۰۲ آذر ۱۴۰۳ ۲۱ جمادی الاول ۱۴۴۶ - ۴۲ : ۲۱
حجت الاسلام کلباسی:
حضرت فاطمه (س) عامل طهارت و پاکی و خلوص بودند
امام علی فرمودند در تمام مدت زمان زندگی، فاطمه زهرا (س) کاری نکرد که مرا به خشم آورد و من نیز در طول زندگی مشترک کاری نکردم که او را به خشم آورم.
عقیق:«کلامی از امیرالمومنین (ع) وجود دارد که نه با زر که باید با نور بر صفحه آسمان نوشت و به عنوان الگویی برای همه خانواده و زوج ها طرح کرد . امام علی فرمودند در تمام مدت زمان زندگی، فاطمه زهرا کاری نکرد که مرا به خشم آورد و من نیز در طول زندگی مشترک کاری نکردم که او را به خشم آورم. خب آیا این ها زمانبردار هستند؟ آیا این الگوها را می توان کهنه شدنی معرفی کرد؟ حالا شما به انسان های مثلا مترقی امروز نگاه کنید که اساسا گاه آزار دادن را یک ارزش می دانند. کدام یک از این نگاه ها تازه است؟ نگاهی که به ما می گوید من در ازدواج خود دیدم لحظه ای پیش نیامد که همسرم مرا آزار دهد و من نیز در برابر او چنین بودم یا نگاهی که آگاهانه یا ناآگاهانه مدام در پی آزار همسرش است. کدام نگاه تازه است؟ همسری که به همسر خود امنیت فکری می دهد و از او حمایت می کند گیرم که این زندگی مشترک هزار سال یا هزاران سال پیش روی داده باشد یا زندگی ای که هم اکنون در جریان است اما زن و مرد همدیگر را در مقابل خود می بینند در برابر هم جبهه می گیرند و از سنگرهای خود به سمت همدیگر شلیک می کنند و در نهایت هم با دلخوری و تقابل و اصطکاک از هم جدا می شوند. کدام یک از این نگاه ها تازه است؟»
آنچه در ادامه می آید بخش دوم و پایانی گفتگوی ما با حجت الاسلام و المسلمین مجتبی کلباسی، پژوهشگر دینی درباره چند و چون الگوگیری از حضرت فاطمه (س) به مناسبت ایام فاطمیه است.
در بخش پیشین گفتگو به این موضوع اشاره کردید که نگاه ما به تبعیت از بزرگان از جمله حضرت فاطمه زهرا (س) نباید یک نگاه سطحی و صوری باشد بلکه باید به عمیق آن حیات مبارک توجه کنیم که چه هدفی و معنایی را دنبال می کرده است. در این باره توضیح می فرمایید که مقصود از تبعیت چیست؟
مقصود این است که من نگاه کنم و متوجه باشم که آن هدف متعالی و اخلاق زندگی و رفتار با همسر، پدر و فرزندان، اطرافیان و همسایه ها از سوی آن حضرت چه بوده است. اگر من نگاه کردم و دیدم یکی از پایه های مهم زندگی حضرت فاطمه زهرا (س) پاکی و طهارت است و این پاکی و طهارت در صدر و ذیل زندگی حضرت دیده می شود آیا می توانم بگویم که طهارت و عفت امری زمان بردار است؟ البته در زمانه ما که گاه در استفاده از ابزارها لجام گسیختگی به وجود آمده است ممکن است عده خاصی خیال کنند که پیشرفت در لجام گسیختگی و شکستن هنجارهاست اما این که معیار نشد لذا ما نحوه زندگی و چارچوب های اصلی را می توانیم از الگوهایمان دریافت کنیم و هیچ منعی در این باره وجود ندارد. البته همچنان که اشاره شد عده ای می خواهند بگویند اخلاق نسبی است و با گذر زمان و در هر فرهنگ و تاریخی می تواند رنگ و بوی دیگری به خود بگیرد اما اگر لجاجت و عناد را کنار بگذارند می بینند که راست گویی و امانت داری و محبت در همه زمان ها و در همه مکان ها و در همه فرهنگ ها ارزش شمرده شده است و ارزش های اخلاقی متغیرهایی نیستند که یک روز به عنوان هنجار از آن ها یاد کنیم و روز دیگر به عنوان ناهنجار . شما بروید عقب مانده ترین کشور یا مترقی ترین مملکت را ببینید اما در نهایت هر دو انسانی که در این دو جامعه زندگی می کنند امکان ندارد که دوستدار صداقت نباشند آیا کسی می تواند در عمیق ترین لایه وجودی خود دوستدار عفت نباشد؟
