یازدهم به شیعیان، صفات شیعه و مسئولیت‌های شیعه بودن آموزش داده شده است؛ شیعه کیست وچه صفاتی دارد؟ سرور امامان در چیست؟ در این حدیث معیارهای اخلاقی شیعه‌گری بیان شده است. انتظارات پیشوایان مذهب از شیعیان در حوزه رفتار و گفتار در این حدیث آمده است. باید این انتظارات را شناخت و برآورده نمود.

وی گفت: در ادامه حدیث حضرت  یادآوری می شود که این صفات زیبا و فضایل اخلاقی را پیامبر خدا آورده است و فلسفه بعثت در تبیین و توسعه همین مکارم اخلاقی است.

منبع:شبستان