کسانی که ۹۹ درصد پاداش دحو‌الارض را دریافت می‌کنند

عقیق:امروز (یکشنبه ششم مردادماه) برابر با ۲۵ ذی‌القعده است؛ روزی که به دحوالارض معروف است و خداوند متعال رحمت واسعه خویش را در شب و روزش نثار بندگانش می‌کند و بر اساس روایات به قیام و عبادت در آن اجر و ثواب فراوانی تعلق می‌گیرد. 

در واقع «دحو» از لحاظ لغوی به معنای، بسط دادن و گستراندن است و دحو الارض یعنی گستراندن زمین و کشیدن زمین و نیز به چیزی که گسترده و همچنین کشیده شود، گفته می‌شود. قرآن کریم می‌فرماید: «وَالْأَرْضَ بَعْدَ ذَلِکَ دَحَاهَا» اشاره به این معنی دارد؛ یعنی و زمین را بعد از آن (برای انتفاع بشر و سایر مخلوقات) بگسترانید. همچنین در دعای امام علی (ع) وارد شده است «اللّهم داحی المدحوات»؛ بسط دهنده و گستراننده زمین و وسعت دهنده، اشاره به این معنا دارد که خداوند زمین را از کعبه و محل آن گستراند.

در این زمینه شیخ طوسی می‌گوید: دحوالارض به روز ۲۵ ذی‌القعده اطلاق می‌شود که در چنین روزی خداوند زمین را از زیر کعبه گسترش داد و در چنین روزی روزه و غسل مستحب است و مخصوصاً روزه که ثوابش معادل ثواب ۶۰ سال عبادت است.

گذشته از واقعه دحوالارض، رویدادهای دیگری نیز در این روز نظیر میلاد حضرت ابراهیم (ع)، میلاد حضرت عیسی مسیح (ع) و خروج رسول اکرم (ص) از مدینه به همراه هزاران حاجی به سوی مکه، به قصد حجة‌الوداع اتفاق افتاده است که اهمیت این روز را دو چندان کرده است.

ماجرای گسترانده شدن زمین کعبه/ مشابه کعبه در آسمان چه نام دارد

به مناسبت چنین رویدادی به نقل قول‌های مختلف درباره گسترانیده شدن زمین می‌پردازیم که در ادامه می‌آید:

۱- زمین در ابتدا زیر آب غرق بود، تدریجاً آب‌ها در گودال‌های زمین قرار گرفت و خشکی‌ها سر برآورد و گسترده شد و اول نقطه‌ای که سر بر آورد محل کعبه بود و از آن تعبیر به دحوالارض می‌شود.

۲- در آغاز زمین به صورت پستی‌ها و بلندی‌های تند و غیر قابل سکونت بود و باران‌های سیلابی به صورت مدام می‌بارید، ارتفاعات زمین را می‌شست و در دره‌ها جمع می‌کرد و تدریجاً زمین‌های مسطح و قابل استفاده برای زندگی انسان و کشت و زرع به وجود آمد.

۳- از امام محمد باقر(ع) نیز قول سومی نقل شده است که فرمودند: خدای متعال وقتی می‌خواست زمین را خلق کند، بادها را فرمان داد تا به شکم آب بزنند و آب را به موج در آورند، آب‌ها در اثر طوفان کف کرده، همه کف‌ها یک جا جمع شد که همان محل فعلی کعبه به وجود آمد. آنگاه آن را به صورت کوهی از کف درآورده، زمین را از زیر (دامنه) آن کوه بگسترانید و آیه «ان اول بیت وضع للناس للذی ببکة مبارکا و هدی للعالمین» سخن از همین مطالب دارد.

با این وجود اولین بقعه‌ای که خدا از زمین خلق کرده «کعبه» بود و سایر نقاط از ناحیه کعبه گسترانیده شدند و به این امر «دحو الارض» گفته می‌شود، پس خداوند در خلقت زمین ابتدا موضع و محل کعبه را خلق کرد که آن محاذی بیت المعمور در عرش الهی است و ملائکه در آسمان همانند انسان‌ها در روی زمین دور آن طواف می‌کنند و بعد از خلق محل کعبه زمین از نقطه کعبه وسعت یافت و گسترانیده شد.

از قرآن مجید طبق تفسیر اهل بیت (ع) درباره انبساط و تکامل تدریجى زمین مى‏‌توان به این آیه استدلال کرد: «إِنَّ أَوَّلَ بَیْتٍ وُضِعَ لِلنَّاسِ لَلَّذِی بِبَکَّةَ مُبَارَکًا...»؛ نخستین خانه‏‌اى که براى مردم قرار داده شد، در سرزمین مکه است‏، از این رو مردى از امیرالمؤمنین (ع) سؤال کرد چرا مکه را ام‌القرى (مادر شهرها) مى‏‌نامند؟ فرمود: «لأنَّ الأَرْضَ دُحِیَتْ مِنْ تَحْتِهَا»؛ چون زمین از زیر آن گسترش یافت.

امام صادق (ع) با اشاره به گسترش و تکامل تدریجى زمین از زیر کعبه فرمود: «خَلَقَهُ اللَّهُ قَبْلَ دَحْوِ الْأَرْضِ بِأَلْفَیْ عَامٍ‏»؛ خداوند بیت‌الله را ۲ هزار سال پیش از گسترش زمین آفرید. همچنین امام رضا(ع) درباره‏ اینکه چرا بیت الله وسط زمین به شمار مى‏‌رود، فرمود:‌«أَنَّهُ الْمَوْضِعُ الَّذِی مِنْ تَحْتِهِ دُحِیَتِ الْأَرْضُ»؛ کعبه جایى است که از زیر آن زمین گسترده شد.

امروز رحمت ۹۹ درصدی خداوند شامل چه کسانی می‌شود؟

درباره فضیلت روز دحوالارض از امیرالمؤمنین (ع) در کتاب المراقبات صفحه ۱۸۶ آمده است: حضرت علی(ع) فرمود: نخستین رحمتی که از آسمان به زمین نازل شد، در روز بیست و پنجم ماه ذی‌القعده، روز دحوالارض بوده است و هر کس این روز را روزه بدارد و شب آن را به عبادت بپردازد، به پاداش عبادت ۱۰۰ ساله رسیده است، عبادت صد ساله‌ای که روز‌های آن را به روزه و شب‌های آن را به عبادت گذرانیده است و هر جماعتی که در این روز گردهم آیند و به ذکر پروردگار بپردازند، پراکنده نخواهند شد، مگر آنکه خواسته‌های آنان برآورده خواهد شد و در این روز هزاران رحمت از سوی پروردگار نازل می‌شود که ۹۹ درصد آن از آنِ کسانی است که روزش را به روزه و ذکر و شبش را به احیا و عبادت مشغول باشند.

پی نوشت:

۱- زبیدی، محمد مرتضی، تاج العروس، بیروت: مکتبة الحیاة، ج۲.

۲-طریحی، فخرالدین، مجمع البحرین، نشر ثقافة اسلامی، ج۲.

۳-ابن منظور، لسان العرب، نشر ادب الحوزه، ۱۴۰۵ق، ج۱۴.

۵-شیخ طوسی، مبسوط، تهران، حیدری، ج۱.

۶-مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، تهران، دارالکتب الاسلامی، ج۲۷.