۰۳ آذر ۱۴۰۳ ۲۲ جمادی الاول ۱۴۴۶ - ۱۵ : ۰۶
عقیق:پرسش
شرط بندی در مسابقات به این معنا که طرف های مسابقه قرار بگذارند هر کس بازنده شد چیزی را به برنده بدهد یا کاری برای او انجام دهد، حرام است و همچنین حرام است اگر تماشاگران باهمدیگر شرط بندی کنند. البته این حرمت برای شرکت کننده های مسابقات اسب دوانی و تیر اندازی استثنا شده است.[1] و نیز در مواردی که از طرف دولت، ارگان، موسسه یا شخص سومی به عنوان هدیه، جایزه و یا عنوان دیگر در مسابقات به برنده مالی داده می شود، شرط بندی نبوده و اشکالی ندارد. اما اگر در ابتدا مبلغی جهت انجام هزینه های مسابقه از طرفین مسابقه گرفته شود و در نهایت بخشی از آن برای جایزه آنها صرف شود چون جایزه از اموال بازنده گرفته شده است شرط بندی و حرام است.[2]
بعضی مراجع عظام تقلید در شرط بندی فرقی بین شرط مالی و معنوی نگذاشته اند؛ و براین عقیده اند که حتی اگر در مسابقه ای شرط شود که هرکس بازنده شد یک جزء قرآن برای اموات شخص برنده بخواند این شرط اشکال دارد.[3] اما بعضی دیگر از مراجع به شروط معنوی اشکال نمی گیرند.[4]
اما اگر طرفین، در شرط بندی جدی نباشند و شرط الزام آوری برای مسابقه خود قرار ندهند و فقط به صورتی تفریحی و شوخی قراری بگذارند که خود را مجبور به انجام آن ندانند در اصل شرط بندی نکرده اند و اشکالی ندارد.
پاسخ آیت الله هادوی تهرانی (دامت برکاته) به این شرح است:
1. شرط بندی در مسابقات اسب دوانی، فیل سواری و تیراندازی با کمان جایز است.
2. شرط بندی در مسابقاتی که موجب آمادگی جنگی است؛ مانند تیراندازی با اسلحه های امروزی یا پرتاب نارنجک و امثال آن، جایز می باشد.
3. شرط بندی در مسابقات ورزشی که پیروزی در آن موجب اعتلای کشور اسلامی یا منفعت آن برای جامعه و یا فرد مسلم باشد، به شرط عدم تحقق فعل حرام در آن ورزش، جایز می باشد.
4. احتیاط اکتفا به مورد دوم، یعنی مسابقاتی که موجب آمادگی جنگی است، می باشد و از آن به احتیاط نزدیک تر شرط بندی فقط در مورد اول است.
5. شرط بندی در مسابقاتی که فاقد خصوصیات مذکور در موارد اول تا سوم باشد؛ مانند مسابقه سگ دوانی یا بین خروس های جنگی و امثال آن حرام و باطل می باشد.
6. مراد از شرط بندی، شرط بندی بین شرکت کنندگان در مسابقه یا اعطای جایزه از سوی شخص ثالث به آنها است و شرط بندی بین افراد خارج در مورد نتیجه جایز نیست مطلقا که ظاهرا سؤال اصلی ناظر به همین مورد بوده است.
[1] نک: امام خمینی، توضیح المسائل (المحشی)، ج 2، ص 962، موسسه النشر الاسلامی، الطبعه الثامنه، قم، 1424 ق؛ محمودی، سید محسن، مسائل جدید از دیدگاه علما و مراجع تقلید، ج 1، ص 107، انتشارات علمی فرهنگی صاحب الزمان، چاپ 14، زمستان 1384؛ استفتائات مراجع در سایت دفاتر ایشان. آیت الله سیستانی:
http://www.sistani.org/local.php?modules=nav&nid=5&cid=932
[2] نک: استفتائات آیت الله بهجت، موجود در سایت دفتر ایشان به آدرس:
http://www.mt-bahjat.com/index.php?option=com_content&task=view&id=130&Itemid=56
استفتائات آیت الله مکارم شیرازی، موجود در سایت دفتر ایشان به آدرس:
http://www.makaremshirazi.org/persian/estefta/index.php
[3]نک: استفتائات آیت الله مکارم شیرازی، موجود در سایت دفتر ایشان به آدرس:
http://www.makaremshirazi.org/persian/estefta/index.php
[4]نک: استفتائات آیت الله سیستانی، موجود در سایت دفتر ایشان به آدرس:
http://www.sistani.org/local.php?modules=nav&nid=5&cid=932