سنتی فراموش‌شده در هیأت ها!

عقیق:پندخوانی، یکی از اجزای جدایی‌ناپذیر مداحی در ایران بوده که منبر هر یک از مداحان با خواندن قطعه‌ای در قالب غزل یا مثنوی تحت این عنوان شروع می‌شده است. به عبارت دیگر، یک مداح ابتدا باید شعری اخلاق‌گرا، حکمت‌آموز یا مطابق دستورات فقهی و شرعی می‌خواند و شنونده خود را به رعایت مفاد آن سفارش می‌کرد و بعد، وارد مدح و منقبت، سپس روضه و بعد، نوحه‌خوانی و واحدخوانی می‌شد.

این قواعد مداحی، سال‌هاست که رعایت نمی‌شود و بسا که برخی از مداحان، بلافاصله بعد از گفتن «بسم‌الله الرحمن الرحیم» وارد شور شده و حتی بدون خواندن شعری در مدح ذوات مقدس اهل‌بیت (ع)، مستمع را به سینه‌زنی وا می‌دارند.

پندخوانی مداحان در گذشته موجب می‌شد تا شاعران قدرتمند روزگار به سمت سرودن پندیات سوق داده شوند و حتی بخشی را در دیوان خود بدین شعرها بگشایند. شاعرانی چون فواد کرمانی، صغیر اصفهانی، صابر همدانی، قاسم رسا، شیخ محمدحسین غروی (معروف به کمپانی)، خوشدل تهرانی، طایی شمیرانی، عارف یکدل، ایرج میرزا و ... از جمله کسانی بودند که به گفتن شعرهای پند، شهرت داشتند و حتی کسانی چون کمپانی، مدارج عالی حوزه‌های علمیه را طی کرده بودند و با تسلط کامل نسبت به علوم حدیث، فقه، عرفان، فلسفه و اخلاق، سروده‌هایی با مضامین پند داشتند.

یکی از کسانی که به سرودن پندیات شهرت داشت، میرزا حیدرعلی غاضری (متخلص به محفوظ)، شاعر و ادیب اصفهانی است که در سال ۱۲۸۳ شمسی در این شهر متولّد شده است. او پس از تحصیل در مکتبخانه به کسب و کار مشغول شد و به نانوایی پرداخت. در نوجوانی طبع شعر داشت و در برخی انجمن‌ها از جمله انجمن ادبی کمال شرکت می‌کرد. غاضری چند نوبت به عتبات و عالیات سفر کرد و هنگامی که قصد انتخاب نام خانوادگی را داشت، «غاضری» را که منسوب به «غاضریه» از نواحی اطراف کربلاست، برای خود برگزید.

غاضری در شعر به «محفوظ» تخلّص می‌کرد و دیوان اشعار او در سال‌های قبل از انقلاب به چاپ رسید و بارها تجدید چاپ شد. این شاعر، سرانجام در بهمن ۱۳۵۸شمسی درگذشت.

مرحوم اصغر سعیدمنش، معروف به شیشه‌بر، از مداحان درگذشته شهر اصفهان

مرحوم اصغر سعیدمنش، یکی از مداحان خوش‌صدای اصفهان، اشعاری از محفوظ را که به مذمت رباخواری می‌پردازد، در یکی از مجالس قدیمی خوانده است که برای اولین‌بار در خبرگزاری فارس منتشر می‌شود. سعیدمنش در سال ۱۳۷۱ درگذشته و به نظر می‌رسد که این صوت در خلال سال‌های دهه ۶۰ هجری شمسی ضبط شده باشد.