اگر بخواهیم الگوگیری از حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها را مشخصا در چند موضوع بررسی کنیم چه موضوعاتی از نگاه شما برجسته خواهد بود؟
در این مجال به طور مشخص می توان از نحوه رفتار ایشان با پدر سخن گفت. ببینید فاطمه زهرا (س) دختری یتیم بودند. مادرشان را در سن طفولیت از دست دادند در سنی که یک دختر نیاز به حمایت و توجه مادر دارد. البته پیامبر آن قدر بزرگوار بودند که به نوعی جای خالی مادر را هم ببینند و پر کنند اما از آن سو شدت محبت و مراقبت فاطمه زهرا (س) از پیامبر به ویژه بعد از وفات حضرت خدیجه به گونه ای بود که حضرت به دخترشان لقب "ام ابیها" را عطا می کند. از طرف دیگر وقتی رابطه فاطمه زهرا (س) با همسرشان را نگاه می کنیم می بینیم در اوج قرار دارد. کلامی از امیرالمومنین (ع) وجود دارد که نه با زر که باید با نور بر صفحه آسمان نوشت و به عنوان الگویی برای همه خانواده و زوج ها طرح کرد . امام علی فرمودند در تمام مدت زمان زندگی، فاطمه زهرا کاری نکرد که مرا به خشم آورد و من نیز در طول زندگی مشترک کاری نکردم که او را به خشم آورم. خب آیا این ها زمانبردار هستند؟ آیا این الگوها را می توان کهنه شدنی معرفی کرد؟ حالا شما به انسان های مثلا مترقی امروز نگاه کنید که اساسا گاه آزار دادن را یک ارزش می دانند. کدام یک از این نگاه ها تازه است؟ نگاهی که به ما می گوید من در ازدواج خود دیدم لحظه ای پیش نیامد که همسرم مرا آزار دهد و من نیز در برابر او چنین بودم یا نگاهی که آگاهانه یا ناآگاهانه مدام در پی آزار همسرش است. کدام نگاه تازه است؟ همسری که به همسر خود امنیت فکری می دهد و از او حمایت می کند گیرم که این زندگی مشترک هزار سال یا هزاران سال پیش روی داده باشد یا زندگی ای که هم اکنون در جریان است اما زن و مرد همدیگر را در مقابل خود می بینند در برابر هم جبهه می گیرند و از سنگرهای خود به سمت همدیگر شلیک می کنند و در نهایت هم با دلخوری و تقابل و اصطکاک از هم جدا می شوند. کدام یک از این نگاه ها تازه است؟
نکته دیگری که از حیات حضرت فاطمه (س) می توان آموخت توجه به اصل سادگی به عنوان عامل طهارت و پاکی و خلوص است. هر اندازه که در زندگی تجمل گرایی یک اصل قرار بگیرد ما از آن یکرنگی و خلوص جدا خواهیم شد و امروز با تاسف در جامعه ما نمی بینیم تجمل گرایی لجام گسیخته ای در برخی از زندگی ها دیده می شود. آن طرف ما زندگی فاطمه زهرا سلام الله علیها را می بینیم که روزی یک پرده که غنیمت بود کنار اتاق آویزان می کنند تا وقتی درِ خانه باز می شود داخل خانه دیده نشود. پیامبر (ص) آن روز از کنار خانه فاطمه (س) که رد می شدند تا به مسجد بروند متوجه آویختن آن پرده می شوند و بدون سلام و احوال پرسی به مسجد می روند و حضرت فاطمه (س) بلافاصله متوجه تغییر رفتار پیامبر می شوند و از آن پس با توجه به قرائن پی می برند که تغییر رفتار پیامبر (ص) مربوط به همان پرده ای است که در خانه آویخته شده است. پرده را درمی آورند و آن را نزد پیامبر (ص) می فرستند که این صدقه فاطمه است و وقتی پیامبر (ص) این صحنه را می بینند - یک دختر جوان در سنی قرار دارد که طبیعتا زینت و تجمل را دوست دارد و این پرده کم ترین زینت و تجمل است آن هم از راه حلال به دست آمده است - با این همه حضرت همین حداقل را هم برای فاطمه زهرا (س) نمی پسندد و می فرماید پدرت به فدای تو فاطمه و اشک از چشمان مبارک شان سرازیر می شود. این ها اصل زندگی است و نمی توان به اصل زندگی بی توجه ماند و صرفا به شاخ و برگ ها پرداخت. ما اگر می خواهیم حقیقتا دنباله رو زندگی فاطمه باشیم نمی توانیم نسبت به این حقایق بی تفاوت بمانیم و به شاخ و برگ ها اکتفا کنیم.
