جامعه امروز بینش فاطمی ندارد

آنچه در ادامه می آید بخش دوم و پایانی گفتگوی ما با حجت الاسلام و المسلمین امیر علی حسنلو مدیر گروه تاریخ وسیره مرکز مطالعات وپاسخگویی به شبهات حوزه های علمیه ومدرس حوزه علمیه قم درباره جایگاه و شخصیت حضرت فاطمه (س) است. 

چه آیاتی در قرآن مشخصا درباره حضرت فاطمه زهرا (س) است و جهت آیه به سمت معرفی جایگاه این بانوی عظیم الشان است؟

سوره کوثر معروف ترین آن هاست و تردیدی در این باره وجود ندارد. قرآن خطاب به پیامبر (ص) از فاطمه به عنوان یک خیر کثیر یاد می کند. سوره بعدی "هل اتی" است که در شأن امیرالمومنین علیه السلام  و فاطمه زهرا سلام الله علیها و خانواده این دو بزرگوار است. آیه تطهیر درباره حضرت فاطمه زهرا (س) نازل شده است. در جریان مباهله وقتی پیامبر خواستند با مسیحیان نجران مباهله کنند رییس کشیشان مسیحی به آنان گفت اگر دیدید که این پیامبر با سه مرد و یک زن آمده است کنار بکشید و مباهله نکنید. آن زن این جا فاطمه است.

در آیه دیگری قرآن خطاب به پیامبر میفرماید: قل لا اسئلکم علیه اجرا الا الموده فی القربی. در این آیه هم تردیدی وجود ندارد که حضرت فاطمه زهرا (س) در زمره افرادی است که به عنوان فی القربی معرفی شده اند.

در احادیث و روایات چطور به حضرت زهرا (س) پرداخته شده است؟

مشهورترین آن ها حدیث کساست. فاطمه زهرا (س) در حدیث کسا حضور دارد و یکی از افرادی که زیر عبای پیامبر (ص) به عنوان پنج تن آل عبا قرار می گیرد فاطمه زهراست.

دیگری حدیث ثقلین است که پیامبر می فرماید: "انی تارک فیکم الثقلین کتاب الله و عترتی ..." و تردیدی در این باره وجود ندارد که یکی از ارکان فطرت، فاطمه زهراست. در واقع مطابق با فرمایش پیامبر (ص) اگر فاطمه (س) را بخواهید از دین پیامبر جدا کنید و نادیده اش بنگارید دین به انحراف کشیده و می شود همین نحله ها و جریان های انحرافی مثل وهابیت و نظایر آن ها.

برای ما بسیار جالب است که بدانیم رفتار پیامبر(ص) با حضرت زهرا(س) چگونه بود. در این باره چه مطالبی در تاریخ اسلام آمده است؟

حضرت فاطمه سلام الله علیها در پیشگاه پیامبر (ص) احترام و تکریم بیش از اندازه ای داشت به طوری که می بینیم پیامبر دست فاطمه را می بوسد و این رفتار مستمر و مکرر از پیامبر تکرار شده است.  و توجه کنیم که چه کسی این کار را می کند. کسی که با مقام خاتمیت در معراج همه رسل و انبیا پشت سر او نماز خواندند و پیامبر با این مقام دست فاطمه را می بوسد تا بدانیم مقام او چیست.

نکته دیگر این که همه پیامبران دختر داشتند اما سخنی از آن ها نیامده است جز مریم دختر عمران که آن هم برای نشان دادن جایگاه حضرت فاطمه (س) است. ام سلمه می گوید فاطمه دختر خردسالی در خانه پیامبر بود و پیامبر او را به من سپرد که به او چیزهایی از زندگی بیاموزم اما دیدم این من هستم که از او ادب و روش و سیره زندگی را یاد می گیرم .

از دیدگاه شما آنچه حضرت فاطمه را به این جایگاه و مقام رساند چه بود؟

آنچه فاطمه را فاطمه می کند در درجه اول بینش و معرفت والای اوست که در تاریخ به ثبت می رسد. فاطمه (س) ، حسنین علیهما السلام را با همین بینش تربیت می کند. مشهور است و لابد خوانده اید آن روایت امام حسن (ع) را که می گوید مادرم شبی تا صبح در حال عبادت و نماز خواندن بود. من دیدم تک تک همسایه ها را دعا می کند اما چیزی درباره ما نمی گوید. به مادر گفتم مادر چرا درباره ما چیزی نگفتی آن جاست که حضرت فاطمه آن عبارت طلایی و نورانی را بر زبان می آورند که "الجار ثم الدار"، این همان بینش نجات دهنده ای است که در جامعه ما گم شده است.  "اول همسایه بعد خانه" برای تربیت همه عالم کافی است و معتقدم اگر هیچ اثر و کلمه و آیه ای در شأن فاطمه (س) نباشد و همه این آیات و احادیث را انکار کنیم همین جمله را که سنی ها هم در منابع خود آورده اند که "اول همسایه بعد خانه" برای نشان دادن جلوه تابان بینش عمیق و نورانی معرفتی حضرت کافی است.