منبع:شبستان
آنچه در ادامه می آید بخش دوم و پایانی گفتگوی ما با حجت الاسلام و المسلمین مجتبی کلباسی، پژوهشگر دینی درباره چند و چون الگوگیری از حضرت فاطمه (س) به مناسبت ایام فاطمیه است.
در بخش پیشین گفتگو به این موضوع اشاره کردید که نگاه ما به تبعیت از بزرگان از جمله حضرت فاطمه زهرا (س) نباید یک نگاه سطحی و صوری باشد بلکه باید به عمیق آن حیات مبارک توجه کنیم که چه هدفی و معنایی را دنبال می کرده است. در این باره توضیح می فرمایید که مقصود از تبعیت چیست؟
مقصود این است که من نگاه کنم و متوجه باشم که آن هدف متعالی و اخلاق زندگی و رفتار با همسر، پدر و فرزندان، اطرافیان و همسایه ها از سوی آن حضرت چه بوده است. اگر من نگاه کردم و دیدم یکی از پایه های مهم زندگی حضرت فاطمه زهرا (س) پاکی و طهارت است و این پاکی و طهارت در صدر و ذیل زندگی حضرت دیده می شود آیا می توانم بگویم که طهارت و عفت امری زمان بردار است؟ البته در زمانه ما که گاه در استفاده از ابزارها لجام گسیختگی به وجود آمده است ممکن است عده خاصی خیال کنند که پیشرفت در لجام گسیختگی و شکستن هنجارهاست اما این که معیار نشد لذا ما نحوه زندگی و چارچوب های اصلی را می توانیم از الگوهایمان دریافت کنیم و هیچ منعی در این باره وجود ندارد. البته همچنان که اشاره شد عده ای می خواهند بگویند اخلاق نسبی است و با گذر زمان و در هر فرهنگ و تاریخی می تواند رنگ و بوی دیگری به خود بگیرد اما اگر لجاجت و عناد را کنار بگذارند می بینند که راست گویی و امانت داری و محبت در همه زمان ها و در همه مکان ها و در همه فرهنگ ها ارزش شمرده شده است و ارزش های اخلاقی متغیرهایی نیستند که یک روز به عنوان هنجار از آن ها یاد کنیم و روز دیگر به عنوان ناهنجار . شما بروید عقب مانده ترین کشور یا مترقی ترین مملکت را ببینید اما در نهایت هر دو انسانی که در این دو جامعه زندگی می کنند امکان ندارد که دوستدار صداقت نباشند آیا کسی می تواند در عمیق ترین لایه وجودی خود دوستدار عفت نباشد؟
اگر بخواهیم الگوگیری از حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها را مشخصا در چند موضوع بررسی کنیم چه موضوعاتی از نگاه شما برجسته خواهد بود؟
در این مجال به طور مشخص می توان از نحوه رفتار ایشان با پدر سخن گفت. ببینید فاطمه زهرا (س) دختری یتیم بودند. مادرشان را در سن طفولیت از دست دادند در سنی که یک دختر نیاز به حمایت و توجه مادر دارد. البته پیامبر آن قدر بزرگوار بودند که به نوعی جای خالی مادر را هم ببینند و پر کنند اما از آن سو شدت محبت و مراقبت فاطمه زهرا (س) از پیامبر به ویژه بعد از وفات حضرت خدیجه به گونه ای بود که حضرت به دخترشان لقب "ام ابیها" را عطا می کند. از طرف دیگر وقتی رابطه فاطمه زهرا (س) با همسرشان را نگاه می کنیم می بینیم در اوج قرار دارد. کلامی از امیرالمومنین (ع) وجود دارد که نه با زر که باید با نور بر صفحه آسمان نوشت و به عنوان الگویی برای همه خانواده و زوج ها طرح کرد . امام علی فرمودند در تمام مدت زمان زندگی، فاطمه زهرا کاری نکرد که مرا به خشم آورد و من نیز در طول زندگی مشترک کاری نکردم که او را به خشم آورم. خب آیا این ها زمانبردار هستند؟ آیا این الگوها را می توان کهنه شدنی معرفی کرد؟ حالا شما به انسان های مثلا مترقی امروز نگاه کنید که اساسا گاه آزار دادن را یک ارزش می دانند. کدام یک از این نگاه ها تازه است؟ نگاهی که به ما می گوید من در ازدواج خود دیدم لحظه ای پیش نیامد که همسرم مرا آزار دهد و من نیز در برابر او چنین بودم یا نگاهی که آگاهانه یا ناآگاهانه مدام در پی آزار همسرش است. کدام نگاه تازه است؟ همسری که به همسر خود امنیت فکری می دهد و از او حمایت می کند گیرم که این زندگی مشترک هزار سال یا هزاران سال پیش روی داده باشد یا زندگی ای که هم اکنون در جریان است اما زن و مرد همدیگر را در مقابل خود می بینند در برابر هم جبهه می گیرند و از سنگرهای خود به سمت همدیگر شلیک می کنند و در نهایت هم با دلخوری و تقابل و اصطکاک از هم جدا می شوند. کدام یک از این نگاه ها تازه است؟
نکته دیگری که از حیات حضرت فاطمه (س) می توان آموخت توجه به اصل سادگی به عنوان عامل طهارت و پاکی و خلوص است. هر اندازه که در زندگی تجمل گرایی یک اصل قرار بگیرد ما از آن یکرنگی و خلوص جدا خواهیم شد و امروز با تاسف در جامعه ما نمی بینیم تجمل گرایی لجام گسیخته ای در برخی از زندگی ها دیده می شود. آن طرف ما زندگی فاطمه زهرا سلام الله علیها را می بینیم که روزی یک پرده که غنیمت بود کنار اتاق آویزان می کنند تا وقتی درِ خانه باز می شود داخل خانه دیده نشود. پیامبر (ص) آن روز از کنار خانه فاطمه (س) که رد می شدند تا به مسجد بروند متوجه آویختن آن پرده می شوند و بدون سلام و احوال پرسی به مسجد می روند و حضرت فاطمه (س) بلافاصله متوجه تغییر رفتار پیامبر می شوند و از آن پس با توجه به قرائن پی می برند که تغییر رفتار پیامبر (ص) مربوط به همان پرده ای است که در خانه آویخته شده است. پرده را درمی آورند و آن را نزد پیامبر (ص) می فرستند که این صدقه فاطمه است و وقتی پیامبر (ص) این صحنه را می بینند - یک دختر جوان در سنی قرار دارد که طبیعتا زینت و تجمل را دوست دارد و این پرده کم ترین زینت و تجمل است آن هم از راه حلال به دست آمده است - با این همه حضرت همین حداقل را هم برای فاطمه زهرا (س) نمی پسندد و می فرماید پدرت به فدای تو فاطمه و اشک از چشمان مبارک شان سرازیر می شود. این ها اصل زندگی است و نمی توان به اصل زندگی بی توجه ماند و صرفا به شاخ و برگ ها پرداخت. ما اگر می خواهیم حقیقتا دنباله رو زندگی فاطمه باشیم نمی توانیم نسبت به این حقایق بی تفاوت بمانیم و به شاخ و برگ ها اکتفا کنیم.
منبع:شبستان
گزارش خطا