فقیری در شب عروسی به خانه فاطمه زهرا می آید و او لباس عروسی اش را در اختیار آن فقیر قرار می دهد. در سوره "هل اتی" اساسا موضوع این است که خانواده فاطمه و علی سه شب پشت سر هم غذای خود را در اختیار مسکین و نیازمند قرار می دهند در حالی که سفره شان خالی می ماند.

هضم این ها امروز برای جامعه ما دشوار است چون جامعه ما امروز دچار قهقرای اخلاقی و معرفتی شده است. گوشتی از خارج وارد می شود اما همان گوشت را هم احتکار می کنند. مشکلات جامعه ما تحریم نیست. چرا؟ به خاطر این که ما مشکل بینش داریم و باید اعتراف کنیم که بینش فاطمه (س) را نداریم و از نظر اخلاقی جامعه ما سقوط کرده است و این شایسته نیست که ما احساس کنیم غربی ها با قانون گرایی در این زمینه از ما جلو افتاده اند و شاید از برکات این مراعات قانون و توجه به منافع جمعی بهره مند می شوند در حالی که ما اهل بیت را داریم با این بینش متعالی اما متاسفانه بهره ما در این باره اندک است.

اجازه بدهید این را هم بگویم که اگر حضرت فاطمه (س) می توانند این ایثارها را انجام دهد به خاطر این است که خدیجه کبری سلام الله علیها مادر ایشان است. زنی که در راه دین تمام مال خود را بخشید و با آن که خواستگاران متعددی داشت اما پیامبر (ص) را برای همسری برگزید پیامبری که هم فقیر و هم یتیم بود اما با این همه خدیجه واقف به آن گوهر درونی پیامبر شد و می بینیم که این زن باشخصیت و تاریخ ساز در چنان جامعه ای چشم هشیاری داشته و می تواند تفاوت گوهری پیامبر را از دیگران متوجه شود. فاطمه (س) فرزند چنین خانواده ای است و البته او به شایستگی فرزندانی را تربیت می کند که به قول شهریار: "که علم کند به عالم شهدای کربلا را."

امام زمان (عج) درباره حضرت فاطمه (س) فرمودند دحتر پیامبر در رفتار و سیره اسوه حسنه و بهترین سرمشق است. حاکم در مستدرک جلد دو به سند خود از عایشه می گوید  تو را بشارتی از رسول خداست که فرمودند چهار تن سرور زنان اهل بیت هستند: مریم دختر عمران، خدیجه دختر خویلد، آسیه و فاطمه و برتر از همه آنان فاطمه است.

ابن عباس درباره جایگاه حضرت فاطمه (س) به نقل از پیامبر (ص) می گوید دخترم فاطمه حوری ای است که از آتش جهنم به دور است و این جمله این مفهوم را می رساند که برای در امان ماندن از آتش جهنم از سیره او اطاعت کنید.  احمد ابن حبل در مسند خود که از روایات اهل سنت است می گوید هر وقت پیامبر می خواستند به مسافرت بروند آخرین کسی که با او دیدار می کردند فاطمه (س) بود و هر وقت از سفر برمی گشتند اولین کسی که با او ملاقات داشتند فاطمه بود این در حالی است که  رفتار پیامبر (ص) بی حکمت نیست چون متصل به وحی است.

ترمذی از علمای بزرگ اهل سنت از عایشه نقل میکند که کسی را ندیدم که به صورت و هدایت و رفتار و معرفت به رسول خدا شبیه تر از فاطمه باشد. وی هر گاه بر پیامبر وارد می شد پیامبر از جا بلند می شدند و پیشانی او را می بوسیدند.

حاکم نیز در مستدرک خود آورده است هنگامی که روز قیامت فرا رسد منادی از عرش ندا دهد که ای حاضران جمع شوید و چشم های خود را ببندید که فاطمه از صراط رد شود در حالی که 70 هزار حورالعین او را همراهی می کنند آن جاست که فاطمه (س) شیعیان را شفاعت می کند.

منبع:شبستان